İB­Lİ­SİN BUY­RU­ĞUN­DA

Fi­ruz Haşımov


Unut­maq la­zım de­yil­dir ki, in­di­ki Ame­ri­ka mil­lə­ti on mil­yon­lar­la məhv edil­miş yer­li hindli­lə­rin sü­mük­lə­ri üzə­rin­də ya­ran­mış­dır. Müs­təm­lə­kə­çi ide­o­loq­la­rın yaz­dıq­la­rı­na rəğ­mən yır­tı­cı Av­ro­pa ko­lo­nistlə­ri bu öl­kə­yə qə­dəm qoy­ma­mış­dan əv­vəl hindli­lər tor­paq­la­rın be­cə­ril­mə­sin­də yük­sək na­i­liy­yət­lər əl­də et­miş­di­lər. Av­ro­pa­nın bü­tün öl­kə­lə­rin­dən sel ki­mi axıb gə­lən­lə­rin için­də əl­bət­tə ki, kü­bar, əsl-nə­ca­bə­ti olan adam­la­rı bar­maq­la say­maq olar­dı. Öz doğ­ma və­tən­lə­rin­də ya­şa­yar­kən mü­əy­yən qay­da-qa­nun­la­ra, əx­laq nor­ma­la­rı­na ri­a­yət edən­lər Ame­ri­ka­ya ayaq qo­yan ki­mi əsl yır­tı­cı­ya dön­dü­lər. Qı­sa müd­dət­də var­lan­maq im­ka­nı qa­zan­mış av­ro­pa­lı­lar elə ilk sa­at­dan yer­li sa­kin­lə­ri - hindli­lə­ri qır­ma­ğa baş­la­dı­lar. Si­lah gü­cü­nə məhv edil­mə­yən qə­bi­lə­lə­ri isə son­ra­lar zə­hər­li spirtli iç­ki­lər, sa­ğal­maz xəs­tə­lik­lə­rin mik­rob­la­rı ilə yo­lux­du­rul­muş əd­yal­la­rın kö­mə­yi ilə ölü­mə məh­kum edir­di­lər. Əl­bət­tə ki, yer­li sa­kin­lər mü­qa­vi­mət gös­tə­rir­di­lər, am­ma adi yay-ox, ba­la­ca to­mo­qavk ilə top-tü­fən­gin qar­şı­sı­na çıx­maq müş­kül mə­sə­lə idi. Ümu­mi he­sab­la­ma­la­ra gö­rə, XX əs­rin əv­vəl­lə­ri­nə ki­mi Ame­ri­ka­da məhv edil­miş hin­du­la­rın ümu­mi sa­yı yüz mil­yo­na ça­tır. Bu rə­qə­mə fi­kir ve­rin! 1774-cü ilə ki­mi isə ABŞ-a Af­ri­ka­dan bir mil­yo­na qə­dər qu­la dön­də­ril­miş zən­ci da­şın­mış­dı. XVIII əs­rin ikin­ci ya­rı­sın­da ABŞ-ın şərq ştat­la­rın­da hər al­tın­cı sa­kin qa­ra­də­ri­li qul idi. İn­di bu ib­lis im­pe­ri­ya­sı­nın qar­şı­sın­da quy­ruq bu­la­yan­lar ni­yə de­mir­lər ki, 1924-cü ilə qə­dər qüv­və­də olan qa­nun­la­ra gö­rə yer­li əha­li - hin­du­lar öl­kə­nin və­tən­da­şı he­sab edil­mir­di­lər! Rə­za­lə­tə fi­kir ve­rir­si­niz­mi, sə­lib dün­ya­sı­nın tör-tö­kün­tü­lə­ri gə­lib bü­töv bir qi­tə­yə sa­hib çı­xır­lar və onun yi­yə­lə­ri­ni də və­tən­daş­lıq­dan məh­rum edir­lər.

İş­ğa­la mə­ruz əra­zi­lər­də qı­rı­lan gü­nah­sız kör­pə­lə­rin sa­yı giz­lə­di­lir

İn­di bu baş­kə­sən­lə­rin, qul­dur­la­rın tö­rə­mə­lə­ri kür­re­yi-ər­zə ağa­lıq et­mək is­tə­yir­lər. Hindli­lə­rin ye­tim qal­mış uşaq­la­rı­nı re­zer­va­si­ya­lar­da az qa­la iki ayaq­lı, dil­siz-ağız­sız qoş­qu hey­va­nı­na dön­də­rən­lə­rin xə­ləf­lə­ri Vyet­nam­da dinc əha­li­ni, kör­pə­lə­ri, qo­ca­la­rı na­palm ilə yan­dı­ran­da mən tə­əc­cüb­lən­mə­dim. Cə­nub-şər­qi Asi­ya­nın əf­sa­nə­vi me­şə­lə­ri­nə min­lər­lə ton zə­hər­li mad­də sə­pə­lə­nən­də bey­nəl­xalq təş­ki­lat­lar nə qə­dər eti­raz et­di­lər­sə də xey­ri ol­ma­dı ki, ol­ma­dı. Da­mar­la­rın­da qul­dar plan­ta­tor­la­rın qa­nı­nı gəz­di­rən­lə­rin nə ve­ci­nə ki, Vyet­nam xal­qı­nın ikin­ci nəs­li han­sı dəh­şət­li xəs­tə­lik­lə­rə dü­çar ola­caq. Mən bu söz­lər­lə bü­tün ame­ri­ka­lı­la­ra qar­şı nif­rət oyat­maq fik­rin­dən uza­ğam. Am­ma Əf­qa­nıs­tan əra­zi­sin­də müd­hiş bom­bardman­lar za­ma­nı qəsddən məhv edil­miş qə­dim Ku­şan, Baktri­ya abi­də­lə­ri­ni göz qa­ba­ğı­na gə­ti­rən­də sus­maq qey­ri-müm­kün­dür. Və­ha­bi-ma­son si­o­nist al­yan­sı­nın nə­za­rə­ti al­tın­da olan müx­tə­lif çap­lı bey­nəl­xalq təş­ki­lat­lar, say­sız-he­sab­sız qə­zet­lər in­di­yə qə­dər İraq­da, Əf­qa­nıs­tan­da ABŞ hərbçi­lə­ri­nin qət­lə ye­tir­dik­lə­ri gü­nah­sız kör­pə­lə­rin sa­yı­nı dün­ya ic­ti­ma­iy­yə­tin­dən cid­di-cəhdlə giz­lə­dir­lər. Hal­bu­ki, iki əs­gə­ri­nin üs­tün­də İs­ra­il hər­bi üs­tün­lü­yün­dən sui-is­ti­fa­də edə­rək Li­va­nı xa­ra­ba­za­ra dön­də­rən­də bü­tün sə­lib dün­ya­sın­dan təq­dir ni­da­la­rı qalxdı. Bə­li, in­di "dün­ya bir­li­yi" de­yən­də ABŞ-ın qlo­bal im­pe­ri­ya­sı nə­zər­də tu­tu­lur. Tək­qütblü dün­ya­nın ya­ran­ma­sı ilə bə­şə­riy­yət san­ki iki min il bun­dan əv­vəl­ki du­ru­mu­na ya­xın­la­şır. İki min il bun­dan əv­vəl qə­dim Ro­ma ta­ri­xə mə­lum olan bü­tün əra­zi­lər­də ha­ki­mi-müt­ləq idi. Bü­tün zəbt edil­miş nə­həng əra­zi­lər­dən sər­və­ti-sa­man, var-döv­lət, is­teh­sal olu­nan məh­sul­lar sel ki­mi Ro­ma­ya axır­dı. Qə­dim Ro­ma da zə­li, vam­pir ki­mi öl­kə­lə­rin, xalqla­rın qa­nı­nı so­rur­du. Zir­və­də, yu­xa­rı tə­bə­qə­də məs­kun­la­şan­lar ağ­la­sığ­maz cah-cə­lal için­də eyş-iş­rət­lə ömür sü­rür, lap alt mər­tə­bə­də olan­lar isə cə­hən­nəm əza­bı çə­kir­di­lər.

Mə­nən cır­la­şan­la­rın sər­və­ti­nə də, tor­pa­ğı­na da sa­hib­lən­mək asan­dır

İn­di transmil­li kor­po­ra­si­ya­lar tə­rə­fin­dən tə­bii sər­vət­lə­ri ta­rac edi­lən Af­ri­ka, Asi­ya öl­kə­lə­ri­nin xalqla­rı­nın ya­şa­yış sə­viy­yə­si­ni ABŞ-ın əha­li­si ilə bir et­mək olar­mı? Qə­dim Ro­ma ram edil­miş öl­kə­lə­ri, əra­zi­lə­ri mü­tə­şək­kil hər­bi qüv­və­lə­rin gü­cü he­sa­bı­na sax­la­yır­dı­sa, in­di­ki müs­təm­lə­kə­çi­lə­rin əl­lə­rin­də da­ha güc­lü, da­ha eti­bar­lı si­lah var. Nü­və bom­ba­la­rı da­şı­yan iri təy­ya­rə­lə­rin, ra­ket­lə­rin, bü­töv do­nan­ma­nın gö­rə bil­mə­di­yi­ni pri­mi­tiv mu­si­qi, şou-biz­nes, hey­va­ni instinktlər aşı­la­yan ax­maq te­le­se­ri­al­lar gö­rə bi­lir­lər. Türkçü­lük haq­qın­da boş, bi­vec laq­qır­tı­nı qı­ra­ğa qo­yub, çox yox, iki­cə gün vax­tı­nı te­le­vi­zor­da ge­dən ca­hi­la­nə türk se­ri­al­la­rı­na həsr et­sən, hər şey ay­dın olar. Ni­yə ki­şi ki­mi eti­raf et­mi­rik ki, o hör­mət­siz­lik, əx­laq­sız­lıq, o tər­bi­yə­siz­lik, ca­hil­lik ki, bu te­le­se­ri­al­lar­da nü­ma­yiş et­di­ri­lir, heç bir vaxt so­vet ki­no­re­jis­sor­la­rı­nın ağıl­la­rı­na da gəl­məz­di. İde­o­lo­ji tə­ca­vü­zü küt­lə uzun müd­dət se­zə bil­mir. Vay o gün­dən ki, düş­mən mil­li hisslə­ri qı­cıq­lan­dı­ra bi­lən bü­tün nəs­nə­lə­ri, fəndlə­ri iş­lə­də-iş­lə­də əsl ib­lis niy­yə­ti­ni ört-bas­dır edə bi­lir. Ele­men­tar vo­kal sə­nə­tin­dən, mu­si­qi el­min­dən uzaq, "ata­sı-ana­sı bi­lin­mə­yən" türk estra­da zir-zi­bi­li bi­zim efi­rə, səh­nə­lə­rə, hət­ta toy­la­ra da ha­kim kə­si­lib. Du­rub söz de­yən­də baş­la­yır­lar ki, sən türkçü­lü­yün əley­hi­nə­sən. Zöv­qü kor­lan­mış, bi­sa­vad sü­rü­nü ba­şa sa­la bil­mir­sən ki, Os­man­lı tür­kü­nün əsl ba­ki­rə mil­li mu­si­qi­si, nəğ­mə­lə­ri baş­qa aləm­dir, in­san din­lə­dik­cə bir də din­lə­mək is­tə­yir. Ru­si­ya­ya pa­to­lo­ji nif­rət bəs­lə­yən məş­hur si­ya­sət­çi Zbiq­nev Bje­zinski­nin dil­lə­rə düş­müş bir kə­la­mı var: "O gün ki, Qı­zıl Mey­dan­da cins şal­var ge­yin­miş ca­van gö­rü­nə­cək, elə o gün­dən də So­vet döv­lə­ti­nin çök­mə­si baş­la­ya­caq". Də­rin mə­na­lı, ol­duq­ca müd­rik söz­lər­dir! Söh­bət adi şal­var­dan get­mir, o, sa­də­cə ola­raq biz­lə­rə yad olan ta­mam baş­qa hə­yat tər­zi­nin nə­in­ki gös­tə­ri­ci­si, həm də at­ri­bu­tu­dur. Bey­nəl­xalq ma­son­çu­luq da bi­zim mə­nə­vi alə­mi­mi­zə Tür­ki­yə tə­ri­qi ilə zər­bə­ni vur­du. Biz unut­duq ki, dün­ya jan­dar­mı ro­lu­nu boy­nu­na gö­tür­müş ABŞ xü­su­si bağ­lı mək­təb­lər­də ye­tiş­dir­di­yi gə­lə­cə­yin ağa­la­rı­na baş­qa mə­də­niy­yət təl­qin edir. Unut­duq ki, sur­ro­qa­ta, dü­şük, zövqsüz mu­si­qi­yə, pri­mi­tiv ritmlə­rə uy­muş, klas­sik ədə­biy­ya­tın bir nü­mu­nə­si­ni və­rəq­lə­mə­miş, əc­da­dı­nın ir­sin­dən tam bi­xə­bər gəncli­yin ye­tiş­mə­si isə dün­ya­nı ida­rə edən ma­son­la­ra və on­la­rın əlal­tı­sı ABŞ-a la­zım­dır. Mə­nə­vi cır­laş­ma­ya uğ­ra­mış mil­lə­tin sər­vət­lə­ri­nə də, tor­pa­ğı­na da sa­hib çıx­maq asan­dır. Gənclik şi­kəst edi­lib sı­ra­dan çı­xa­rı­lan­da, mil­lə­tin mü­qa­vi­mə­ti də qı­rı­lar. İn­di bə­zi­lə­ri de­yə­cək ki, mən bu möv­zu­da on il­dən çox­dur ki, ya­zı­ram. Bə­li, ya­zı­ram, am­ma çi­fay­da, və­ziy­yət gün­dün-gü­nə pis­lə­şir. Ma­şa­al­lah, şə­hə­ri­mi­zin mər­kəz his­sə­si ol­duq­ca gö­zəl­lə­şib, xa­ri­ci mi­nik ma­şın­la­rı­nın sa­yı-he­sa­bı yox­dur, o adam yox­dur ki, gü­nün ikin­ci ya­rı­sı zən­bil­li, çan­ta­sı do­lu evə qa­yıt­ma­sın, şı­dır­ğı al­ver ge­dir... Ax­şam­lar isə o kü­çə yox­dur ki, ora­da bir-iki əx­laq­sız­lıq oca­ğı tam "anşlaq­la" iş­lə­mə­sin, mən hə­lə ço­xu­na mə­lum olun bə­zi mə­kan­la­rı de­mi­rəm. ABŞ-ın si­ya­sət dəl­lal­la­rı qə­dim Ro­ma im­pe­ri­ya­sı­nın də­fə­lər­lə sı­naq­dan çıx­mış bir təx­ri­bat me­to­du­nu da mü­a­sir dövrdə uğur­la hə­ya­ta ke­çi­rir­lər. Hər han­sı bir öl­kə­də mil­li mü­qa­vi­mə­ti təş­kil edə bi­lə­cək şəxslər, qu­rum­lar ət­ra­fın­da qa­baq­ca­dan xü­su­si əmə­liy­yat­lar ke­çi­ri­lir, müx­tə­lif de­di-qo­du­lar, şa­yi­ə­lər ya­yı­lır, cə­miy­yət­də inam­sız­lı­ğın ya­ran­ma­sı, zid­diy­yət­lə­rin baş­lan­ma­sı üçün hər şey edi­lir. Mil­lə­ti mo­no­lit qüv­və­yə dön­də­rə bi­lə­cək mə­nə­vi nəs­nə­lə­rə ib­li­sa­nə məkrlə rəx­nə vu­ru­lur. Mə­sə­lən, Azər­bay­can­da bö­yük us­ta­lıq­la apa­rıl­mış təx­ri­ba­ta ana­loq tap­maq çə­tin mə­sə­lə­dir. Də­də-ba­ba di­ni­ni, ima­nı­nı, ül­vi, mü­qəd­dəs nə var­sa, xü­la­sə, min il­dən çox ta­ri­xi olan mə­nə­vi sər­ma­yə­ni qo­ru­maq is­tə­yən­lə­rə əv­vəl­cə iran­pə­rəst, bir az son­ra tə­məl­çi, da­ha son­ra az qa­la ekstre­mist ter­ror­çu dam­ğa­sı vur­du­lar. Şər­qə qə­nim kə­sil­miş müx­tə­lif fondlar­dan astro­no­mik məb­ləğ­lər alan, sə­hər ye­mə­yi­ni Pra­qa­da, şam tə­am­la­rı­nı Pa­ris­də həzm-ra­be­dən ke­çir­dən, doğ­ma­la­rın­dan ora-bu­ra "do­nos" ya­zan­lar isə və­tən­pər­vər ki­mi xal­qa sı­rın­dı­lar. Ma­raq­lı­sı da bu idi ki, öz­lə­ri­ni qey­rət mü­cəs­sə­mə­si sa­yan mü­xa­li­fət qə­zet­lə­ri­nin bə­zi mü­hər­rir­lə­ri də bu tə­lə­yə düş­dü­lər. Bur­da hər ad­dım­da "pri­ton" açı­lır­dı, bun­lar isə öz­lə­ri­nə əl qat­mış­dı­lar ki, "ay ha­ray, qoy­ma­yın, Ər­də­bil­də fi­lan qə­ze­ti bağ­la­yıb­lar". Bur­da te­le­ka­nal­lar mil­lə­tin olan-qa­la­nı­nı is­teh­za hə­də­fi­nə dön­də­rib əsl mə­nə­viy­yat­sız­lıq təb­liğ edir­di­lər, bu gül­mə­şə­kər­lər isə İran­da han­sı­sa ha­va­lan­mı­şın tə­sa­dü­fən ağ­zın­dan qa­çır­dı­ğı sö­zə sə­hi­fə­lər­lə şərhlər ve­rir­di­lər. Bur­da yer­li rüş­vət­xor və ha­rın mə­mur­la­rın, ic­ra baş­çı­la­rı­nın gü­na­hı üzün­dən mad­di mə­də­niy­yət abi­də­lə­ri bir­də­fə­lik yer üzün­dən si­li­nir­di, bu ba­şa­bə­la və­tən­pər­vər­lər Təb­ri­zin Ərk qa­la­sın­dan da­nı­şır­dı­lar. Şu­şa, Xo­ca­lı, Kəl­bə­cər, Ağ­dam, qan-na­mus qi­sa­sı isə unu­du­lur. Bu də­qi­qə han­sı ti­nə çıx­san, han­sı ma­ğa­za­ya gir­sən ha­mı Rö­ya­nın to­yu­nun kas­set­lə­ri­ni ax­ta­rır. Bi­lir­si­niz də ki­mi de­yi­rəm? Bəs har­da­sı­nız ay qey­rət da­ğar­cıq­la­rı, ni­yə qə­zəb­nak ol­mur­su­nuz?