Azərbaycanın baş nazirinin soyad MÜƏAMMASI

Artur Rəsi-zadə, Rəsizadə, yoxsa Rəsulzadə?

Azərbaycanın baş nazirinin soyadının necə olması yenidən gündəmə gəlib. Ölkə mətbuatında baş nazirin soyadı ya Rəsizadə, bəzi hallarda Rəsi-zadə, hətta Rəsulzadə formasında da yazılır. İnternetdə axtarış verdiyimiz zaman mətbuat səhifələrində  baş nazirin soyadının daha çox Rəsizadə kimi yazıldığının şahidi olsaq da, Vikipediyada bu, Rəsi-zadə olaraq qeyd olunub. Baş nazirin soyadını necə yazaq?
Məsələ ilə bağlı dəqiq məlumat almaq üçün Nazirlər Kabinetinin mətbuat xidməti ilə əlaqə yaratmağa cəhd etsək də, buna nail ola bilmədik. Onu da qeyd edək ki,  Nazirlər Kabinetinin rəsmi saytında  baş nazirin soyadı Rəsi-zadə kimi qeyd olunub.
Miqrasiya Mərkəzinin direktoru, keçmiş polis rəisi Əlövsət Əliyev də sosial mediadakı şəxsi səhifəsi vasitəsilə öz fikrini bildirib. O hesab edir ki, Artur müəllim soyadını dəqiq bilsə təkzib verər və bu  müxtəlif soyadlılığı aradan qaldırardı: “Valideynlərinin soyadı Rəsizadə olan bəzi uşaqların doğum haqqında şəhadətnamələrinin soyad qrafasında Rəsi-zadə və ya Rəsi Zadə kimi soyadlara da rast gəlinir. Əslində belə halda uşağın doğum haqqında şəhadətnaməsi etibarsız hesab olunmalıdır. Çünki uşağa verilən soyad valideynin soyadına uyğun deyil. Doğum haqqında şəhadətnamələrdə yazılan adlar bəzən məmurların səhlənkarlığı ucbatından şəxsiyyət vəsiqəsində, diplomda, pasportda və ya digər sənədlərdə fərqli yazılır”.
Ə.Əliyevin sözlərindən belə aydın olur ki, ölkədə təkcə baş nazir deyil, bir çox vətəndaşların soyadlarının necə olması məlum deyil: “Son 6 ay ərzində mənə edilən müraciətlərdə daha çox adın və ata adının yazılışındakı fərqliliklərin yaratdığı problemlərlə bağlıdır. Məsələn, Almaniyada nikaha daxil olmaq istəyən Azərbaycan vətəndaşının doğum haqqında şəhadətnaməsində soyadı Rəfizadə, şəxsiyyət vəsiqəsində Rəfi-zadə, pasportunda Rəfi Zadə, subaylıq  şəhadətnaməsində isə soyadı Rəfi-zadə kimi yazılıb. Nikahı qeydiyyata alan orqan isə bu soyadlardakı işarələrin fərqi səbəbindən nikahı qeydiyyata almaqdan imtina edib.
Başqa bir müraciət isə Almaniyada işə düzəlmək istəyən və sənədlərində soyadlarının fərqli yazılmasına görə imtina alan şəxsdəndir. Onun doğum haqqında şəhadətnaməsində soyadı Əlif- zadə, şəxsiyyət vəsiqəsində və diplomunda Əlif Zadə, pasportunda isə Əlifzadə kimi yazılıb.
Ailə birləşməsi ilə bağlı müraciət edən bir ailədə isə qeydiyyat şöbəsi bir ailədə doğulan 3 uşağın hərəsinin soyadını bir formada: birinci uşağı Xankişiyev, ikincisini Xan-kişiyev üçüncünü isə Xan Kişiyev soyadı ilə rəsmiləşdirmişdir".
Ə.Əliyev məsələ ilə bağlı qanunvericiliyin tələblərinin necə olmasından da danışıb: “Qanunvericiliyin tələbinə görə, uşağın soyadı, bir qayda olaraq, valideynlərin soyadı ilə müəyyən edilir. Bu, o deməkdir ki, şəxsə verilən soyad valideynin soyadına uyğun yazılmalı, hətta işarə dəyişikliyinə yol verilməməlidir. Şəxsiyyət vəsiqəsi də təqdim olunan doğum haqqında şəhadətnaməyə uyğun yazılmalı, soyadların bölünməsi, bir hissəsinin böyük hərflə yazılması, hər hansı hərfin buraxılması kimi hallara yol verilməməlidir. Digər sənədlər isə şəxsiyyət vəsiqəsinə uyğun yazılmalı və səhvə yol verilməməlidir. Bir müddət əvvəl Azərbaycanda ”Adlar (və soyadlar) haqqında" qanun qəbul olunacağı gündəmə gətirilmişdi. Hətta Milli Məclisdən Nizami Cəfərov bununla bağlı açıqlama da vermişdi.
Əslində adlarla bağlı yaranan münasibətləri tənzimləyən normativ sənədlər kifayət qədərdir. Ola bilsin ki, bu sahədə ayrıca qanunun da qəbul olunmasına həqiqətən ehtiyac var. Bunun üçün əsaslı araşdırma və təhlillər aparılmalı, ehtiyaclar müəyyən olunmalıdır". (musavat.com)