İbrahim Sel
İngiltərənin ilk adı England yox, Angles (Angel, Anglia, Angelin) olmuşdur. Xalq mənsubiyyətini bildirən Angles adına ilk dəfə 443-cü ildə anqlosakson xronikasında rast gəlinir. Angellər- həm də Bizans imperiyasının tanınmış imperator sülaləsi, adlı-sanlı zadəgan soyudur. Bizim məsələ ilə bağlı radikal nəticələrə gəlmək üçün tutarlı əsaslarımız olmasa da, belə güman etmək olar ki, angel-englanlar Gilan ərazisindən köçmə xalqdır (Şotlandiyada yerli əhali elə gel adlanır). İngiltərə adı Bizansda 1185-1204-cü illərdə hökmranlıq etmiş Angellər sülaləsinin adı ilə əlaqələndirilir, Angellər isə Persiyanın şimalında yaşayan gilanlıların dublikatıdır. Araşdırmalar göstərir ki, qədim mənbələrdə “island Anglia” kimi göstərilən yer İngiltərə adaları yox, Gilan ölkəsi mənasındadır. İngiliscə “island”- ada deməkdir. Amma mənbələrdəki “island” tam başqa məna kəsb edirdi, belə ki qədimlərdə “island”- “asia-land” Asiya ölkəsi və ya sadəcə ölkə mənasında işlənirdi (saitləri atdıqda həm asialand, həm də island eyni SLND kökünə bağlanır). Mənbələrdə göstərilir ki, sərkərdə Brut öz qoşunu ilə İngiltərəni fəth edərkən Sparatinə ayaq basdı. Sparatinin hara olması ilə əlaqədar tədqiqatçıların mübahisələri bitib-tükənmir. Sparatin- Talış bölgəsinin indiki Separadi kəndidir. Anglia-İngiltərənin kral titulu daşıyan ilk hökmdarı Etelstan (925-940) olmuşdur ki, onun da adının Talış adına yaxınlığı diqqəti cəlb edir.
Bir çox tanınmış tədqiqatçıların da yekdil fikri budur ki, anqlo-sakson qövmü skif (şıx-sak) beşiyindən çıxmışdır. Maraqlıdır ki, ingilis tarixçisi Şaron Turner (1768-1847) anqlo-saksonların Araz çayı hövzəsindən çıxdıqlarını yazır: “Anqlo-saksonlar, düzənliklərdəki şotlandlar, normanlar bizim Skifiya və Qotika terminləri ilə müəyyənləşdirdiyimiz insan irqinin ulu mənbəyindən törəmişlər. Skiflər əvvəllər kiçik və azsaylı olub, Araz nahiyəsində yaşayırdılar, amma tədricən öz sərhədlərini hər tərəfə genişləndirdilər və nəhayət öz xalqlarını şöhrətləndirərək böyük imperiya yaratdılar... Miqrasiya edən skiflər Arazı adlayaraq Asiyanı keçdilər və qəflətən Avropada peyda oldular”. İndi Britaniya adası adlanan ərazinin qədim, ilkin adı Albion idi ki, bu da Qafqaz Albaniyası ilə assosiasiya olunur. Şotlandlar öz gel adlanan dillərində ölkələrinə Albainn deyirlər. Yeri gəlmişkən, “Şotlandiya” kəlməsi də latınca gel tayfalarından birini bildirən Scoti (Skotiya-Skifiya) sözündəndir. Şotland familiyalarının çoxu “Maq” (maq-mujik-muğanlı) sözönü ilə başlayır.
Qədim mənbələr brit-ivritlər gəlməmişdən qabaqkı İngiltərənin yerli xalqını yüksək mədəniyyətə və nailiyyətlərə malik xalq kimi göstərir. Roma mənbələrində bildirilir ki, o vaxtkı İngiltərənin qanunları Roma qanunlarından da üstün və işlək idi. Anqllar mahir əkinçilər kimi xarakterizə olunur. Yetmanın “Erkən İngiltərə tarixi”ində (1874-cü il) deyilir: “Romalılar bu ölkədə möhkəmlənməmişdən bir neçə əsr qabaq burada yaşayan sakinlər zərif və mədəni insanlar olublar, onların Roma qanunvericiliyindən də üstün olan öz hüquqşünaslıq sistemləri var idi və romalılar da bunu etiraf edirlər”. Qədim İngiltərə sakinləri mahir sənətkarlar kimi xarakterizə olunur. Onların mürəkkəb cərrahiyyə əməliyyatları aparması haqqında da məlumatlar vardır və eramızdan 400 il əvvələ aid naməlum yazıları tapılmışdır. 1-ci əsrdə yaşamış yunan filosofu Pliniy yazırdı ki, bütün Roma İmperiyası qalay və metalla İngiltərədən təmin olunur. Huminin İngiltərə tarixində göstərilir ki, romalılar 55-ci ildə İngiltərəyə gələndə “Londonu mühüm əhəmiyyətə malik və öz qızıl pulu zərb olunan yer kimi gördülər”.
İngiltərənin əsl sakinləri mənbələrdə romalılar adlanan iudeylərin axını nəticəsində genosid olunmuş və ölkənin dağlıq hissəsinə sıxışdırılmışlar. 17-ci əsrdə isə İngiltərədə ariya-slavyan soyluların hakimliyinə son qoyulmuş, idarəçilik yəhudi bankir hakimlərinin əlinə keçmiş, permanent genosiddən sonra Gilan kökü ilə bağlı bütün izlər itmişdir.
“Avrasiya tarixi” kitabından
Комментариев нет:
Отправить комментарий