Satacağam

Qalib Şəfahət

Yayın cırhacır vaxtı idi. Neçə gün idi ki, günəş göydən od ələyirdi. İstidən ağacların yarpaqları da qovrulub bükülmüşdü. Əldə bükülüb, qoltuğa qoyulan qəzetə bənzəyirdi. Ağacın budaqları da üzünü günəşə tərəf tutmaqdan çəkinirmiş kimi başını torpağa əymişdi. Havadan qovruq iyi gəlirdi. Belə bir gündə kənddə ev-eşik ola-ola uşaqları şəhərdə saxlamaq özü bir günah idi. Elə bir iş-güc qalmamışdı, məktəb yay tətilinə bağlanmışdı. Arabir gedib məktəbə dəyir, müəllimlərlə ordan-burdan söhbət edib evə qayıdırdıq. Pulu, maaşımızı gözləyirdik, hələ almamışdıq. Alsaydıq, rayona, kəndə gedib yaxşıca dincəlmək olardı. Neçə gün bundan əvvəl atam da kənddən zəng eləmişdi:
- A bala, yayın istisində o şəhərdə uşaqlari niyə bişirirsiz?
Onları da götürün gəlin bir az istirahət eləyin, mer-meyvənin bol, kəndin yaxşı vaxtıdı. Gözümüz yolda qalıb...
Yalandan dedim ki, vacib işlərim var, qurtarım, gələcəyik. Əslində özüm də darıxırdım kəndə getmək üçün. Amma pul-parasız, əliboş atıla-atıla hara gedəsən? Hara hərləsən hər üzünə yaxşı çıxmırdı.
***
Axşamtərəfi hava bir az sınmışdı, hərdənbir sərin meh əsirdi. Stol qoyub həyətdə uşaqlarla çay içirdik. Evə baş salmaq mümkün deyildi. İçəridə bürkü adamı boğurdu. Birdən telofonuma zəng gəldi. Köhnə tanışım, qəzet redaktoru Fərhad idi.
-Alo! Eşidirəm.
- Salam müəllim, mənəm, Fərhad müəllim. Necəsiniz?
-Sağ olun, Fərhad müəllim.
-Həə, sizi ürəkdən təbrik edirəm, müəllim! Şeirlərinizi qəzetimizin bu nömrəsində çap etmişik. Bilirsiniz necə gurultu qoparıb? Bəs necə!.. Həqiqi sənət əsəri belədi də!
-Sağ olun, minnətdaram! - Dil-ağız elədim. - Köşkdən alıb baxaram…
-Nə? Köşkdən alıb baxarsan? Ayıb sözdü, müəllim. Sizinçün on dənə ayırıb qoymuşam qırağa.
-Mənə xəcalət verirsiniz...
-Xəcalətli düşmənin olsun! Necə bilirsən, deyirəm, bu münasibətlə bir görüşək, hə?..
-Nə deyirəm, görüşək deyirsən, görüşək də.
Səhəri gün görüşməyi şərtləşdik. Fikirləşdim ki, sabah əvvəl gedib bankomatdan maaşımı çıxardaram, sonra da Fərhada babat bir qonaqlıq verərəm. Zaraft deyil, hər nədi, kişi o boyda yaxşılıq eləyib.
***
Fərhadla iki ay bundan əvvəl küçədə təsadüfən rastlaşmışdıq. Tələbəlik illərindən tanışdıq. Eyni institutda oxumuşduq. O da mənim kimi gec evlənmişdi, hələ də kirayədə yaşayırdı. Yaxşı ki, uşaqlarımız balacaydı, yükümüz o qədər ağır deyildi.
Ordan-burdan söhbətləşərək hal-əhval tutduqdan sonra Fərhad çantasından bir qəzet çıxarıb mənə göstərdi:
-Başımı başlara qoşmuşam, - dedi, - qəzet buraxıram. Artıq 3 sayı işıq üzü görüb.
Qəzeti alıb vərəqlədim. Adı “Müəllim dünyası” idi. Amma hər şeydən yazı vardı. Uğurlar arzuladım.
Fərhad soruşdu:
-Yazırsanmı? - Başımı tərpətməklə təsdiqlədim. - Yazdıqlarını yenə sandığa yığmaqla məşğulsan, yoxsa çap etdirməyə başlamısan?
Tələbəlik illərindən şeir yazsam da onları çap etdirməyə ürək eləmirdim. Bundan Fərhadın xəbəri vardı.
-Hələ yox, - dedim.
-Yeri gəlmişkən, bizim qəzetimizdə çap etdirə bilərsən. Bəsdi özünü qorxutdun. Sən bəzi ad çıxartmış şairlərdən yaxşı yazırsan.
-Nə bilim, - dedim.
-Düz sözümdü, mənə inan. Göndər çap edim, bir də görəcəksən şöhrətin ölkəynən birdi.
-Əşi, sən də şişirtmə, nə şöhrət-filan... Adi şeirlərdi. Bir də, indi kimdi şeirə-sənətə qiymət verən, oxuyan...
-Sənə elə gəlir, canım. Sən onları mənə göndər, qalanı ilə işin yoxdu.
Ayrılarkən bir də təkid etdi. Mən də dilucu “yaxşı, göndərərəm”, - söz verdim.
***
Aradan bir həftə keçmişdi. Fərhad yenə zəng etdi:
-Nə oldu, şeirləri gözləyirəm. Niyə göndərmirsən?..
- Başım qarışıqdı, - dedim, - göndərərəm.
Könülsüz də olsa şeirlərimdən bir xeylisini seçib göndərdim.
Səhərisi Fərhad telefonda şeirlərimi oxuduğunu söylədi, onları o ki var təriflədi. Növbəti nömrənin bir qoşa səhifəsini mənə həsr edəcəyini dedi. Təcili şəklimi də istədi. Onu da göndərdim...
***
Uşaqlarınmı bəxtindəndi (istidən canları qurtaracaqdı), Fərhadınmı, maaşımızı “bankomata” yükləmişdilər. Pulları çıxarıb cibimə basdım. Əvvəl evə zəng vurdum. Arvad-uşağı sevindirdim. Dedim, hazırlaşın, kəndə gedirik.
Bankomatdan təzəcə aralanmışdım Fərhadla rastlaşdım. Demə, bu tərəflərdə işi varmış. Çox mehriban görüşdük. O saat da başladı:
-Sənə dedim axı. Bilirsən dost-tanış şeirlərini necə qarşılayıb? Dünəndən bəri hərə bir tərəfdən zəng vurub səninlə maraqlanır, şeirlərini tərifləyir. Belə getsə bir-iki aya şöhrətin bütün ölkəni bürüyəcək.
-Sağ ol, - utana-utana dil-ağız elədim.
Qoltuğundakı qəzetləri bu dəfə mənim qoltuğuma verdi. Özümü də yaxınlıqdakı çayxanaya çəkdi.
Fərhad, doğrudan da, qəzetin bir qoşa səhifəsini mənim şəklimə, şeirlərimə həsr etmişdi. Baxıb tez də kənara qoydum. Evdə arxayınca, doyunca baxmağa vaxtım çox olacaqdı.
Çayımızı içə-içə ordan-burdan söhbətləşirdik. Arada təklif etdim ki, kafelərin birinə gedək, qəlyanaltı eləyək, Fərhad razılaşmadı. Demə qara qızın dərdi başqa imiş.
Birdən-birə bulud kimi tutuldu.
-Açığı, müəllim, bu nömrə üstümə ziyana oturub. Əvvəlki nömrələri tanış direktorlara paylayır, məktəblərdə müəllimlərə satdırırdım. Mətbəəyə bir az borcum vardı, tapıb ödəyincə gecikdim. Məktəblər bağlandı, müəllimlər tətilə buraxıldılar. Diretorlar qəzetimə yaxın durmadılar, qaldı belimdə. Heç bilmirəm bu yükün altından necə çıxacağam?! Evdə uşağın biri xəstədi. Onu müalicə etdirmək üçün təcili pul lazımdı. Nə isə, başımı lap itirmişəm.
-Belə ki, çətindi, gərək bu işə girişməyəydin.
-Nə bilim, dost-tanış həvəsləndirdi. Dedim, yəqin kömək durarlar. Amma durmadılar, hərəsi bir tərəfə dağıldı, qaldım tək.
Halına yansam da əlimdən bir iş gəlmirdi. Ona görə də susurdum.
-Bəlkə siz mənə bir az kömək edəsiniz, müəllim? - Gözlənilmədən dedi.
Karıxıb qaldım. Bilmədim nə cavab verim. Dadar-doymaz maaşımı güclə almışdım. Valideynlərimin gözü yoldaydı. Arvad-uşağım yəqin indi kəndə getməyə hazırlaşır, məni gözləyirdilər.
-Axı mən sənə necə kömək edə bilərəm? - dedim. - Tutaq ki, on-on beş, lap iyirmi-otuz qəzet aldım, bununla sənin yaran sağalacaq?
-Yox, müəllim, mənim yaram o cür sağalan deyil.
Dediyi məbləği dilinə gətirəndə mat qaldım. Elə bil iy çəkmişdi, bankomatdan nə qədər pul çıxardığımdan xəbəri vardı.
Ona yazığım gəldi. Xüsusən xəstə uşağına. Dalını-qabağını fikirləşmədən özümə bir qədər xərclik saxlayıb maaşımın hamısını onun ovcuna basdım.
-Amma qəzetin hamısını mənə verəcəksən, - dedim.
-Nəyinə lazımdı? - Soruşdu.
Metroda öz şeir kitabını sərnişinlərə satan şair yadıma düşdü.
-Aparıb satacağam, - dedim.
-Sən küçədə qəzet satacaqsan? - Təəccüblə dedi.
-Məgər mən küçədə qəzet satanlardan artığam, ya onlar məndən əskikdi?
Qəzeti taksiyə qoyub evə gətirdim. Arvadım sevincək qarşıma yeridi.
-Kənddəkilərə hədiyyə-filan almısan?..
-Hə, - istehza ilə qımışdım.
Qəzetləri görəndə gözü kəlləsinə şıxdı.
-Hamısı qəzetdi ki!
-Qəzet olmağına qəzetdi, arvad, amma adi qəzet deyil, onlarda mənim şeirlərim, həm də ilk şeirlərim çap olunub!
-Olsun də, bu qədəri neynirsən?
-Satacağam! - Hirslə dedi.