Bir daha Türkiyənin Suriyada necə və niyə döyüşməsi barədə

Asim Süleymanov

Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı münasibətlər xüsusilə isti və qohumdur, amma Bakının Türkiyə istehsalı olan silahları Ankaranın xeyrinə kütləvi şəkildə almaq istəyi bu "qardaşlıq" münasibətlərinə görə həddindən artıq "bəyənilmiş" görünür. Bu sevdalaşamanın Azərbaycanın zərərinə olduğu gün kimi aydındır.

Suriya və Liviyadakı qarşıdurmalar müxtəlif ölkələrdə, o cümlədən Türkiyədə istehsal olunan silahların üstünlüklərini və mənfi cəhətlərini sınamaq üçün bir fürsət verdi.

Liviyada Türk dronlarının istifadəsi nəticəsində məlum oldu ki, onların hamısı ölkənin böyük beynəlxalq hava limanlarında yerləşdikləri və onları məhv edən Liviya Xalq Ordusunun kəşfiyyatına yaxşı bəlli olduqları üçün istifadəsi təsirsizdir.

Türkiyənin M60TM tankları da təzadlı tərəfdən özünü göstərdi. Modernləşdirilmiş "altmışıncılar" hökumət qoşunlarının müdafiəsini qıracaq bir növ qoç kimi xidmət etməli idi. Bununla belə, tank əleyhinə idarə olunan raketlər və RPG raketlə işləyən əl bombaları tərəfindən zərbələrlə qarşılaşdılar və əlil oldular. Bomba dəqiq hədəfə dəyməsə belə, zərbə dalğası və yarıqlar zirehin daxiliində yerləşən bütün avadanlıqları sıradan çıxarırdı.

Bu tanklardakı AKKOR Pulat aktiv hərtərəfli qoruyucu kompleks Zaslon-L sistemindəki Ukrayna geriliyindən istifadə etməklə hazırlanmışdır. Müasir modellər də daxil olmaqla, tankvuran ATGM-ləri tutmaq üçün uğurlu poliqon sınaqları da keçirilmişdir. 40 M60TM tankın belə qorunma dəsti alması planlaşdırılırdı. Artıq 2019-cu ilin payızında guya onlar istifadəyə hazır idilər, amma göründüyü kimi, təlim meydanlarında baş verənlər real müharibədən çox-çox uzaqdır. Suriyadakı döyüşlərin nəticələri Türkiyənin M60 tanklarının Suriya hökumət qüvvələri və kürdlərin əlində olan silahlar üçün çox həssas olduğunu üzə çıxardı.

Böyük itkilərə baxmayaraq Türk komandanlığı yüksək pafosla danışaraq İdlibdə vəziyyətə nəzarət etdiyini, narahatlıq üçün əsas olmadığını bildirdi. Amma sonda faciəvi mənzərə ortalığa çıxdı.

Türk tanklarının zəifliyinin səbəbi tank əleyhinə raketlərdən və əllə tank əleyhinə qumbaraatanlardan əlavə qorunmanın olmaması ilə bağlıdır.

Türk quru qüvvələrinin istifadə etdiyi və Amerikanın BAE Sistemləri layihəsi çərçivəsində Türkiyədə istehsal olunan əsas piyada döyüş maşınlarından biri də ACV-15 piyada döyüş maşınlarıdır. Bu BMP tipli maşınlar 25 mm-lik top və 7,62 mm-lik pulemyotla silahlanır, saatda 65 km sürətlənməyə qadirdir. Lakin türk tankları kimi onları da adi ATGM-lərlə asanlıqla vurmaq olurdu.

Müharibə aydın göstərdi ki, Türkiyə və Suriya Ərəb Ordusunun silahlı qüvvələrinin hərbi potensialı müqayisə oluna bilməz. Belə ki sonunculara təqdim olunan Rusiya və Sovet silahları suriyalılara NATO silahı və texnikası ilə silahlanmış türk döyüşçüləri ilə döyüşdə üstünlük qazanmağa, türk qoşunlarına qarşı uğurlu fəaliyyət göstərməyə imkan yaradır.