“Kommersant”ın müxbiri Aleksandr Çernux Laçın şəhərində rastlaşdığı ermənilərin söhbətini yazır

Evində bizi qonaq edən Arek deyir:

– Azərbaycanlıları ziyarət edərkən onların da qonaqpərvər olduqlarını öyrənəcəksiniz. Onlar heyvan deyillər, onlar da insanlardır. Mən onları günahlandırmıram, əzizlərim. Bizi bir-birimizə vuruşduranlar günahkardır. Odeey, Rusiyada ermənilər və azərbaycanlılar birlikdə işləyirlər, ticarət edirlər… Hər şey yenidən yaxşı olacaq. İki dəfə qaçqın oldum, amma heç vaxt azərbaycanlıları günahlandırmıram.

Sovet dövrünü və xalqların dostluğunu bir daha xatırlayırlar. “İcazə verin, sizə bir əhvalat danışım”, – deyir Arek. “1994-cü ildə Rusiyaya getmişdim. Qardaşım Volqoqradda yaşayırdı. Onun yanına gəldim və bir müddət orda qaldım. Volqoqraddakı bir dəmir yolu stansiyasında dayanmışdım. Yanımdan bir kişi keçirdi. Birdən dayanıb yaxından mənə baxıb: “Arek, sənsən?”- dedi. Ona baxan kimi tanıdım: “İmran dayı, sənsən?”- dedim. “And içirəm, – Arek ayağa qalxdı və barmağını təntənəli şəkildə qaldırdı, – and içirəm ki, qucaqlaşıb ağlaşdıq… İmran azərbaycanlı idi. Kirovabadda bir mühəndis idi, bir yerdə işləmişdik. Onun atası ilə mənim atam qan qardaşları kimi idilər. Soruşdum ki, sən hara, bura hara? Dedi: “Sizdən sonra ailəmi də götürüb Volqoqrada gəldim. İndi burda yaşayıram”. Sonra İmran dayıgilə qonaq getdim. Arvadı məni görəndə, çörəyə and içirəm, – Arek əlinə bir parça lavaş götürür – and içirəm, diz çökdü və ağladı: “İsk, sağsan?! Oğlunuz sağdır? Qardaşlar, bacılar, hamısı sağdır?”. Bax, qardaş, biz azərbaycanlılarla belə mehriban yaşayırdıq”.

– İndi onlarla əlaqə saxlayırsan?

– Əlbəttə ki, biz hələ də dostuq. Yeri cənnət olsun, İmran dayı artıq aramızda deyil. Ancaq qardaşımın ailəsi ilə onun ailəsi hamısı çox yaxşı dostlardı. Ad günü və ya başqa bir şad gündə-hamı bir-birinin yanına gedir. Arada mən də Volqoqrada gedirəm, onları hökmən ziyarət edirəm.

– Müharibə bunu dəyişdirmədi?

– Bir həftə əvvəl qardaşıma zəng eləmişdim. İmran dayının qohumları məni soruşublar. “Arek necədir, onunla nə baş verir?”. Görürsən, əzizim, onlarla çox yaxşı yaşaya bilərik. Qardaşlar kimi.

 “Adi insanlar əvvəlki kimi qaldılar”, – deyə Arek deyir. Sumqayıtda 1988-ci il hadisələrində erməniləri mənzillərində gizlədən nə qədər azərbaycanlıların olduğunu bilirsinizmi?”

– Adi insanlar günahkar deyil! Dövlət günahkardır! – digər yaşlı kişi əsəbləşir.- Saratova bacımı ziyarətə gedəndə, bilirsiniz orada neçə azərbaycanlı dostlarımla görüşürəm?

O təntənəli şəkildə əlindəki ən adi təraş maşınkasını bizə göstərir:

– Bilirsən bunu kim mənə verib? Azərbaycanlı verib, and olsun sənə! Dostum Saratova gəlmişdi. Mənə baxıb demişdi: qardaş, niyə saçını qırxmırsan? Bütün marketi gəzdi və mənə bir təraş maşınkası, bir ülgüc aldı… On beş il əvvəl olub bu hadisə. Mən hələ də bir azərbaycanlının verdiyi təraş maşınkası ilə qırxıram saçımı. İndi yoxdu, ölüb… Onu heç vaxt unutmayacağam.