SSRİ-də azərbaycanlı kəndli həm Türkiyədəki, həm də İrandakı kəndlilərdən min dəfə yaxşı yaşayırdı

Azərbaycan kəndələrindən biri - 1926-cı il.

Sovet hökumətinin qurulmasından cəmi 6 il keçir. Hələ təzə kəndlilər azadlığa çıxıb, onlara torpaqlar verilib...

Sovet hökumətinə qədər bizim kəndlilərin demək olar ki hamısı belə evlərdə, komalarda yaşayıblar. Hətta bundan pisində. Azərbaycanlı kəndli öz bəyinin köləsi idi.

Cənubi Azərbaycandakı (İrandakı) kəndlilərin dəhşətli həyatından məqalə paylaşmışdım. Çox güman ki, heç kim oxummayıb. Lazımdır. Oxumaq lazımdır. Ki anlayasan. Hələ burda, Çar Rusiyasının tərkibində yaşayan azərbaycanlı kəndli Cənubdakı azərbaycanlı kəndlilərlə müqayisədə kefdə idi...

Oxuyun, anlayın, görün türk oğlu türk Qacarlar ölkələrinin bütün sərvətini necə Britaniya kapitalistlərinə vermişdilər, camaat isə itin zülmünü görürdü... Yənı, müsavatçıların lənət oxuduğu həmin o işğal - çar Rusiyasının Qacarlardan işğal etdiyi xanlqılar - olmasaydı, bizim əcdadlar da eyni zülmü görərdilər.

Çar Rusiyasında yaşayan azərbaycanlı kəndlilərin vəziyyəti isə belə idi - bu şəkildəki kimi. Yənı ən yaxşı halda belə. Və məhz buna görə də azərbaycanlı kəndlilər onları ot tayasına yığıb yandıran müsavatçıların deyil - bolşeviklərin arxasınca getdilər...

Bir neçə il sonra SSRİ-də kollektivləşmə başlayacaq, kolxozlar yaradılacaq, və belə evlə qalmayacaq.

1980-lərdə Azərbaycan SSR-də danışırdılar ki, İranda camaat torpaq evlərdə, torpağın içində olan komalarda yaşayır... İnandırıcı gəlmirdi... Halbuki inanmaq lazım idi. SSRİ-də azərbaycanlı kəndli həm Türkiyədəki kəndlilərdən, həm də İrandakı kəndlilərdən min dəfə yaxşı yaşayırdı.

Bəs indi?

İndi bütün Azərbaycan kəndləri Rusiyadan gələn pullarla nəfəs alır. Rusiyadan bircə ay pul gəlməsə, kəndlər nəfəssiz qalar.

Akşin Sultanov