Anekdotik ölkəm

Rauf Qubadov

Azərbayçanda sıradan bir sadə vətəndaş hər hansı kiçik bir haqqını tələb edib alması üçün gərək hökmən klan üzvü ola, ya da mafiya mənsublarına yaxınlığı ilə seçilə. Bəs onda bu qədər məmur, hüquq nuhafizə orqanları, polis nəyə lazımdı? Ölkə idarəçiliyində yer almış "seçilmiş kasta" haqqı tapdalaya-tapdalaya gedir.

Elə lap bu ASAN xidmətinin yaranması. Heç bir ölkədə belə qurum açıq-açığına fəaliyyət gostərmir. Bu da məmurların öz işlərini guya görə bilməməsi ilə əlaqələndirilir. Bəs görə bilmirsə, niyə tədbir görülmür, ağsaqqal? ASAN xidmətində qazanç şəffaf olduğundan ona üstünlük verilir. Burda bir işə görə iki yerdə əmək haqqı alınır. Bir dövlət məmurluğuna görə, bir də ASAN xidməti işciliyinə görə. Əmək haqqı isə vətəndaşların ciblərindən ödənilir. Heç də xalqın xeyrinə deyil, öz ciblərinə xidmət edirlər. Azərbaycanda demək olar ki iş adamı yoxdur. Məmurlar həm iş adamıdı, həm də məmur. Normal ölkələrdə belə deyil; bu qanuni sayılmır, yəni məmur iş adamı ola bilməz. Azərbaycanda da qanun içazə vermir, deməli qanunları elə yuxarıdan pozurlar. Belə halda adi vətəndaşın qanun pozuntusuna yol verməsinə gorə çəzalandırılması heç də ədalətli görünmür. Pafoslu gəlişigozəl sözlərin Azərbaycanda qara qəpik də dəyəri yoxdur.

Hər gün rast gəldiyimiz, normal ölkə vətəndaşlarının anekdotik hal kimi qarşıladığı reallıqlar çoxdur. Məsələn, binanın prospekt tərəfinin yaxşı təmir olunub, gələnlərdə müsbət rəy yaratmaq güdüldüyü halda həmin binanın arxa tərəfinin pis gündə olması gülüncdür.

Dünyanın çox yerində adamlar bir-birini aldatmaqla məşğuldur, kimi mədəni yolla, kimi pofiqist yolla. Bizdə isə lap ağını-bozunu çıxardıblar. Burada məmurlar hökumətin verdiyi kabinetə öz dükanları kimi baxırlar. Hökumət idarəsinə gələndə ancaq onu fikirləşirlər ki, bu gün kimdən rüşvət alacağam, kimdən nə çırpışdıracağam, kimin qulağını kəsəcəyəm. Onsuz da nə etdilər, nə etmədilər, vicdanını dalına atan məddahlar harada gəldi onları tərifləyəcək, buna görə də qorxu-hürküləri yoxdur.

Dünyanın bir çox yerlərində heyvanlara heykəl qoyurlar. Hindistanda inək, Çində kərtənkələ, Bolqarıstanda eşşək, İraqda qartal heykəlləri populyardır. Bizdə isə bir çox yerlərdə dəvəquşuya heykəli qoysaq, laaaap yerinə düşər! Çünki bizdə bəziləri elə həmin quş kimi başın salıb kolluğa, digər strateji yerləri yadından çıxıb. Özü də belə heykəl düzəltsələr, gərək onun başın kolluqda düzəldək. Deyəcəksiz ki, onda heykələ qənşərdən baxmaq müşkül olacaq ki. Yaddan çıxarmayın ki, özünü dəvəquşu kimi aparanlar, ona baxmağın da çəmini bilirlər. Bir də gərək bizim qəzetçilər bəzi-bəzi sözlər ki var- qeyrət, kişilik, vicdan... belə-belə sözləri az işlətsin. Elə bilməyin ki, belə sözlərlə hansı məmurunsa yatmış vicdanını oyada biləcəksiniz. Xeyr. Təcrübəmdən bilirəm ki, burada düz söz danışanı az qala xalq düşməni sayırlar. Yalan-palan bir az ordan-burdan danışıb, xurcununuzu doldurub, çıxın aradan. İndi kim ürəyindəkini deyir ki? Çoxu arxada rəhbərləri söyürlər, üzdə isə ətəklərindən öpürlər.

Lap qanınızı qaraltdım, bir anekdot deyim kefiniz açılsın. Dovşan, dovşan, a dovşan... Bir gün ağıllı dovşanlardan biri deyir ki, hamı bizi qorxaq, aciz bir məxluq kimi tanıyır. Birdəfəlik yığışıb gedək göl sahilinə, hamımız birdən suya tullanıb özümüzü məhv edək. Qorxa-qorxa yaşamaqdan canımız qurtarsın. Belə də edirlər. Minə yaxın dovşan göl sahilinə yaxınlaşanda onları görən qurbağalar qorxularından gölə tullanırlar. Qurbağaların onlardan qorxmasından təsəlli tapan dovşanlar "Aaa, bizdən də qorxan var imiş ki?"- deyib, gölə tullanıb intihar etmək fikrindən vaz keçirlər. İndi qəhrəman xalqımıza arzu edirəm ki, nə dovşan kimi qorxa-qorxa yaşasınlar, nə də qurbağalarla özlərinə təsəlli versinlər. Belə mərd olsunlar e, kişi kimi yaşasınlar, kişi kimi.