R.Abdinov: Fazil öz fətullahçı təfəkkürü ilə bu ölkəni Türkiyənin gününə salmaq istəyir

Bir neçə gündür ki, sosial şəbəkələrdə Azərbaycan Milli Məclisinin saxta deputatlarından biri, Azərbaycanda mili və dini təfriqəçiliyi ilə tanınan Fazil Mustafa özünün statusundan, əlaqələrindən, özünün dediyi kimi çoxluğa mənsub olmağından istifadə edərək müstəqil yazar, milli azlığın nümayəndəsi olan Rabil Abdinovu hədəfə alıb. Fazil və onun dostlarının nəzarətində olan mediya qurluşları da adəti üzrə məsələni bir tərəfli işıqlandırır, Rabil Abdinovun fikirlərinə yer ayırmırlar.
TALIŞ.ORQ olaraq belə anormal disproporsiyaya azca da olsa qarşı gedərək Rabil Abdinovun bu məsələlərlə sosial şəbəkədə yazdığı son fikirlərini oxucularımızın ixtiyarına veririk.  

Fazil Əfəndi öz yazılarında BU TORPAĞIN SAHİBİ TÜRKLƏRDİR, AZƏRBAYCAN BÜTÜN GÖSTƏRİCİLƏRİNƏ GÖRƏ TÜRK DÖVLƏTİDİR, BİZ İMKAN VEMƏYƏCƏYİK HANSISA ETNOSLAR QIRMIZI SƏRHƏDİ KEÇSİNLƏR kimi sərsəm fikirlər irəli sürür...Mən də bu fikirlərə bir vətəndaş kimi etiraz etmişəm. Bu etirazımda öz etnik və dini mənşəyim barədə bir kəlmə də qeyd etməmişəm. Yəni mən demək istəmişəm ki bu ölkə təkcə türklərin yox, bütün digər xalqların birgə vətənidir. Fazil isə öz fikirlərini daha da inkişaf etdirərək dolayısı yolla subut etməyə çalışır ki digər türkdilli xalqlar bu ölkənin titul xalqı olan türklərin vətənində yaşadıqlarını qəbul etməli və ancaq bu xalqın milli maraqlarını qorumalıdırlar. Onun sosial şəbəkə ststusunda məni separatimzdə, ermənilərlə əlaqədə və türklərə düşmənçilikdə ittiham etməsinə yazıların şərhlərdə onu müdafiə edən istifadəçilər açıq-aydın bildirirlər ki bu fikri qəbul etməyənlər bu ölkədən çıxmalı və ya həbs olunmalıdr. Fazil da bu fikrləri LİKE edib. Hüquq-mühafizə orqanlarını da bu fikirləri irəli sürənləri həbs etməyə və dövləti də bu cür düşünən insanları diskriminasiya etməyə çağırır. Təkcə bunu parlamentə buraxılan Fazil etsəydi buna dözmək olardı. Bunu iqtidarmeyilli və hətta ona qarşı olan ana müxalifət düşərgəsinin nümayəndələri də edirlər. Onlardan biri də parlamentdən çıxarılan Gültəkin xatundur...
Ən əsası isə milli diskriminasiya msələsində bir-birinə düşmən olan siyasi qüvvələr belə əməkdaşlıq edə bilirlər. Milli Şuraya düşmənçilik edən Fazila elə o şuranın qatı tərfdarı maderator.az və bizimyol kimi saytlar da dəstək verirlər. Lakin bizim yazdığımız məqalələri heç bir sayt vermir. Hətta dini və talış saytları da bundan imtina edirlər. Fazilın dini və siyasi fikirlərinə düşmən olanlar belə bu msələdə ən yaxşı halda neytral qalırlar. Hətta dolayısı ilə dəstəkləyənlər də var. Bir sözlə hamı qorxur və ya bizim milli qürurumuzun alçaldılmasına razıdır. Yaxşı ki sosial şəbəkələr var.
Müstəqilliyin ilk illərində biz talışlar başda olmaqla Azərbaycanı türkiyənin forposyuna çevirmək istəyənlərin qulağından tutub düz Kələkiyə və Ankaraya qədər qovduq. Hansı ki o zaman əllərində top və tüfəng var idi. İndi hakimiyyət tərəfindən sındırılan bu insanlar bizə qırmızı xətti nişan verirlər.
Fazil kimilər mənim Azərbaycanda yaşaya-yaşaya və məktəbdə müəllim işləyə-işləyə günün günorta vaxtı onun deputat toxunuzmazlığınından çəkinmədən öz milli qürurunu müdafiə etməyi dözülməz gəlir.
Azərbaycan tarixinin akademik nəşrinin birinci cildində Azərbaycan sözünün Atropatena sözündən yarandığı və bu qədim dövlətdə danışanların dilinin müasir talış diliniin əsasında qaldığı qeyd olunub. Ölkənin talışlar tərəfindən yazılmayan rəsmi tarixi Atropatenanaın varisi olan Azərbaycan dövlətinin qədim xalqının talışların əcdadı olması sübut olunur. Məgər mən bir talış olaraq bu ölkəni öz vətnim sayıramsa burda qəbahət nədir? Burda türklərə qarşı bir düşmənçilik ola bilər? Əgər türk də bunu öz dövləti sayırsa burda da bir qəbahət yoxdur. Yəni bu o deməkdir ki bu dövlət dil və genetik mənşə baxımından bizim hamımızın vətəndir.
Ölkəmizin konstitusiyasında, dövlət rəmzləri haqqında qanunlarda və sair qanunvericilik aktlarımızda bu dövlətin Azərbaycan xalqına məxsusluğu xüsusi vurğulanır. Heç yerə rəsmən bu dövlətin türk dövləti olması vurğulanmır. Hətta bayraqdakı mavi rəngin türkçülüyə dəlalət etməsi barəsində belə rəsmi heç bir sənəd yoxdur. BMT, AŞ, Rusiya bayraqlarındakı mavi rəngin mənası bütün dünyaya aydındır. Qonşuluqda yaşayan rusların, farsların, gürcülərin, ermənilərin hər hansı milli mənşəyini göstərən bir rəng çaları varmı? Dünyanın fransız, ingilis və alman kimi böyük xalqlarının rəmz olaraq istifadə etdiyi bir rəng varmı?
Fazil öz fətullahçı təfəkkürü ilə bu ölkəni də Türkiyə gününə salmaq istəyir. Çünki bu ölkənin konstitusiyasında ölkə vətəndaşlarının qeydsiz-şərtsiz bütövlükdə türk olması mvə cinayət qanunvericiliyində türklərə təhqirə görə xüsusi maddə var. Ona görə bu ölkədə sünni-ələvi, türk-kürd problemi səngimir. Günümüzdə belə bu ölkədə xalqlar arasında münaqişə pik həddinə çatıb. Artıq insanlar bir-birilərini milli mənşəyə görə terror edirlər.
Lakin biz Fazil kimilərə imkan verə bilmərik ki ölkəmizi o hala salsınılar. Necə ki onların hakimiyyətinə 1 il də imkan vermədik.
Bu ölkədə bu xəstə millətçilərin kabusu dolaşmaqdadır. Ölkənin ali vəzifəli şəxsləri belə öz kürd, tat və talış mənşəyini gizlətməyə məcburdular. Hətta prezident aparatında, nazirlər kabinetində, nazirliklərdə və parlamentə oturanlar belə öz milli mənşəyini danırlar. Əgər nazir, deputat belə öz millətinin adını çəkə bilmirsə bu onu göstərir ki bu cür şovonistlərə bu xalqın terkdilli əhalisi belə yox deməyə borcludur. Dostcasına məzhəbi və milli mənşəyimizə baxmayaraq asudə yaşadığımız bu ölkəni Ukrayna, Türkiyə və ərəb ölkələrinin gününə qoymamalıyıq...
Bu ölkənin milli və dini münaqişəyə cəlb edən Fazil kimilərin qarşısını ilk növbədə bu ölkənin titul xalqı türklər və ölkənin hakimiyyəti almalıdır. 

Rabil ABDİNOV                       talish.org

Əmirəl-mö`mininin (ə) Kumeyl ibn Ziyada nəsihətlərindən

◘Ey Kumeyl! Hər gün Allahın adını çək və de ki, Allahın qüdrət və qüvvətindən başqa qüdrət və qüvvət yoxdur. Allaha təvəkkül et. Bizi də yad et və bizim adlarımızı çək, bizə salavat və salam göndər.
◘Ey Kumeyl! Allah Öz rəsulunu tərbiyələndirib ona ədəb qaydalarını öyrətdi. O, əziz isə məni tərbiyələndirib ədəbləndirdi. Mən də mö`minlərə tərbiyə verib ədəbləndirirəm və bu ədəb qaydalarını ali və nəcib insanlara irs olaraq verirəm.
◘Ey Kumeyl! Elə bir elm yoxdur ki, mən onu bilməmiş olum və agah olmadığım heç bir sirr yoxdur.
◘Ey Kumeyl! (Ali-İmran surəsinin 34-cü ayəsində olan) Əhli-beyt (ə) və imamət silsiləsindən olanlar elə bir nəsil və elə bir övladlardır ki, onlardan bə`ziləri bə`zilərinin övladlarıdır, Allah eşidən və biləndir.
◘Ey Kumeyl! Bizdən başqa heç kəsdən dini və elmi məsələ, yaxud hədis öyrənmə ki, həmişə bizdən olasan!
◘Ey Kumeyl! Yemək yeyən zaman Allahın adını çək, çünki, Onun adı ilə heç bir xəstəlik insana zərər yetirməz və Onun adında hər bir dərdin çarəsi var.
◘Ey Kumeyl! Başqalarına təam ver və onları yedizdir. Bu işdə xəsislik göstərmə. Bu işinə görə Allah sənin mükafatını qat-qat artıq edər. Əxlaqını gözəlləşdir, oturub-durduğun adamlarla xoş münasibətdə ol və öz xidmətçilərinə yersiz töhmətlər vurma.
◘Ey Kumeyl! Süfrə kənarında oturarkən yemək yediyin vaxtı uzat ki, səninlə bir süfrə kənarında oturan süfrədə olanlar da kamil şəkildə bəhrələnə bilsin.
◘Ey Kumeyl! Elə ki, yeməyini yeyib qurtardın sənə verdiyi ne`mətlərə görə Allaha şükür et. Şükr edərkən də elə səslə de ki, başqaları eşitsin və onlar da şükr etsin. Belə etsən sənin savabın daha da artıq olar.
◘Ey Kumeyl! Mə`dəni yeməklə doldurub ağırlaşdırma. Yeməkdən əlavə onun bir hissəsini su və bir hissəsini də nəfəs almaqdan ötrü boş saxla. Yeməkdən doymamış əlini çək. Əgər belə etsən həmin yemək sənin üçün dadlı olacaq və bil ki, bədənin sağlamlığı az yemək və az içməkdən irəli gəlir.
◘Ey Kumeyl! Xeyir-bərəkət o kəsin malındadır ki, zəkat verir, mö`minlərə kömək və xeyirxahlıq edir və yaxınları və qohumları ilə əlaqə saxlayıb onlara ehsan və yaxşılıq edir.
◘Ey Kumeyl! Öz qohumların və yaxınlarından olan mö`minlərə (səninlə qohum olmayan sair mö`minlərdən daha artıq əl tut və onlara qarşı daha artıq mehriban və mərhəmətli ol və yoxsullara da sədəqə ver.
◘Ey Kumeyl! Səndən bir şey istəyən heç bir kəsi əli  boş qaytarma, hətta, yarım dənə üzüm giləsi də olsa ona ver. Çünki, sədəqə Allah dərgahına ucaldıqca böyüyür.
◘Ey Kumeyl! Mö`minin ən gözəl zinəti təvazökarlıqdır, onun gözəlliyi pakdamənlik və iffətdir, şərəfi fəhm, (dində) bəsirət və elmdir, başıucalığı isə bihudə danışıqları tərk etməkdir.
◘Ey Kumeyl! Hər bir cəmiyyətdə bir dəstə insan digərindən üstündür. Məbada onların alçaq fərdləri ilə mübahisə edəsən! Hətta, sənə nalayiq sözlər desələr də onlara baş qoşma. Təmkinli ol və o kəslərdən ol ki, Allah-təala onların barəsində belə buyurur: “Elə ki, nadan insanlar onlarla danışmaq istəyir, onlara sadəcə, salam deyirlər.” 
◘Ey Kumeyl! Hər bir halda haqq söz danış. Təqvalılarla dostluq et və fasiqlərdən uzaq ol. Münafiqlərdən də kənar gəz. Xainlərlə əlaqə saxlama.
◘Ey Kumeyl! Zülümkarların qapısını döymə və onlarla qətiyyən əlaqə yaratma, məbada onlara tə`zim və ehtiram edəsən və onların məclislərində əsla iştirak etmə! Əgər, məcbur olub onların məclisində iştirak etməli olsan, ardıcıl olaraq təkrar-təkrar Allahı yad et, Ona təvəkkül et və şərlərindən Allaha sığın. Qəlbində onlara qarşı müxalif ol və uca səslə özünün Allaha olan tə`zim və ehtiramını onların eşidə biləcəyi tərzdə dilə gətir.
◘Ey Kumeyl! Allah bəndələri içərsində Onu tanıyıb, elçisini (s) və övliyalarını (ə) iqrar etdikdən sonra təqva, səbr, təmkin və davamiyyət sahəsində ən çox ciddiyyət göstərənlər Allahın ən çalışqan bəndələri hesab olunur.
◘Ey Kumeyl! Öz çətinliklərini camaata bildirmə. Allahın savabına ümidvar olaraq izzət və heysiyyətlə öz fəqirlik və yoxsulluğuna səbr et.
◘Ey Kumeyl! Öz sirrini qardaşına deməyin heç bir eybi yoxdur. Lakin, qardaşın kimdir?! Sənin qardaşın o kəsdir ki, çətinlik zamanı səni tərk etmir, günaha getdiyin zaman səni qaytarmaqdan ötrü nəsihət və hidayətini əsirgəmir, sənə imkan vermir ki, öz ehtiyacını ona bildirəsən, səni öz işlərinlə baş-başa buraxmır ki, onu agah edəsən (yə`ni, onu agah etməyə ehtiyac olmur, bütün işlərinlə maraqlanır), əgər işlərində nöqsan əmələ gəlsə onu aradan aparıb islah etməyə çalışır.
◘Ey Kumeyl! Mö`min mö`minin güzgüsüdür. Çünki, ona baxıb diqqət yetirir, çatışmazlıqlarını aradan aparır.
◘Ey Kumeyl! Mö`minlər qardaşdırlar və qardaşdan ötrü də qardaşından da dəyərli bir şey yoxdur.
◘Ey Kumeyl! Əgər qardaşını sevmirsənsə onun qardaşı deyilsən. Mö`min odur ki, bizim dediklərimizi desin. Hər kəs bizim dediklərimizdən uzaq gəzsə bizdən deyil, hər kəs də bizdən olmasa Cəhənnəmin ən aşağı dərəcəsinə yuvarlanar.
◘Ey Kumeyl! Bizdən hesab edilən kəs dərdini sənə bildirsə və səndən bunu gizli saxlamağını istəsə, məbada onun üstünü açasan. Çünki belə etsən, sənə tövbə yoxdur. Hər kəsdən ötrü də tövbə olmasa, Cəhənnəm əhli olacaq.
◘Ey Kumeyl! Ali-Məhəmmədin (s) sirrini yaymaq məqbul deyil. Buna heç kəsin dözümü və təhəmmülü çatmaz. Ali-Məhəmmədin (s) dediklərini yalnız müvəffəq mö`minlər yanında açıb de.
◘Ey Kumeyl! Hər cür çətinlik zamanı “La həvlə və la qüvvətə illa billah” Allahın qüdrət və qüvvətindən başqa qüdrət və qüvvət yoxdur desən, həmin çətinlikdən qurtararsan. Hər bir ne`mət zamanı da “Əlhəmdu lillah” Həmd Allaha məxsusdur desən, ne`mətlər artar. Elə ki, ruzin gecikdi, istiğfar et və Allahdan bağışlanma dilə. Belə etsən, Allah işlərini yoluna qoyar.
◘Ey Kumeyl! Bizim vilayətimiz vasitəsi ilə şeytanın sənin mal və övladına şərik olmasından azad ola bilərsən.
◘Ey Kumeyl! Heç bir vacib əməli tərk etmək olmaz və heç bir nafilə və müstəhəb əməli yerinə yetirmək də vacib deyil.
◘Ey Kumeyl! Sənin günahların yaxşı əməllərindən çoxdur, qəflətin də Allahı yada salmaqdan və Onu zikr etməkdən çoxdur və Allahın sənə olan ne`mətləri sənin əməllərindən çoxdur.
◘Ey Kumeyl! Sən hər bir an Allahın ne`mətlərinə, Onun sənə əta etdiyi salamatlıq və afiyətə qərq olmuş haldasan. Elə isə sən də heç vaxt Ona sitayiş və həmd-səna etməkdən, Ona təsbih deyib Onu təqdis etməkdən, eləcə də daim Onu yad və zikr etməkdən yorulma.
◘Ey Kumeyl! O kəslərdən olma ki, Allah-təala onlar haqqında belə buyurur: “Onlar Allahı unutdular, Allah da onlara özlərini unutdurdu.” Belə kəsləri Allah-təala fasiqlər zümrəsinə aid edib buyurur: “Onlar fasiqlərdir”
◘Ey Kumeyl! Namaz qılıb, oruc tutub, sədəqə verməyin elə də mühüm deyil, mühüm olan odur ki, namaz pak qəlblə, Allah yanında bəyənilmiş əməllərlə, xüzu-xüşu və təvazökarlıqla yanaşı olsun və bax gör ki, nədə (necə paltarda), nəyin üzərində namaz qılarsan. Çünki əgər onlar səhih və halal yoldan ələ gətirilmiş olmazsa, namazın qəbul olunmaz. 
◘Ey Kumeyl! Dil (sözü, danışığı) qəlbdən çəkib çıxarır, qəlb də (yə`ni, onun pak olub-olmaması) yeməkdən asılıdır. Elə isə bədəninə və qəlbinə verdiyin yeməyə nəzarət et, çünki, əgər o, halal olmasa, Allah sənin şükr və təsbihini qəbul etməz.
◘Ey Kumeyl! Bil və agah ol! Biz yaradılmış olan heç bir varlığın əmanətini qaytarmamağa icazə vermirik. Hər kəs məndən bu məsələyə icazə verməyim barədə hədis rəvayət etsə, yalan demişdir. And içirəm ki, Həzrət Rəsul (s) dünyadan getməmişdən bir saat öncə üç dəfə təkrarən mənə belə buyurdu: “Ey Əbəlhəsən, əmanəti sahibinə qaytar, istər yaxşı adama olsun, istər pisə, istər az olsun, istərsə də çox, istər sap olsun, istərsə də iynə.”
◘Ey Kumeyl! Adil imamsız müharibə, cihad və fazil imamsız qənimət caiz deyil.
◘Ey Kumeyl! Din yalnız Allah tərəfindəndir və Allah rəsul, nəbi və vəsidən başqa heç kəs vasitəsi ilə dinini ayağa qaldırmaz.
◘Ey Kumeyl! Allah-təala böyük, səbirli, əzəmətli və mehribandır. Allah bizi Özünün əxlaqına uyğun tərbiyələndirdi və göstəriş verdi ki, onu əxz edək və camaata öyrədək. Biz heç bir yanlışlığa yol vermədən bunu yerinə yetirdik, təkzib və inkar etmədən bunu təsdiq etdik və heç bir şəkk-şübhə olmadan qəbul etdik.
◘Ey Kumeyl! And olsun Allaha! Mənə itaət edib, sözümə qulaq asmaqdan ötrü sözbazlıq etmirəm və heç kəsə var-dövlət və vəzifə söz verməmişəm ki, sözümdən çıxıb mənə qarşı itaətsizlik göstərsinlər. Mən ərəbin rəzil, alçaq və şəxsiyyətsizlərinə Əmirəlmö`minin (ə) olmaqdan ötrü üz tutacaq deyiləm.
◘Ey Kumeyl! Arzusuna çatanlar bu fani və keçib gedən dünyada arzuya çatıblar, biz isə öz istəklərimizə əbədi axirətdə çatacağıq.
◘Ey Kumeyl! Bu iki dəstə insanın hər ikisi üzü axirətə tərəf gedir. Bizim rəğbət bəslədiyimiz şey Allahın razılığı və behiştin uca məqamlarıdır. Allah bunları təqvalı olanlara əta edər.
◘Ey Kumeyl! Behiştə getməyən kəsi qəmli əzab və zillətlə müjdələ!
◘Ey Kumeyl! Mən Allahın verdiyi tövfiq sayəsində hər bir halda ona həmd və səna edirəm. İstədiyin vaxt qalxa bilərsən.

Ayətullah Meşkini, “Nəsihətlər” kitabı. 
Tərcümə edən: Xəlifə Həmidov
Nəşr edən: Şəhriyar

“YOL MAHNISI” VƏ “VELOSİPEDÇİNİN ÖLÜMÜ” HAQQINDA

Mətləb Ağa

Həftə boyu 1955-ci ildə müxtəlif ölkələrdə, necə deyərlər, biri planetin bu başında yerləşən İspaniya və İtaliyada, digəri dünya xəritəsinin o biri tərəfində qərarlaşan Hindistanda iki fərqli mövzuda çəkilmiş iki filmə baxdım.

Filmlər ötən əsrin ortaları üçün xarakterik olan ağ-qara kadrlardadır.

Onlardan birincisi benqal əsilli Hindistan kinorejissoru Satyajit Rayın dram janrında səhnələşdirdiyi “Yol mahnısı” (orijinalda “Pather Panchali”), ikincisi ispan kinorejissoru Xuan Antonio Bardemin psixoloji dram janrında ekranlaşdırdığı “Bir velosipedçinin ölümü” (orijinalda “Muerte de un Ciclista”) idi.

Hər iki filmin çəkilməsinin üstündən altmış il ötməsinə baxmayaraq, əhatə mövzuları və canlandırdıqları insan obrazlarının aralarındakı münasibətlər bu gün də aktualdır, hələ bəlkə desək, dəyişən bir şey də yoxdur.

Vəfatınadək Kommunist Partiyasının üzvü olaraq qalmış Bardemin (1922-2002) bir velosipedçinin qəzaya düşməsi səhnəsiylə açılan ekran əsərində mövcud ictimai reallıqlar romantik ştrixlər əlavə edilməklə, varlı və kasıb ailələr, bütövlükdə cəmiyyət və insanlar arasındaki əlaqələr, ədalətli və dürüst olmağın vacibliyi, sevgi, xəyanət, intriqa, var-dövlət hərisliyinin acı nəticələri ağ-qara fonda şahidliyimizə verilir. 

“Muerte de un Ciclista” və ümumiyyətlə, Bardemin bu yazıda haqqında danışmadığımız çoxsaylı digər yaradıcılıq nümunələri iyirminci əsr ispan kinomatoqrafiyasının dünya səviyyəsində layiqli  yer tutmasında mühüm çəki sahibidir.

Sözgəlişi, Xuan Bardem həm də məşhur ispan aktyoru Xavyer Bardemin əmisidir (Bu faktı  bilənədək, kiçik Bardemi “Qocalara yer yoxdur” və ispan romantik rəssamı Fransisko Qoyyadan söz açan “Qoyyanın kabusları” filmlərindən də tanıyırdım.) 

1955-ci ildə əmi Bardem,  Kann Film Festivalında layiq görüldüyü “FIPRESCI” mükafatını (Fransızca-Fédération Internationale de la Presse Cinémato-graphique, dilimizə “Beynəlxalq film tənqidçiləri federasiyası” kimi tərcümə olunur) almaqdan ötrü Fransaya gedə bilməmişdi, bu səbəbdən ki, dövrün İspaniya diktatoru Fransisko Franko kinorejissoru həmin tarixlərdə siyasi motivlərlə həbsxanaya saldırmışdı.

Bardemin “Muerte de un Ciclista”sının  mövzusu belədir: Bir qış axşamı, demək olar ki, gediş-gəlişsiz asfalt yolda qadın sürücü tərəfindən idarə edilən, sərnişini də yalnız bir kişidən ibarət bahalı avtomobil velosipedçiylə toqquşur. Sürücü (Mariya) və sərnişin (Xuan) maşından düşüb velosipedçinin yanına gəlir, kişi yaralını yoxlayıb onun hələ yaşadığını deyərək yardım göstərmək istəyir, ancaq qadın oradan getmələrini təkid edir. Kişi könülsüz də olsa, hər ikisi təzədən avtomobilə minib uzaqlaşır və bir azdan onlar şəhərdə ayrılarkən məlum olur ki, qadın tanınmış iş adamı Miquel de Castronun arvadıdır, akademiyada riyaziyyat müəllimi işləyən kişisə sevgilisidir, yaralı velosipedçini köməksiz qoyub qaçmalarının da səbəbi aralarındakı gizli sevgilərinin ortaya çıxacağından qorxmalarıdır. Miquel və Xuan qohumdur, sonuncu akedemiyadakı müəllim vəzifəsinə də de Kastronun sayəsində yiyələnib. Mariya və Xuan uşaqlıqdan birlikdə böyüyüblər, hətta onları bacı-qardaş gözündə görürlər, bu baxımdan Miquel də bu vaxtadək Xuanla arvadından şübhələnməyib.

Hadisənin səhəri Xuan və Mariya qəzetlərdən öyrənir ki, velosipedçi ölüb. Xuanın vicdanı ona əzab verir, bu fikirlər onu müəllimlikdən də soyudur, işləri axsamağa başlayır. 

Xuan dözməyib velosipedçinin məhəlləsinə də baş çəkir, mərhumun ailəsinin yoxsulluq içində yaşadığını görüb onlara kömək etmək istəyir.

Bu aralar Rafa adlı bir sənətşünas  öz atmacalarıyla sevgililərə sataşmağa başlayır. Ancaq Mariya Rafanın atmacalarından bir yəqinlik hasil edə bilmir ki, Rafa onun öz ərinə xəyanətinə eyham vurur, ya avtomobillə velosipedçini öldürməsi barədə nəsə bilir. 

Hər halda, sənətşünasın ər-arvadla söhbəti zamanı belə başa düşmək olur ki, Miquel aldadılmağına inanmır. Lakin Mariya ilə söhbətində həm də: “Sən məni deyil, sənə verdiklərimi sevirsən” deyə onu sancır və uzun bir xarici səfərə çıxmağı təklif edir. 

Digər tərəfdən, Xuan da inad edir ki, polisə gedib təslim olsunlar, gələcəkdə bir yerdə olmaları üçün bu şərtdir. Mariyasa ərinin sayəsində yiyələndiyi rahat həyatından əl çəkmək barədə düşünmür. 

İki yol ayrıcında vurnuxan Mariya Xuanla velosipedçini öldürdüyü yerə gedir, orada Xuan həyatın gözəlliyi haqqında bir xeyli danışır, bir növ öz-özünə: “Yaşamağı çox istəyirəm, heç istəmədiyim qədər” deyib, qabaqcadan sanki nələrisə hiss etdiyinə işarə vurur. 

Mariya xeyli tərəddüddən sonra avtomobilini Xuanın üzərinə sürüb onu öldürür. Eyni vaxtda, əri də səfərə gecikdiyini görüb Mariyanın şəkli olan çərçivəni sındırır. Aydın olur ki, Bardem törətdiyi cinayətlərə görə Mariyanı cəzalandırmazdan əvvəl onu tamamilə güncə sıxışdırır. Qatil qadın Xuanı öldürüb, Miquelin görüşünə çatmaq üçün avtomobili qaranlıq yolda sürətlə sürür, bu zaman qarşısına çıxan bir velosipedçiylə toqquşmadan yayınmaq istərkən idarəetməni itirir və körpüdən aşağı yuvarlanıb ölür. Həyatını qoruduğu bu velosipedçi onun meyitiylə eynən Mariya və Xuan kimi  davranır- ardına belə baxmadan oradan qaçır. Film bu kadrlarla da yekunlaşır.

***

Üniversitetdə oxuyarkən Rabindranat Taqorla tanış olub bu böyük mütəfəkkirdən dərs almış, XX əsrin ən böyük kinorejissorlarından sayılan Satyajit Rayın (1921-1992) heç bir rejissorluq təcrübəsi olmadan həvəskar aktyorların və texniki heyətin köməkliyilə, öz şəxsi əşyalarını satıb əldə etdiyi və Benqal hökumətinin də cüzi maliyyə yardımıyla ərsəyə gələn üç min dollarla, beş il müddətə mərhələ-mərhələ çəkdiyi “Yol mahnısı”nın gözlənilməz uğuru digər iki davam seriyasının da çəkilməsinə gətirib çıxardı ki, hər üçünün cəmi “Satyajit Rayın Apu trilogiyası” adlandırılır.

Rayı həm də “Yol mahnısı”nı “oxumağa” həvəslən-dirən London səyahəti zamanı baxdığı, italyan kinorejissor Vittorio de Sikanın 1948-ci il tarixli  məşhur "Velosiped oğruları" (“Ladri di biciclette”) dramatik filmi olub.

Hindistan hökumətinin köməyilə trilogiyanın 1956-cı ildə çəkilən “Yenilməz” (“Aparajito”) və 1959-cu ildə ekranlaşdırılan “Apunun dünyası” (“Apur Sansar”) hissələri “Pather Panchali”nin şöhrətini təkrarlamaq iddiasında olsalar da, elə də maraq doğurmadılar.

Üçlüyün ssenarisini yazarkən Ray benqal Bibhuti-bhuşan Bandyopadhyayın əsərlərinə müraciət edib və çəkilişlər zamanı artıq Bandyopadhyay öldüyündən yazıcının arvadından icazə almalı olmuşdu. 

Filmin qəhrəmanı Apunu canlandıran uşaq-Subir Bannerji, rejissorun qonşularından birinin  oğluydu və bu rola  onu Rayın arvadı məsləhət görmüşdü.

Şedevrin operatoru Subrata Mitra adi bir fotoqrafdı və o günəcən əlinə heç kinokamera almamışdı.

Trilogiyanın sonralar dünyaca tanınmış bəstəkarı Ravi Şankarsa “Yol mahnısı”na musiqi bəstələyəndə adi bir sitar (sitar-əsasən hind və hind klassik musiqisinin ifa olunduğu simli alət) çalğıçısıydı.

15 avqust 1947-ci ildə dövlət müstəqilliyini elan etmiş Hindistanın ilk dünya səviyyəli filmi sayılan “Yol mahnısı” ötən əsrin iyirminci illərində bu ölkənin qərbi Benqal əyalətinin Nişçindipur kəndində yaşayan yoxsul bir Brəhmən ailəsi və onların Apu adlı uşağları barəsindədi.

Başlanğıcda şahidlik edirik ki, yazacağı şeirlər və pyeslərlə gələcəkdə məşhur olacağı xəyallarıyla  gün keçirən, kasıbçılıq ucundan öz ailəsini dolandıra bilmyən və sadəlövhlüyündən başqalarının həmişə aldatdığı, ancaq təhsilli olmasıyla öyünən keçmiş budda rahibi və şair Hariharın arvadı Sarbojayadan, uşaqları Durğa və Apudan ibarət bir ailəsi vardır.

Evin sahibəsi xaraktercə Hariharın əksidir. Sar-bojaya bacarıqlı və reallığı dərk edən qadındır, əri kimi xəyallar aləmində ilişib qalmayıb. Onlarla bir evdə Sarbojayayla arası heç də yaxşı olmayan İndira adlı yaşlı qohumları da yaşayır. Yoxsul olsalar da, Sarbojaya çox qürurludur, Rajuya yalvarıb özünə hədiyyəlik şal alan İndiraya açığı tutur və gənc qadınla bu növbəti mübahisəsi qarının evdən müvəqqəti digər qohumlarıgilə köçməsilə nəticələnir.

Bir gün Durğa və Apu İndira xalanın oturduğu yerdə öldüyünü görür və bu faciə onların uşaqlıq dünyasına ilk sarsıdıcı zərbə olur.

Nə qədər doğma evindən ayrılmaq istəməsə də, artıq acından öləcəklərini anlayan Harihar pul qazanmaqdan ötrü kənddən çıxıb gedir. 

Yağışlar fəsli Durğanı xəstələndirir, həkim çağırmağa imkanları olmadığından qızcığaz yüksək qızdırmadan can verir. Harihar bir gün əliboş evə qayıdır, Durğanın ölümüylə ürəyi parçalanır və birdəfəlik dərk edir ki, bu illər ərzində çox şey itirib, artıq boş-boş xəyallarla üzülüşməyin və mübarizə aparmağın vaxtıdır. 

“Yazıçı olmaq istədim, indi yazdıqlarımı qurdlar yeyir, oğluma təhsil vermək istədim, bacarmadım, qızım da öldü”, “Bu evə heç sevgim qalmadı” deyən Harihar çıxış yolunu ailəsiylə şəhərə köçməkdə görür. Yəqin ki, bu qərarı vaxtında versəydi, Durğa da ölməzdi. Bu köçlə həm də, ailə bir növ özlərinin qara günlərindən qaçır.

Vəssalam. Bəlkə də, bu yazıda “Bir velosipedçinin ölümü” haqqında tənqidi nəsə demək olardı.

Bəlkə də demək olardı ki, Bardemin filmində həyat həqiqətləri romantik çalarlarda təqdim olunub, ictimai hadisələr duyğusal və ola bilsin ki, bir çox hallarda gerçək olmayan fonda itib batıb.

Rayın “Yol mahnısı”yla isə məsələ başqa cürdür. Bu ağ-qara kadrlar əsl həyat haqqındadır.

İnsanın ürəyini yaralayan, sifətinə sillə kimi çırpılan və “niyə belədir?!” deyə dərindən düşünməyə məcbur edən əsl həyat haqqında.

Cavid Cabbarlının "Gizli Həqiqət: Nurçuluq və Səid Nursi gerçəkliyi" kitabı barədə

Cavid Cabbarlının “Nurçuluq və ya Səid Nursi gerçəkliyi” kitabı ciddi və aktual bir mövzuya həsr olunub. Nurçuluq nədir və müsəlman aləmində hansı rola malikdir? Elmi-siyasi dairələrdə geniş müzakirələri gedən bu cərəyana müxtəlif yöndən yanaşmaq olar. Elə yanaşmaq olar ki, dərhal onun təsiri altına düşə bilərsən. Çünki onların söykəndiyi ideoloji silah “islami” əxlaqdır.
Bu adamlar Məhəmməd (s) peyğəmbərə və Əhli-beytə (ə) sayğı ilə yanaşır və asanlıqla insanların qəlbinə girirlər.
Bir zaman fəaliyyətlərinə toxunanda onları “qalstuklu vəhabilər” adlandırmışdım. Uzun müddət cərəyanın mahiyyətini öyrənəndən sonra bu qənatə gəldim ki, əslində vəhabizm də, nurçuluq da eyni mənbədən qaynaqlanır.
Təriqətlərin tarixi göstərir ki, onların meydana çıxması, təxminən VIII əsrdən başlayır. Düzdü, VII əsrin sonlarında zahidlik həyatını seçənlər var idi. Amma VIII əsrdən artıq formalaşma başladı. Bunun da başlıca səbəbi İslam aləmində baş verən proseslər idi. İslam tarixinin araşdırılması sübut edir ki, İslamın ilkin dövrləri ilə sonrakı dövrlər arasında kəskin dərəcədə fərqlər mövcuddur. Əslində, bunu belə dövrləşdirmək olar:
1.Məhəmməd peyğəmbər (s) dövrü.
2.Raşidi xəlifələr dövrü.
3.Əməvilər dövrü.
4.Abbasilər dövrü.
Bu dövrləri nəzərdən keçirəndə sonradan İslam aləmində baş verən prosesləri tam çılpaqlığı ilə dərk etmək mümkündür. Əməvi sülaləsinin İslam aləmində apardığı siyasət “ərəbizm”ə söykənirdi. İslami dəyərlər yeni qaydalarla əvəzlənmişdi. Əhli-beyt (ə) övladları təqib edilir, onlara iman gətirənlər isə edam olunurdu. Belə bir zamanda Əhli-beyti (ə) sevənlərlə, onlara qarşı çıxanlar arasında böyük mücadilə başlandı. Əməvilər sülaləsi dövründə birincilərə qarşı ən iyrənc üsullardan istifadə edirdilər. Bu siyasət Abbasilər sülaləsi dövründə başqa üsullarla davam etdirildi. Bu cür münasibətlərə qarşı müxtəlif zamanlarda çoxlu üsyanlar baş verdi.
Etirazın başqa nümunəsi isə sufizm şəklində davam edirdi. Bu zamandan etibarən İslam aləmində sufizm geniş inkişaf edib. Xüsusilə, IX əsrdən başlayaraq sufizm təşkilatlanmağa başlandı və təriqətlər meydana gəldi. İslam aləmində təriqətlərin rolu bu əsrdən başlayaraq, hər yerə yayılıb. Nüfuzları o qədər genişlənib ki, artıq dövrün iqtidarları onlarla hesablaşmağa məcbur idi. Bir müddət keçdikdən sonra bəzi sufi şeyxləri saraylara dəvət olundu. İqtidarla xalq arasında onlar körpü rolunu oynamağa başladılar. Səlcuqlar dövründə şeyxlərin iqtidarla ilişkiləri daha da gücləndi. Müharibə aparanda, barışıq olanda iqtidarlar onlarla məsləhətləşirdilər. Səlcuqlardan sonra gələn iqtidarlar da buna əməl edirdilər. Xüsusilə, Əmir Teymur zamanında onların rolu artdı. Osmanlı və Səfəvi imperiyaları onların hesabına siyasət səhnəsinə qədəm qoydular. Sufizmin ən yüksələn dövrü Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin başçısı Şah I İsmayıl Xətai ilə bağlıdır. Şah I Xətai mürşidi-kamil idi. Əslində, bu dövrdə sufilər iqtidara gəlmişdi. Sonradan şəriətin güclənməsi sufilərin sıxışdırılmasına səbəb oldu.
XVIII əsrdə Şərqə nəzarət mexanizmini ələ keçirən ingilislər bu sahə ilə ciddi maraqlanmağa başlamış, sufilərin gücünü görüb istifadə etməyə çalışmışdılar. Nəticə uğurlu oldu. Əslində onları ya pulla satın aldılar, ya da ki, sıralarında öz adamlarını yerləşdirdilər. Orta əsrlərdə sufi şeyxləri müstəqil idilər və iqtidarlar onlarla hesablaşırdı. Amma XVIII əsrdə onlar imperiya rəhbərlərindən asılılığı qəbul etdilər və nəticə onlar üçün çox uğurlu oldu. XVIII əsrin sonlarında isə ingilislər birbaşa siyasi məqsədlər üçün vəhabiliyi yaratdılar.
Vəhabilərdə elm əsas rol oynamır. Qurani-Kərimdə olanlarla kifayətlənib, özlərindən başqalarını İslamdan çıxmış sayırlar. Bundan əlavə yerli adət-ənənələrə qarşı çıxır və yerli tarixi abidələri dağıdırlar. Bu cür sistem özünü bəzi ölkələrdə doğrultmurdu. Buna görə də vəhabiliyə qarşı bir çox ölkələrdə, o cümlədən Türk dünyasında dərin antipatiya var idi. Buna görə də yeni bir sistem üzərində işlədilər. Onlara yeni düşüncə sisteminə əsaslanan bir təriqət düzüb qoşmaq lazım idi. Bu da nurçuluq oldu. Nurçuluq elmi əsaslara söykənir və ciddi məsələlər ortaya qoyurdu. Buna görə də onlar elmi yolla cəmiyyətə daxil olub, ziyalılar arasında nüfuz əldə etdilər. Onlara külli miqdarda pul ayrıldı. Buna görə də istədiklərinə asanlıqla nail olurdular. Artıq XX əsrin sonlarında Türkyədə xeyli güclənən nurçular, sonradan bütün türk və müsəlman dünyasına yayıldılar. Onlar əsasən təhsilə və elmə önəm verirdilər. Nurçular Azərbaycanda da güclü bir şəbəkə yaratdılar. Güclü biznes fəaliyyətinə malik olan nurçular istədiklərinə asanlıqla nail olduqlarından, dünyada çox böyük gücə malikdirlər.
Bir tərəfdə vəhabilər, digər tərəfdə nurçular İslam aləmində fəaliyyətlərini artırmaqla parçalanmanı sürətləndirirlər. Hər birinin xüsusi texnologiyası var. Bu texnologiyalar indi də xaricdə hazırlanıb, onlara təqdim olunur. Bütün bunlar isə hər gün onların tərəfdarlarını artmasına səbəb olur. 
Cavid Cabbarlının təqdim etdiyi bu kitabda nurçuluq ilk zamanlardan sona qədər izlənmiş və onun siması üzə çıxarılmışdır. Bu baxımdan böyük əhəmiyyət kəsb edir. Hesab edirəm ki, bu kitab geniş oxucu kütləsinin marağına səbəb olacaq və İslama baxış məsələsində obyektiv rol oynayacaqdır.

Dilavər Əzimli, 
AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, 
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru

“Kürdçülük” faylının fəsadları

Kürd təmayülü ilə yaşayanlar öc alandı. Sözlərində məkr yatır. Hiylə gizlənir. Hər kəlməsi xəyanətdi. Kürdlərin kim olduğunu bizlərdən yaxşı Ələsgər bilib. Dədə Ələsgər! Ələsgər çəkinmədən konkret deyirdi: “Aşığın nisyəsi, kürdün ilqarı, Desələr inanma, düz olmaz-olmaz!..”. Kürdbasalaq insanlarda utancaqlıq hissi yoxdu. Bu tipli adamlar ictimai yerlərdə şəpiklə gəzir. Özünə heç nəyi ayıb saymır. Söhbət zamanı Koroğlunu kürd çıxarır. Məsələn, deyir, onun əsl adı “Rövşən” yox, “Safo”du. Sovet vaxtı dəyişdirib “Rövşən” qoyublar. Əsl dostu “İbo” olub. Sonra “İbo-Safo” dostluğundan sizə dastan danışacaq…
Sabirdən, Mirzə Cəlildən elə söz tapıb danışarlar əlin üzündə qalar. Bunlara görə Sabir nə yazıb?! “Hophopnamə”də 500 şeiri yoxdu. Amma ağ saçlı Süleyman Rəhimov (onu da deyək, bu cür ağ saçlar Kələntərdə də var!) “epopeya” yaradıb.
Bu adamlara səviyyəcə eyni olduqları Ələviyyə Babayevanın fikri daha mötəbərdi. Nəyinki S.Vurğunun, M.İbrahimovun, Petrus Brovkanın, Ilya Selvinskinin! Bunlara elə gəlir Nazim Hikmət qurama şairdi. Tutulmasının günahı da özündədi. Kommunist olub! M.Ə.Sabir köhnəlik nişanəsidi. Bakının ortasında göz qamaşdırır. Bunların “sürətli inkişafına”, “irəliləyişinə” əngəl yaradır. Onu da Ə.Vahid kimi itirmək lazımdı.
Bunlara görə xalq yazıçısı Süleyman Rəhimovun acı bağırsaq kimi uzanıb gedən uzun-uzadı cümlələrinin dünyada bəlkə tayı-bərabəri yoxdu. Bakı şəhərində ona abidə ucalmalıdı. Amma aparıb Cabbarlıya, Səməd Vurğuna, Rəsul Rzaya heykəl qoyublar. Bu da bir tarixi ədalətsizlik! Yazıçı Mehdi Hüseynin qəfil ölümündə Süleyman Rəhimovun günahı yoxdu. Günahı olsaydı, bu faktın özü də Ələviyyə Babayevanın yazılarında əksini tapardı…
***
Şamo Arif bəy Azərbaycanın əlinə qələm alan o zümrəsinə mənsubdu iddiası ilə əməlləri tərs mütənasibdi. Qara yaxmağa candı. Hazır dayanır. Onlara görə hər şey yalan üstündədi. Iftira ilə dünyanı alt-üst etmək olar. Özləri “mutnı” adamlardı. Suları həmişə bulanıq axır. Ürəklərinin dərinliyində şeytanlar gəzir.
***
Şamo Arifin “Azadlıq” qəzetində (8 iyul 2011-ci il) dərc olunan yazısını oxuyuram: “Şəxsən mən Anara həmişə hörmətlə yanaşıb (Diqqət! hiylə başlanır!). Onu bacardığım qədər yeri gəldikcə müdafiə etmişəm (məkr!). 1986-cı ildə (guya təkzibolunmaz fakt gətirir!) Azərbaycan Yazıçılar Ittifaqının qurultayından sonra bir neçə respublika əhəmiyyətli məsələlərlə bağlı (görürsünüz, respublika əhəmiyyətli məsələləri kimlər həll edir!) şəxsən Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi Kamran Bağırovla görüşüm zamanı (kürd təmayülü! Özünüz deyin, K.Bağırov başqa nəyə görə Şamo Arifi qəbul edə bilərdi?!) Anarı necə müdafiə etdiyimi bir Allah bilir, bir də Anar! (Anar niyə, Şamo Arif? Bəlkə K.Bağırov?! Axı Anar sizin söhbətinizdə iştirak etməyib?!). (Yenə məkr!).
Fikrini davam etdirir: “Hətta ona ”Qınamayın məni” romanını( ?! Kimindi roman, aydın deyil!) təqdim edib üzərində də bu sözləri yazdım: “Dağ Məhəmmədin yanına gəlməsə də, Məhəmməd dağın yanına gəlir!” (Hiylə! Məkr! Və Səhl Sumbat Xəyanəti!).
Hiylə bu adamın sifətinə yazılıb. Təkcə qəzetdə gedən şəkli kifayətdi. Yazısını oxumayın da. Məqsədə yetməkçün bu tipli adamların nələrə əl ata biləcəyi aydın görünür.
Qəzetə yenidən göz gəzdirirəm: “…Rəsul Rza sərt, sözünü şax deyən insan idi. Onun Səməd Vurğunla deyişməsi (?!) (bir daha məkr!) yaradıcılığındakı ideoloji sapmalara yol verməsini (cümlənin başı-ayağı bilinmədi!) Səməd Vurğunu kəskin ittiham edib M.C.Bağırova və Moskvaya, ”Literaturnaya qazeta”ya göndərilən məqaləyə başçılıq etməsinə…” (məkr, xəyanət baş alıb gedir! Səngimək bilmir. Cümlənin gerisini daha oxumuram…).
Bu tipli adamlar yazısında, ya elə-belə də “kişi”, “qeyrət” sözünü işlətməyi çox sevirlər. Danışanda “kişilikdən”, “qeyrətdən” danışırlar! (Məsələn, “kişi vüqarlı, mərdanə insan”… “Qeyrətli Azərbaycan kişisinin”… “Mən Süleyman kişinin oğluyam”… Girəndə isə bu cür girirlər: “Sözümü sizin ürək ağrısıyla qələmə aldığınız…” və s. və i.a.). Görüşəndə isə “əlimiz qoy bir kişi əlinə dəysin!”- deyirlər.
***
Şamo Arif bəy “Azadlıq”dakı yazısında tez-tez atasının adını çəkir. Təbiidi. Atasıdı. Hər fürsətdə özü də S.Rəhimovu Rəsul Rzaya qarşı qoyur. Şamo Arif bəy bilməlidir, birincisi, qarşıqoymalar qarşıdurma yaradır, ədəbiyyatda heç kəs heç kəsin yerini dar eləmir…
Ikincisi də Rəsul Rzanın yeni orijinal deyimləri, avanqard sözü özündən sonra gələn neçə yaradıcı nəsli tərbiyə edib. Süleyman Rəhimovun “Alo-Safo”dan danışan arxiv materialı əsərləri- epopeyası, romanları, povestləri özündən sonra gələnlərin bəlkə heç tükünü də tərpədə bilməyib. Başqası o yana, doğmaca oğlunu necə tərbiyə edib, yetirib, hamı şahiddir.  
Mərhum şairimiz Bəxtiyar Vahabzadə Azərbaycan Sovet ədəbiyyatından bizə dərs deyib. Bəxtiyar müəllimin çox sevdiyi şair Mikayıl Müşfiqlə Səməd Vurğun idi! Rəsul Rza, bir də Əli Kərim idi! Çox sevdiyi yazıçılarsa C.Cabbarlıyla Ordubadi idi. Bir də I.Əfəndiyevlə Ə.Məmmədxanlı! Əli Vəliyevə, Əbülhəsənə, Süleyman Rəhimova, Yusif Şirvana, Süleyman Vəliyevə hörmətlə yanaşsa da, çalışırdı onlardan söz açmasın. Özü də söhbətlərini polemika şəklində qurardı. Tələbələrinin fikri əsas idi. Auditoriyada ən çox da mübahisə obyekti Rəsul Rza ilə Əli Kərim olardı!
Bəxtiyar müəllim Rəsul Rzanın “Rənglər” silsiləsini həzm edə bilməsə də, onu həmişə çox sevdiyi Səməd Vurğunla yanaşı tutardı. Çünki Səməd Vurğunun şeirləri də el şeirinin avanqardıydı.
Əli Kərimə gəlincə, haqqında deyirdi: “Bu şair vallah, ya dahidi, ya da heç kim!”. Süleyman Rüstəm haqqında deyirdi: “Süleyman Əlabbas oğlu Rüstəmzadə 1906-cı ildə Bakı şəhərində doğulmağa başlamışdır!”. Uşaqlar gülüşərdi. 
Süleyman Rəhimov haqqında da eyni fikirdəydi. Yəni, “Süleyman filankəs oğlu Rəhimov 1900-cü ildə Qubadlı rayonunun Əyin kəndində doğulmağa başlamışdır!”. Vəssalam! Deyirdi gedib özünüz oxuyarsınız. Söhbətimiz qayıdırdı yenə C.Cabbarlıya, Ordubadiyə, Ə.Məmmədxanlıya və I.Əfəndiyevə… Yenə Rəsul Rzadan, Səməd Vurğundan, Əli Kərimdən söhbət açardı. 
Bəxtiyar müəllimin tələbələri bilir, onda belə xüsusiyyət də vardı. Imtahan vaxtı soruşardı: – kim neçə istəyir? Yəni, əvvəlki imtahanlardan kim “beş” alıbsa “beş” yazırdı. Qalan uşaqların qiyməti “dörd” olurdu. Heç kimi də incik salmazdı.  
Mən indi başa düşürəm Öcalan kimdi. Kəlbəcərli Şamil müəllim ölkədə niyə at oynadırmış?! Firudin Şuşinskinin “Azərbaycan xalq musiqiçiləri” kitabında niyə görə ermənilərə gen-bol yer verilirmiş (48 nəfər musiqiçinin 24-ü ermənidi!). İslam Səfərliylə “Kür-Araz-Ararat, Gözəldi bu həyat, Qardaş olub Hayastan-Azərbaycan…” mahnısını yazdırmağa nə vadar edib?! Süleyman Rəhimovun qəhrəmanları niyə görə Alo, Safo, İbo, Həpo, Şamo imiş. Ermənilərə aid orda bir kəlmə də “güldən ağır” söz yoxdu. Siz bu adamların antropologiyasına hələ fikir verin… Ona görə Turqut Ər deyir: Bakıda Apo (Abdulla Öcalan!) ilə bağlı olan adamlar var. 
Həmin fikrə mən bunları da əlavə edərdim: Bu adamlar ədəbiyyatda, incəsənətdə və hökumət strukturlarında (banklarda, neft sənayesində!) bütün sənaye sahələrində təmsil olunur. 
Kürdlərin əleyhinə deyiləm. Onlar da insandı, qaynayıb-qarışıb. Kürd əsilli prezident vardı, Turqut Özal (Allah ona qəni-qəni rəhmət eləsin!) Türkiyə üçün nələri etmədi?! Amma burdakılar öz mənafeyini üstün tutur. Ocağın odunu özünə çəkir. Sapma əməllərlə məşğuldu. Ehtiyatlı tərpənməliyik!…
***
Azərbaycan Sovet ədəbiyyatı həyatdan uzaq, yapma-qurama əsərlərlə dolub-daşıb. O əsərlər dəfn olunub müəllifləriylə. Heç biri oxunmur. Cabbarlı oxunur! Ordubadi oxunur! Səməd Vurğun oxunur! Rəsul Rza oxunur! Süleyman Rəhimov uzun müddət görkəmli partiya xadimi olub. Ədəbiyyata hobbi kimi baxıb. Ona görə də yazdıqlarını quraşdırıb yazıb.
Baxmayaraq bu “əsərlər” barədə tonlarla resenziyalar yazılıb. Əsərləri də maklaturadı, haqqında yazılan yazılar da! Adamlar orda gülüş güzgüsündəki kimi təhrif olunmuş şəkildə görür özünü. C.Cabbarlı, S.Vurğun, Rəsul Rza, Ordubadi, I.Əfəndiyev və b. böyük talantın və amalın hesabına dəyərli əsərlər yarada biliblər.
Bir çoxları yaradıcılıqdan çox dedi-qoduyla məşğul olub. Paxıllıq çəkib. “Niyə filankəs ”xalq yazıçısı”dı, niyə mən olmadım?”, “Niyə filankəsə filan ordeni verdilər, mənə vermədilər?!”. Bunların maraq dairəsində ədəbi proses yox, ev, mənzil, bağ, müxtəlif təmtəraq, fəxri adlar, orden-medallar olub. Ona görə də yazıçı kimi iflasa uğrayıblar.
***
Dostumuz Şamo Arif də, deyəsən, təmtəraq sevəndi. Ciddi sənət əsəri yarada bilməyib. Bu dəqiqə də ciddi şəkildə “öcalançılıqla” məşğuldu. O yanı qurdalayır, bu yanı qurdalayır. Macəra gəzir, sərgüzəşt axtarır. 
Bu adamın yazısını ara-sıra oxumağa cəhd etmişəm. Eynən də dədəsinin cümlələridi: “…hətta ”Qınamayın məni…” romanını (?!) təqdim edib üzərində də bu sözləri yazdım: “Dağ Məhəmmədin yanına gəlməsə də, Məhəmməd dağın yanına gəlir!” (Yəni, sən məni saymadın, amma mən səni saydım! Saymasan məni, sancaram səni! və s. və i.a.).
Bu tipli adamların cümləsinin sonunda bayaq dediyim məkr dayanır! Xəyanət var! Hiylə gizlənir! Yapışandasa qopmaq bilmir.
***
Biz mərhum Mehdi Hüseynin ölümünün əsl səbəbini soruşanda o susub cavab verməmişdi. Sonra sözarası uşaqlara söyləmişdi: “Həmin hadisəni Nəbi Xəzri yaxşı bilir…”
Ədəbi ictimaiyyətsə danışırdı: Süleyman Rəhimov Mehdi Hüseynin yanına gedib, orden-medal söhbəti salıb, mükafat istəyib. Mehdi Hüseynsə əsəbiləşib. Və elə oradaca, kreslosunda, əyləşdiyi yerdə huşunu itirib, dünyasını dəyişib… Nəbi Xəzri içəri girəndə görüb əhvalat nə yerdədi. Süleyman Rəhimovu söyüb, təhqir edib. Deyirlər üstəlik, bir sillə də yapışdırıb qulağının dibinə…
***
60-cı illərdə səhv etmirəmsə, Rəsul Rzanın “Ya zemlya” (“Mən torpağam”) kitabı Lenin mükafatına təqdim olunmuşdu. Şeirlər barədə Kanadadan üzü bu yana rəylər gəlirdi, “otklik”lər çap olunurdu. Birdən gözüm “Kommunist”də çap olunan naqolay bir yazıya sataşdı. Rəsul Rzaya yenə də haqsız hücum vardı. “Ya zemlya” kitabı “şeirbəşeir sökülüb təzədən yığılırdı”. Əlbəttə, bilikləri səviyyəsində! Ağılları nə qədər kəsir, o qədər! “Qış sarayı”na hücum çəkən fəhlələr kimi “bu saraydakı” əntiq əşyaları, güldanları, vazaları “hörmətdən salırdılar”. Yazının altında qoşa imza vardı: “Baxış Əliyev və İslam Səfərli!”. Baxış Əliyevlə Islam Səfərlini birləşdirən, görəsən, nə imiş?
***
İslam Səfərli rəhmətliyi tanıyırsız: “Kür, Araz, Ararat, Gözəldir bu həyat, Qardaş olub Hayastan, Azərbaycan!” mahnısını yazıb Andrey Babayanla.
Kürd əsilli Baxış müəllimsə Şamaxıdakı Pedaqoji məktəbin müəllimiydi. Şamaxı KQB-sində çalışan Məmmədyarovun yaxın qohumuydu (?!). Günahsız yazıçı Çingiz Ələkbərzadəni çörək yediyi yerdə həmin əqrəba tutdurub. 
Baxış müəllimlə Məmmədyarov Nazirlər Sovetində müavin işləyən Kamran Hüseynovun qohumudu. Kamran Hüseynovla Süleyman Rəhimovun əlaqələrinə gəlincə, gərək bunu saz üstündə deyəsən. Çünki bu iş hələ-hələ bitib-tükənən deyil… Onlar Kəlbəcərdə Şamil Əsgərovun təşkil etdiyi separatçı hərəkatın havadarlarıydı.
Şamilin oğlu (Rəvan bəydi gərək!) tez-tələsik Moskvaya qaçırıldı. Rusiyadakı PKK-çıların yanında təlim keçdi, hazırlaşdı. Fəal üzvlərdən birinə çevrildi. Oradan sonra Suriyaya ötürüldü. Suriyadakı PKK-çılara qoşulub türklərə qarşı vuruşmağa başladı.
***
İndi dünya bir az da dönüb dəyişib, başqalaşıb. “Ədəbi masajist” Şamo Arif bəy “metodist” kimi danışır. Çəkisizlik şəraitində ağır-yüngüllüyünün fərqinə varmır. Bəlkə o bilmir, belə baxanda eynən dədəsi Süleman Rəhimovdu, elə baxanda ekrandakı Əli Mirəliyev!
Şamo Arif bəyin dədəsi o zaman Mehdi Hüseyn rəhmətliyi əsəbiləşdirib öldürüb, amma özü Əli Mirəliyev kimi manejdədi, xalqı güldürür.

Oktay Şamil                          azadliq.info

“KOROĞLUNUN ADINA QOYULAN HEYKƏL ƏSLİNDƏ BƏYLƏR ƏYYUBOVUNDUR”

Müxbirimiz maraqlı bir məsələni aşkarlayıb. Daha sonra apardığı araşdırma və danışdırdığı mənbələr hesabına aydınlaşdırıb ki, sən demə, Bakıdakı “keçmiş Çaparidze parkında qoyulan Koroğlu heykəlinin fərqli təyinatı varmış: ”Bəzi kateqoriya insanlar, xüsusilə də general Bəylər Əyyubova yaxın olan gənclər və orta yaş həddindəki vətəndaşlar iddia edirlər ki, bu, əslində Bəylər Əyyubovun heykəlidir..."
Təbii ki, bu cür məlumatların arxasında hər zaman bir mənbə dayanır. Məhz həmin mənbə müxbirimizə deyib ki, heykəllə üz-bəüz olan “Koala park”dakı restorana yığışan gənclər dəfələrlə həmin heykələ doğru əl uzadaraq “bu, Koroğlu deyil ee, Kürdoğludur”, sözlərini ucadan söyləyiblər. Mənbəmiz iddia edir ki, bütün bunlara özü dəfələrlə şahid olub: “Həmin restoran-çayxanaya əsasən özünü kürd hesab edən vətəndaşlar yığışır. Onlar da heç kimdən çəkinmədən yüksək səslə deyirlər ki, bu heykəlin adı Koroğludur, əslində isə kürd xalqının böyük oğlu Bəylər Əyyubovun at belindəki heykəlidir”. Mənbəmiz onu da deyib ki, bu cür iddialar səsləndiriləndə orada olan və bu sözləri eşidən digər vətəndaşlardan heç bir reaksiya olmayıb: “Çünki hamı bunlardan qorxur. Bu obyektdə tez-tez Bəylər Əyyubovun qardaşı oğlu Robert Əyyubov da olur. Ondan isə rastına çıxan hər kəs çəkinir. Robertin kəsdiyi başa sorğu yoxdur- bunu bilməyən qalmayıb artıq...” 
Müxbirimiz bir neçə gün həmin ərazidə müşahidə aparıb- digər mənbələrdən də bəzi detalları dəqiqləşdirib. Onun özü qeyd olunan cümlələri eşitməsə də, başqa vətəndaşlar, adlarının açıqlanmaması şərti ilə, deyilənləri təsdiq ediblər. Müxbirimizə o da məlum olub ki, mayın 1-də bir qrup gənc Bakıda xalq qəhrəmanı Koroğlunun xatirəsinə ucaldılmış abidənin qarşısına yığışıb. Onlar da yaxınlıqdakıların eşidə biləcəyi bir səslə heykəli “Kürdoğlu” adlandırıblar. Mayın 3-də müxbirimiz ərazidə olarkən parkdakı ağaclara qulluq edən paytaxt sakini təsdiq edib ki, mayın 1-də Koroğlunun heykəlinin qarşısına təxminən 20-30 gənc yığışaraq şənlik keçiriblər. Onun sözlərinə görə, əraziyə gələn post-patrul xidmətinin əməkdaşları gəncləri ərazidən uzaqlaşdırmaq istəyib. Amma gənclərdən biri kapitan rütbəli polisə yaxınlaşaraq qəzəblə nəsə deyib. Bundan sonra polis əməkdaşları ərazidən uzaqlaşıblar.
Xatırladaq ki, xalq qəhrəmanı Koroğlunun xatirəsinə ucaldılmış abidənin postamentlə birlikdə hündürlüyü 23 metrdir. Postament hər biri 20-35 ton olan qranit hissələrdən ibarətdir. Ümumilikdə postamentin inşasına 480 ton qranit sərf olunub. Tamamilə bürüncdən tökülmüş abidə Ukraynada hazırlanıb. O cümlədən abidənin yerləşdiyi Koroğlu parkında abadlıq işləri aparılıb. Ümumi sahəsi 1,3 hektar olan parkın 4620 kvadratmetrlik hissəsinə qranit plitələr döşənib. Burada İtaliyadan gətirilmiş 20 işıq dirəyi və 30 oturacaq quraşdırılıb. Abidənin müəllifi, Azərbaycanın Xalq Rəssamı, SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının müxbir üzvü, SSRİ və Azərbaycan Respublikası Dövlət mükafatları laureatı, professor Tokay Məmmədovdur.
İndi dövlətin milyonlarla manat məsrəf etdiyi bir layihəyə kimlərsə sahiblənmək cəhdi göstərir, xalq qəhrəmanına qoyulan heykəlin adına “Kürdoğlu” deyir. Bütün bunlar rəsmi olmasa da, istənilən halda, yolverilməz əməldir. Bizə görə, hörmətli Bəylər Əyyubov özü bu məsələ ilə ilgilənməli və Koroğlunu, onu (generalı) sevənlərin əlindən almalıdır...

Fərahim İLQAROĞLU            musavat.com

İŞİD-in canlı bombası Bakıda

Azərbaycanda tanınmış dini radikllardan olan Üzeyir Simirov döyüşmək üçün Suriyaya getsə də arzusuna çatmayıb.
Bu barədə Moderator.az-ın elektron ünvanına göndərilən məktubda bildirilir.
Məktubda qeyd edilir ki, Üzeyir Simirov Türkiyənin Qaziantep şəhərində saxlanılaraq, Azərbaycana deportasiya edilib.
Məktubda o da bildirilir ki, hazırda Üzeyir Simirov Bakının Qala kəndi, "Ləzgi" məscidi, Dərnəgül və sairə yerlərdə İŞİD ideologiyasını yaymaq və gəncləri cəlb etmək üçün hücrə evləri təşkil etmək cəhdləri göstərir: "Simirov Üzeyir Türkiyədə saxlanılmamışdan əvvəl radikal cihadçıların lideri Abu Hanzala camaatı ilə əlaqədə olub.
Simirov Üzeyirin həyatı çox qaranlıqlıdır. O, Azərbaycanda ilk dəfə cihad ideologiyasını təbliğ edənlərdəndir. Simirov Üzeyr “Əl-Qaidə"nin üçüncü şəxsi sayılan Əbu Yəhya ƏL-Libi tərəfindən hazırlanmışdır. Əbu Yəhya əl-Libi 1996-1999 ci ildə Azərbaycan olanda heç kim onun “Əl-Qaidə”-nin önəmli şəxsi olduğunu bilmirdi. Əbu Yəhya əl-Libi Azərbaycana o zamanlar Mərəkeş pasportu ilə gəlmişdi və o zaman Azərbaycanda fəaliyyət göstərən “Əl-Hərameyn” xeyriyyə təşkilatının Yasamal rayonu, Alatava məhələsində yerləşdiyi ofisinin direktoru idi. Simorov Üzeyir o zaman Əbu Yəhya əl-Libinin köməkçisi idi. Əbu Yəhya əl-Libi 1999-cu ildə Azərbaycan rayonlarından qanunsuz dini təbliğat apardığı üçün həbs edilsə də, onun əsl kimliyi bilinməmişdir və Azərbaycandan deportasiya edilmişdir. Simorv Üzeyir Əbu Yəhya əl-Libinin kim olduğunu yeganə bilən şəxs idi.
11 sentyabr hadisələrindən sonra “Əl-Harameyn” xeyriyyə təşkilatı Səudiyyə Ərəbistanı başda olmaqla bütün ölkələrdəki filiallarını bağlamış və təşkilatın mərkəzi ofisinin rəhbəri Şeyx Abdurrahman əl-Aqil Səudiyyə dövləti tərəfindən həbs edilmişdir.
Əbu Yəhya əl-Libi 2012-ci ildə Vəziristanda amerkanlılar tərəfindən öldürülnmüşdür".
Məktubda vurğulanır ki, Simirov Üzeyir Əbu Yəhys əl-Libi ilə birlikdə Pankisi dərəsində olub və partlayıcılardan istifadə etmək təlimlərini alıb: “Əl-Harameyn” xeyriyyə təşkilatı Simorov Üzeyrə Qobustanda məscid və mədrəsə tikmək üçün o zaman 1 milyon dollar maliyyə ayırmışdı. Məscid hazırda da qanunsuz fəaliyət göstərir və İŞİD  ideologiyasının təbliğ edildiyi mərkəzlərdən biridir. Qobustanda-Simirov Üzeyirin qanunsuz fəaliyət göstərdiyi məscidə Qaradağ rayonunda BP və Sanqaçal terminalında işləyən insanların cəlb edilməsinə çox önəm verilir.
Simirov Üzeyir çox çalışır ki, BP və Sanqaçal terminalında işləyən insanları ətrafına cəlb etsin. Bu da onun pis məqsədlər güdməsinin göstəricisidir.
Simirov Üzeyir məscidləri dolaşır və didnarları İŞİD-ə qatılmağa şağırır. Suriyaya İŞİD-ə qatılmağa getmək istəyənlər üçün bilet və yol pulu ilə təmin edir və Türkiyədə əlaqdə olduğu Abu Hanzala camaatına göndərir.
Simorov Üzeyrin Azərbaycanda intihar əməliyyatı təşkil edərək terror həyata keçirməsi an məsələsidir. Azərbaycan dövlətini tez bir zamanda tədbir görməyə dəvət edirik". /moderator.az/

Qəhrəman rus hərbçisi İŞİD-ə əsir düşməmək üçün belə ölməyə üstünlük verdi

“SizinYol” xəbər verir ki, Rusiya Müdafiə Nazirliyi Suriyanın tarixi Tədmur şəhərinin azad edilməsi əməliyyatında həlak olan rus hərbçisinin ölüm hekayəsi ilə bağlı şayiələrə son verib. Nazirlikdən bildirilib ki, kəşfiyyatçı İŞİD ərazisinə nüfuz edərək onların mövqeləri barədə orduya məlumat ötürüb. Amma bir neçə saat sonra İŞİD onun kəşfiyyat məqsədi ilə nüfuz etdiyini anlayıb və rus hərbçini mühasirəyə alıb. Bundan sonra rus kəşfiyyatçı əməliyyat rəhbərliyi ilə əlaqə saxlayaraq bildirib ki, o sağ olaraq İŞİD-in əlinə keçmək istəmir və bunun üçün həmin məntəqənin bombalanmasını xahiş edib. Bundan sonra Rusiya bombardmançı təyyarələri həmin məntəqəni bombalayıb və yüzlərlə İŞİD-çi ilə birlikdə rus kəşfiyyatçı da həlak olub.

"Təxrib" adlı vəhhabi qruplaşmasını Mossad və Eldar Mahmudov yaradıb

Fəaliyyəti dondurulmuş MTN-nin sabiq rəhbəri Eldar Mahmudovla bağlı ara-sıra mediada müxtəlif iddialar və yazılar dərc olunur. Bu dəfə "middleeastpress" adlı xəbər agentliyi adını qeyd etmədiyi mənbəyə istinadla maraqlı və böyük səs-küyə səbəb olacaq bir iddiaya yer verib.
İslamazeri.az-ın adı qeyd olunan portalın fars bölməsində yayımlanan xəbərə istinadən xəbər verir ki, Eldar Mahmudov Mossadın əmri ilə ifratçı vəhhabiləri dəstəkləyib. Sabiq nazir  qruplaşmalardan şiələrə qarşı və eləcə də öz fəaliyyətlərinin inkişafı üçün dəstəklədiyi bildirilir.
Eldar Mahmudovun "Təxrib" (Sökmə) adlı vəhhabi qruplaşmasının formalaşmasında şəxsən iştirak etdiyini qeyd edən portal, bundan əlavə, Sumqayıtın “Kafirlər diyarı” adlı ifratçı qruplaşmasının da Eldar Mahmudov tərəfindən dəstəklənməsi qeyd olunur.
Xəbərdə həmçinin bildiriir ki, 2013-cü ildə Sumqayıtın “Sultan” adlı kafesində qanlı qarşıdurmanın da baş verməsi öz əksini tapıb. Eldar Mahmudov öz postundan istifadə edərək məsələnin məxfiliyini qorumaqla polisin bu hadisəyə müdaxilə etməsinin qarşısını alıblar.
Qeyd edək ki, Iran Xarici Işlər Nazirliyi Azərbaycanın keçmiş milli təhlükəsizlik naziri Eldar Mahmudovun vəhhabilərlə əməkdaşlığına dair məsələni araşdıracağını açıqlamışdı. Bu barədə Xarici Işlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Hüseyn Cabir Ansari açıqlama vermişdi.
2014-cü ilin noyabrın 11-12-də  Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsi və Sumqayıt Şəhər Polis İdarəsinin xüsusi əməliyyatı zamanı əməliyyat-axtarış tədbirləri ilə Sumqayıt şəhər sakini, 1978-ci il təvəllüdlü Zöhrab Şıxəliyev saxlanılmış, onun üzərinə baxış zamanı sandıqçasında 3 patronu olan "Valter" markalı tapança aşkarlanmışdı. Əməliyyat tədbirlərinin davamı olaraq Z.Şıxəliyevin Corat qəsəbəsində yaşadığı evə baxış zamanı isə həyətdə qanunsuz inşa edilmiş məscid və mədrəsə kimi istifadə olunan yeraltı tikili aşkar olunub. Orada və evində aparılan axtarış zamanı isə 3 ədəd qumbara, 48 müxtəlif çaplı patron, 6 ədəd partladıcı detonator, 2 ədəd təhlükəsizlik kamerasının yaddaş qurğusu, habelə yayılması qanunla qadağan edilmiş 500 ədəd dini ədəbiyyat və 210 ədəd disk tapılaraq götürülmüşdü. Bu xəbər DİN-in saytında rəsmi məlumat olaraq yayılmışdı. Lakin bu qədər səs-küylü həbsə baxmayaraq, Sumqayıtda sələfilərin lideri kimi tanınan Zöhrab altı ay keçməmiş azad edilir və ilk müsahibəsi zamanı "dövlətin yanında olduğunu" açıqlayır. Sonradan Azərbaycanın bəzi saytlarının da yazdığı kimi, Eldar Mahmudovun əmisi nəvəsi Yalçın Mahmudov da məhz Zöhrabın həbs olundğu əməliyyat zamanı saxlanılıbmış. Hazırda da, Sumqayıt radikal vəhhabilərin qalası kimi bilinir.
Onu da qeyd edək ki, İsrail mediasında sabiq nazirin və idarə etdiyi qurumun Mossadla əlaqəsi ara-sıra üzə çıxırdı. Məsələn, İsrailin “Ynet” informasiya agentliyi "İranın ölkəmizdəki yeni casus şəbəkəsinin ifşa olunması"nda MOSSAD-ın da dəstəyinin olduğunu xəbər vermişdi.
"Middleeastpress" saytı bu məlumatı hardan əldə edə bilərdi? İslamazeri.az-ın araşdırmasına görə, "middleeastpress" saytı Əfqanıstanın Kabul şəhərində yaşayan Əlirza adlı şəxs tərəfindən qeydiyyatdan keçirilib, 5 dildə gündəlik xəbər dərc edən saytın əfqan şiələr tərəfindən idarə edilməsini nəzərə alaraq bu xəbərin məhz İran tərəfindən sızdırılma ehtimalı böyükdür. Həmçinin saytın əsas girişi Əfqanıstan, və İrandandır. Öz ölkəsində reytinqlərdə 151-ci yerdədir. /islam-azeri.az/

Haaretz: Sünni-şiə fitnəsi İsrailin təhlükəsizliyinə xidmət edir

İsraildə yayımlanan tanınmış "Haaretz" qəzeti müsəlman ölkələrinin sünni-şiə fitnəsilə üz-üzə durması və bir-birinə düşmən mövqedə olması məsələsini İsrailin xeyrinə işlədiyini yazıb

İslamazeri.az-ın verdiyi məlumata əsasən, İsrailin “Haaretz” qəzeti  İran və “Hizbullah”-ın ərəb ölkələrinə nüfuz etməsinin qarşısının alınmasının vacibliyini qeyd edərək, dünyadakı sünni-şiə müharibələrinin alovlandırılmasının lazım olduğunu yazıb. Analitik yazıda qeyd edilir: "İranla sünnü ərəb ölkələri arasında olan problemlər və konfliktlər nə qədər çox və dərin olarsa İsrailin təhlükəsizliyi də az təhdid olunar. Hazırda sünnü ölkələri İsraildənsə, İranla qarşı-qarşıya durmağa daha meyillidirlər. Bu gün şiə-sünnü qarşıdurması ərəb-İsrail və yəhudi-müsəlman qarşıdurmasından daha çox gündəmdədir". Yazıda Fələstindəki bəzi sələfi qruplaşmaları sünni kimi təqdim olunaraq "Buna görə də,  Fələstinin bir çox təşkilatları Səudiyyə Ərəbistanını dəstəkləyirlər, İranı yox. Onlar hətta İran və “Hizbullah” əleyhinə olan hücumlarda da iştirak edirlər. Bu İsrail üçün hər tərəfli sülhü bərpa etmək üçün gözəl fürsətdir. Yaxın Şərqdə olan böhranlar İsrailin vəziyyətinin yaxşılaşmasına xidmət edir. Əgər İsrail İran və “Hizbullah”-ın nüfuzunu bölgədə azaltmaq istəyirsə bu fürsətdən maksimum istifadə etməlidir”, - deyə bildirilir. Qeyd edək ki, bir çox müstəqil analitik də, öz araşdırmalarında  "sünni-şiə" qarşıdurmasının İsrailin maraqlarına xidmət etdiyini qeyd edib.

Yəhudi yazıçı: Dövlətimiz ölümü gözləyən xəstəyə bənzəyir

Yəhudi yazıçının "Le Monde" qəzetinə müsahibəsi sionist rejimi qəzəbləndirib

İslamazeri.az-ın İsrail mediasına istinadən verdiyi xəbərə əsasən, israilli yazıçı Ronit Matalon Fransa qəzetinə verdiyi müsahibədə deyib: “Biz İsrail xalqı, xəstə bir dövlətin nəzarəti altında yaşayırıq. Dövlətimiz ölümü gözləyən xəstəyə bənzəyir. Ölkədə hər şey yalan və yalnış təbliğat üzərində qurulub. Xalqımız müxtəlif ifadələrin zindanında yerləşir. İsrail rejimi öz yalnış siyasəti ilə bölgədə zorakılıqların artmasına səbəb oldu." Yazıçı daha sonra "Mən daima son “intifadə”-nin niyə daha öncələr baş vermədiyini özümdən soruşuram. Mənim ən qorxduğum məsələ düşündüklərimi biruzə verməkdir. Bizə qarşı zor tətbiq olunur. Cəmiyyətimizdə baş verənlər dəhşətdir. Burda demokratiya adlı bir şey yoxdur”, -  deyə bildirib. Qeyd edək ki, Ronit Matalon xanım yazıçı kimi 8 kitaba sahibdir. İsrail tərəfi onu fələstinlilərin (red: terrorçu tərəfarı olaraq qeyd edilir)  tərəfdarı kimi dəyərləndirir. 2013-cü ildə İsrail parlamentinə namizədliyini irəli sürüb.

Безбожно стоять в стороне, когда идет геноцид всего русского — доброволец Иоанн Семёнов

Война на Донбассе изменила многое не только в жизни дончан, с момента начала революции с мертвого места сдвинулся огромный пласт русского народа, которые под лозунгом «своих не бросаем», как и в 1612, шли в ополчение, стояли и стоят на рубежах республик Новороссии.
Их уже не чествовали дома, по ТВ старались обходить тему войны на Донбассе стороной, а политики говорили о «партнерах», но они шли, дрались, побеждали, стоя не только на рубежах Донбасса, но и не давай возможности вторгнуться режиму Порошенко в Крым или Приднестровье. Защищая все русские земли и готовясь к их освобождению.
Одним из них был русский доброволец, а ныне волонтер Иоанн Семёнов — в прошлом обычный столичный житель не захотел остаться в стороне после начала украинской агрессии против русских людей сначала Крыма, а потом Донбасса. 
Принимал активное участие в самый тяжёлый — Славянский — период, когда ни оружия, ни особой подготовки у народного ополчения не было. Приходилось в рукопашной и жесточайших стычках добывать себе трофейное оружие для дальнейшего противостояния с «онижебратьями» из ВСУ и карательных батальонов, которых сейчас выставляют, чуть ли не жертвами. Так вот, Иоанн воевал почти полтора года в рядах сначала ополчения, а потом и армии ДНР. Позывной этого ставшего знаменитым в рядах народных военных — «Серафим».

— Иоанн, вы человек известный в военных кругах ВСН, что заставило откликнуться Вас на призыв Русской Весны?
— Я испугался, что нацизм доберется до русского мира. Это я ощутил и за это испугался еще в Крыму. События 2-го мая в Одессе расставили все точки над «ё» и стало понятно, что с нацистами надо бороться, защищать русский народ. В дом моего товарища попал снаряд, он с семьей остался на улице, позвонил мне, и мы поехали. Было страшно ехать на Донбасс, но мы с друзьями собрались и поехали. Много чего тогда происходило, я это описывал в то время на своем аккаунте в фейсбуке. Я думаю это тема отдельного интервью.

— В каких весях Донбасса успели повоевать?
— Все началось в Крыму. Как раз там я и ощутил всю опасность украинского национализма для русского народа. Роль и род моих задач менялись много раз, как названия подразделений и командиры. Я думаю, что мой вес в войне — это вопрос к моим командирам — только они могут дать мою характеристику, как воина.

— Вам, гражданскому человеку, нелегко было привыкать к фронтовым будням?
— Я человек военный. Подполковник. Мой боевой путь начался с Чечни.

— За время всего переломного периода — и фронтового, и предшествующего, друзья и знакомые отношение свое изменили к вам?
— Да, действительно, было много разногласий. Очень многие считали, что мы — российские добровольцы лезем не в свое дело, это внутренние дела украинцев, часть вообще меня считает преступником.  Но это мнение равнодушных людей, которые в силу своего развитого интеллекта считают, что сделали правильный анализ ситуации, сидя в интернете. Это та аудитория, которая переживает за введение новых санкций в отношении РФ и не хотела бы брать бремя финансового субсидирования Донбасса в составе РФ, ибо это затратно. Но появилась значительная часть друзей, которые не только поддержали мое стремление защищать русских на Донбассе, но и помогали материально.

— Как семья относится к опасной и рискованной стезе добровольца?
— В первое время скрывал, потом крайне негативно. Не знаю, как я не развелся.

— Обеспечение некоторых подразделений не самое хорошее, особенно если части стоят на передовых рубежах, о чем часто говорят с мест военные, как решить проблему? Остро стоит вопрос провианта и обмундирования?
— Эти вопросы на себя взяли волонтеры. Я таких много знаю. Одни из них — Павел и Алексей, которые вообще создали фонд «No Pasaran». Они собирают деньги, тратят свои. Эти вопросы люди решают сами. Люди помогают друг другу. И поверьте, нас много! Я знаю, что эти вопросы решает и руководство ЛДНР, но как-то неэффективно.

— Проблемы и заботы военных ЛДНР вам знакомы не понаслышке, какие основные заботы ложатся сейчас на плечи народной армии?
— Я считаю, что основная проблема — это наличие соглашения «Минск-2». Главная забота — это сдерживание сил ВСУ на линии соприкосновения в несправедливых условиях. Люди гибнут, а реагировать на атаки ВСУ полноценно нельзя. Есть система обороны, но она неполноценна из-за регламентов соглашений. Другая проблема, которую я особо хочу выделить, это отсутствие мотивации у добровольцев из России. Граждане РФ (большинство), которые поехали защищать наших братьев на Донбассе, сейчас все дома, большинство уже без жен, жилья и работы, которые оставили все. Это все те, кто с чистым сердцем поехал защищать людей и оказался теперь просто не нужен. Много кто встал «на лыжи». Это произошло из-за неправильной политики и отношения руководства. Добровольцев из РФ можно разделить на несколько категорий. Есть те, кто имеет свой бизнес и финансирование, в большей степени «отпускники». Есть те, кому лично помогают волонтеры, а есть те, кто поехал навсегда и рассчитывал, что найдет здесь свое место и зарплату для того, чтобы существовать. Но этого не произошло. Многих «попросили» уехать.

— Ваше отношение к политическим палкам, которые вставляют в гусеницы танков ВСН?
— Самая главная палка — это то, что РФ не принимает никаких решений по деактивации соглашений, нет никаких политический решений. На мой взгляд, в этих условиях должна быть обеспечена самостоятельность руководства ЛДНР в военных и политических решениях.

— «Минск-2» уже окончательно «почил в бозе», или украинские вояки ещё могут пойти на попятный?
— Я не вижу никаких предпосылок, для того, чтобы Украина пошла бы на попятную. «Минск-2» — это и есть эффективный инструмент Украины, а не ЛДНР.

— Что, на ваш взгляд, сейчас самое опасное для Новороссии: внутреннее противостояние или внешний враг?
— Внешний враг однозначно! Я бы не стал говорить, что есть внутреннее противостояние. Есть недовольства. Недовольства в большей степени зародились из-за отсутствия реформ и активных действий руководства ЛДНР. Люди ждут и гибнут, голодают. Решения не принимаются. Все очень устали.

— Россия, выйдя из Сирии, готовится поставить точку и окончательно признать Донбасс свободной от агрессивной Украины территорией или продолжит политику невмешательства?
— Я не провидец и не могу ответить на этот вопрос. Я не вижу связи вывода войск из Сирии с какими-то решениями на Донбассе. Контингент и авиагруппировка РФ, которая находилась в Сирии, в количественном соотношении никак бы не повлияла на ввод миротворческого контингента от РФ для закрепления волеизъявления людей Донбасса.

— Ваши прогнозы на ближайшее время и дальние перспективы?
— Единственные перспективы, которые я вижу, повторюсь, — это деактивация и аннулирование со стороны РФ соглашения «Минск-2». Принятие со стороны России формата, в котором будет присутствовать военный контингент на территории Донбасса. Создание формата социально-гуманитарного коридора, который поможет устранить финансовые бедствия на Донбассе. Все это будет возможным, если РФ наконец признает Референдум на Донбассе от 11 мая 2014 года, который провёл народ и выразил на нём свою волю. Если признание Референдума сейчас РФ не под силу, то должны быть гуманитарные и миротворческие форматы.

— Не жалеете о выборе и участии в военных перипетиях? Многие просто остаются на обочине и ограничиваются критикой или поддержкой на словах.
— Я бы сказал, что мы защищали русский народ и остановили геноцид всего русского. Просто безбожно стоять в стороне, когда происходят такие события.

— Чем для вас стала Новороссия?
— Новороссия для меня — это Россия. Для меня это неделимый русский народ.

— Как продолжили гражданское бытие после активного участия в боевых действиях?
— Работаю, занимаюсь семьей. Помогаю друзьям и боевым товарищам на Донбассе, но уже здесь, в Москве.

Анна Шершнёва           novorosinform.org

Ağalar QUT: Güntay da çağrılan ağayi-Məniçöhrə dil dərsi

Karikaturadır bu, adını dil qoyublar!

Ağayi-Məniçöhr! Bir həftə qabaq mənim haqqımda verdiyin müsahibən yanlışlarla doludur. Mən sənə cavab yazmazdım, heç indi də ürəyimcə deyil sənə yazmaq, di gəl yazmasaydım, bu, bir sıra oxucuları yanılda bilərdi. Ancaq mən sənin məni sırf incitməyə və alçaltmağa hesablanmış sözlərinə yox, dil haqqında dediklərinə qısa cavablar verəcəyəm.
1. Demisən:Ağalar kişi Türkiyədəki dil inqilabını tənqid edərkən Geoffrey Lewis-dən “etkilənib”. O kimdir? Google-dan da soruşdum, 2-3 cümləlik məlumat verdi. Sən belə müəllifləri hardan tapırsan?!
2. Demisən: “Kaşqarlıdan sonra dilimizə ikinci ən böyük xidmət edən şəxs Dilaçar (Aqop Martayan – A.Q.) olmuşdur.” Ağayi-Məniçöhr, M.Kazımbəy, H.Vámbéry, V.V.Radlov, S.E.Malov, N.N.Poppe, N.İ.Aşmarin, G.J.Ramstedt, W.Bang, M.Räsänen, A.v.Gabain, E.Clauson, S.Q.Klyaştornıy, G.Nemeth, G.Hazai, Ə.Dəmirçizadə, M.Seyidov, M.Şirəliyev, E.Əlibəyzadə, T.Hacıyev, Q.Kazımov duran yerdə Aqop Martayan Dilaçar nəçidir?! İşdir, haradansa adını eşidib E.V.Sevortyan desəydin, hə, onu ciddi qəbul edərdim, Sevortyan doğrudan da böyük türkoloq olub, dilimizin etimoloji dərinliklərinə ən çox gedə bilən dilçilərdən biri olub, Bakıda da işləyib. Ancaq Aqopun adı it dəftərində də yoxdur, mən hələ onun adını hansısa elmi istinadda görməmişəm.
Aqopun adını heç türkiyələr özləri açıb-ağartmırlar, dillərini bir erməninin yaratması faktından utanırlar, adını bir küçəyə veriblər, onu da lövhəyə “A.Dilaçar” formasında yazıblar ki, erməniliyi bilinməsin. Sən isə onu Mahmud Kaşğari ilə yanaşı qoyursan.
Dilimizdə 200-ədək sonluq (şəkilçi) var. Köklər da bəllidir. Bir sonluğu bir kökə yapışdıraraq söz düzəldib, ona ixtiyari məna vermək çoxmu çətin işdir? Ağayi-Məniçöhr, bunu hətta sən də bacararsan. Məsələn, -cıl sonluğunu götür yapışdır dal sözünə, düzəlsin dalcıl sözü. Öncül var, dalcıl niyə olmasın, olsun. Dalcılın mənası da olsun, dalda qalan, dala gedən, tənbəl, bir sözlə, zəif. İndən belə “zəif”ə “dalcıl” deyək! Bax, sənin də dilini açan Aqop Dilaçarın xidməti bu sayaq olub.
3. Demisən: Genəl sözü genəlmək sözündən düzəldilmişdir. Bah! Nə yaxşı dedin, bilmirdik! Ağayi-Məniçöhr, Avropa dillərində çoxluq bildirən üç termin var: partikulyar (cüzi), qenerel (ümumi) və universel (külli). Partikulyar (latınca part – qisim deməkdir) bir neçə fərdə; qenerel (latınca qenus – cins deməkdir) bir neçə növə; universel (latınca universum – küll deməkdir) isə bildiyimiz hər şeyə aid deməkdir. Tutaq, bizim dövlət başçısının “Tələbələrin təqaüdü 100 manat artırılsın” sərəncamı partikulyar (qismi, cüzi) hökmdür, o, bir neçə min fərdə şamil edildiyi üçün. “Məməlilər – balalarını əmizdirən canlılardır” kimi bir hökm isə qenerel (ümumi) hökmdür, bu hökm itlər, insanlar, delfinlər kimi neçə-neçə növə aid olduğu üçün.
İndi sən özün de, genəlməyin, genişliyin, genliyin qenerel anlayışına nə isti-soyuğu var?! Çoxluq anlayışlarına sırf genəlmək kimi baxacağıqsa, bəyəm, partikulyar özü də (qismən də olsa) genəlmək deyil? “Qenerel” genəlmiş təsəvvür edilib “genəl” adlandırılırsa, onda “universel” də maksimum həddə genəldilib “cırıl” adlandırılmalıdır.
4. Demisən: “Dildə sinonum sözlər nə qədər çox olsa, bir sənət adamı, özəlliklə bir şair üçün yaradıcılıq imkanları artar”. Ağayi-Məniçöhr, Türkiyədə Aqop Martayanın başçılığı altında aparılmış türkcələşdirmə inqilabı dili zənginləşdirmək bir yana dursun, əksinə, semantik baxımdan xeyli yoxsullaşdırmışdır. Məsələn, yeni yaradılan dildə (türkiyəcədə) “ömür”ə də yaşam deyirlər, “həyat”a da; “müəllif”ə də yazar deyirlər, “yazıçı”ya da; “vəziyyət”ə (ingiliscə situation, almanca Situation) də durum deyirlər, “hal”a (ingiliscə state, almanca Zustand) da. İndi bir azərbaycanlı tutuquşu “ilginc” deyəndə bilmək olmur, əcaib, qəribə demək istəyir, yoxsa maraqlı; “yaşam” deyəndə bilmirsən ömür demək istəyir, ya həyat; “yazar” deyəndə anlamaq olmur, yazıçı demək istəyir, yoxsa müəllif; “durum” deyəndə bilmirsən vəziyyət demək istəyir, yoxsa hal. Hanı, bəs deyirsən dilimiz zənginləşir. Burada mənə deyə bilərlər ki, ömür də, həyat da, müəllif də, vəziyyət də, hal da – hamısı özgə dildədir, ərəbcədir. Düzdür! Ancaq ərəbcə və farscadan dilimizi təmizləməyin yolu türkiyəcəni – “aqopca”nı dilimizə köçürmək yox, ərəbcə və farsca sözlərin anadilli qarşılığını dilimizin tarixində, şivələrimizdə, ayrı-ayrı ədəbiyyatçılarımızın əsərlərində, folklorumuzda, qohum dialektlərimizdə və s. axtarıb tapmaqdır, ən sonda (ancaq ən sonda!) yaratmaqdır. Dilimiz öz göbək bağıyla bəslənməlidir. Türkiyəcə son 20-30 ildə bu bağa ilan kimi dolanıb sıxır və əvəzində ağzımıza öz süni və zəhərli yemini doluşdurur. Mənim bütün məqsədim dilimizin göbək bağının yolunu açmaqdır. Folklorumuzdan misal: “Dərd məni almadımı? Döşəyə salmadımı? Çox gözləməm var idi, Gözümdə qalmadımı?” (Bayatı). Gör, necə ustalıqla ərəbcə “intizar”ı “gözləmə” ilə əvəzlədi! Bircə bayatıyla! Ədəbiyyatımızdan misal: “Bəlkə əbədiyyət əbədiliyə, Təkərsiz, çəkərsiz gedənlərindir?” (Məmməd Araz, “Sahibsiz qəbirlər şeiri”). M.Araz burada lokomotiv sözünü çəkər sözüylə əvəzləyə bilmişdir. İkicə misrayla! Şivələrimizdən misal: Qazaxda ərəbcə “məsələn” qarşılığında “sözbelə” deyilir: “Sözbelə, mən sənin pis işini görüf örtmüşəm üstünü”. Görünür, qabaqca bu söz “söz belə açılmışkən”, “söz belə açıldısa” kimi bir variantda deyilirmiş, sonralar qısalaraq “söz belə”, ardından da “sözbelə” formasına düşmüşdür. Əsli ermənicə “örinaq” olub-olmaması da mübahisəli olaraq qalan “örnək” sözünə -in sonluğunun artırılmasıyla, ərəbcə “məsələn”i əvəzləmək üçün icad edilmiş “örnəyin” sözü hara, mənim qazaxlı bir kəndlimin yaratdığı “sözbelə” sözü hara? Üstəlik, -(i, ı, u, ü) n sonluğu səpin, qoşun, axın kimi isimlərdən də gördüyümüz kimi ancaq feil köklərinə artırılır. Örnək sözü isə isimdir. Belədə, örnək sözünə -in sonluğunu yapışdırıb, “örnəyin” kimi bir söz uydurmaq dilin qaydalarına ziddir.
Türkiyəlilər dillərini təkcə yoxsullaşdırmayıblar, həm də dilin musiqisini monotonlaşdırıblar. Alıblar əllərinə beş-altı sonluğu düşüblər dildəki köklərin üstünə. Adama deyən gərək, -(ı, i, u, ö, a, ə) m sonluğuyla bir belə də söz yaratmaq olar?! – Yapım, yayım, çəkim, seçim, tarım, tanım, verim, bilim, dirim, birim, quram, anlam, qavram, önəm, toplum, konum, doyum, durum, sürüm, eyləm, yaşam, söyləm, yatırım, kalıtım, devinim, açınım... -mm, -hım, -ham! Bu cür mırıltılı dillə hansı poeziya doğula bilər?! Bir cümlədə bu sözlərdən 3-4-ünü söyləmək bəs edir ki, bu dil qripə yoluxmuş adamın dili kimi səslənsin. Hələ 177 il bundan qabaq M.Kazımbəy dilimizin necə incə musiqili dil olduğunu yazmışdı. Türkiyəcə dilimizi qripə yoluxdurub, bizi mırıldadır, sənsə deyirsən: “Ağalar şeir ruhundan məhrumdur, biz şeir yazanda seçim-keçim-biçim sözləriylə yaxşı qafiyələr tutacağıq”.
Dilin anası – kəndlidir. Mən “ana dili” deməzdim, “kəndli dili” deyərdim. Ancaq, əlbəttə, kəndli dili yetməz, terminlər yaradılmalıdır. Bəs kim yaradacaq bu terminləri və hansı metodlarla yaradacaq?! Alman xalqının fəlsəfə terminlərini kimlər yaradıb, bilirsənmi? Aqop səviyyəsində bir adam yox, M.Luther, M.Eckhart, Ch.Wollf, I.Kant, F.Hegel, M.Heidegger kimi adamlar, ta Aqop kimi “qenerel”i genəlmək kimi başa düşən bir adam yox. Özü də necə yaradıblar? Terminləri orijinaldan – əski yunancadan və latıncadan tərcümə edərək. Aqop isə ərəbcə və farscadan (suyunun suyundan) tərcümə edib.
5. Demisən: “Ayrıca, türk dilinin kökənini axtarmaq üçün şumerlərə baş vurmaq moda olmuş. Şumerlərlə türklərin əlaqəsi elmi əsaslara dayanmır... Ağalar özünü haqlı göstəmək üçün sumerlərə sığınmışdır”. Ağayi-Məniçöhr, azərbaycanlı məşhur elm bilicisi, mərhum professor Yusif Yusifov (1929-1998) Şumer dilinə keçən prototürk leksikasından danışan ilk alimlərdən biri olub. ABŞ-da məşhur dilçi N.Poppenin elmi rəhbərliyi altında doktorluq işi yazmış, altaistika və linqvistika professoru O.N.Tuna (1923-2001) isə özünün 34 illik sumer-prototürk tədqiqatını 1990-cı ildə 57 səhifə (!) həcmində çap etdirmiş, nizamlı səs uyğunluğu (regular sound correspondence) metoduyla 168 şumercə sözün türk dillərində yaşadığını göstərmiş, Harvard da daxil olmaqla ABŞ universitetlərində şumer-prototürk ortaq leksikasını isbatlamışdır. Tunanın gəldiyi yekun nəticə budur: “Şumerlər prototürklərlə eramızdan qabaq 3500-ci illərdə indiki Türkiyənin şərqində kontaktda olublar”.
Soruşuram səndən: indiki Türkiyənin şərqi hayandır? – Əlbəttə, Azərbaycandır! Bu bir. İkincisi, Tunanın tapdığı 168 söz təkcə Türkiyədə danışılan dilin sözləri yox, ümumtürk dilləri sferasında olan sözlərdir. Və ən başlıcası: bu 168 sözün heç də hamısı Türkiyədə başa düşülmür, biz isə demək olar hamısını başa düşürük! Mən məqaləmdə çibin, qabaq kimi sözləri, bax bu fakt üçün misal vermişdim.
İstəyirsənsə, misalları bir az da çoxaldım, sözbelə: çapmaq (yarmaq mənasında), iy (qoxu mənasında), ötmək (keçmək mənasında), çin (yuxusu çin çıxmaq mənasında), qadaq (Cəlilabad, Salyan, Şirvan, Sabirabad və Kürdəmirdə mıx, mismar deməkdir), san (sanamaq mənasında), yumaq (su ilə yumaq mənasında), isti, çağa, qalaq və s. sumercədə də işlənilmiş, azı 5500 yaşlı sözlərimizdirlər. Və türkiyəlilər bu sözləri başa düşmürlər, düşənlər də Osmaniyyə dövlətinin keçmişdə bizdən qopartdığı ərazilərdə (Ərzurum, Qars, Iğdır və b.) əsir düşüb qalan qızılbaş (alevi) azərbaycanlılardır. Aqopca danışan türkiyəlilər isə qızılbaş (alevi) danışığına kəndçi dili deyib gülürlər.
Bir sözlə: Dilimizin anadilli sözlük fondu Türkiyədəkindən həmişə çox olmuşdur, indi də çoxdur. Sənsə deyirsən: “Anadoludakı xalq dili ilə bizim dilimizdəki söz dağarcığı eynidir”.
6. Deyirsən: “Şumerlərlə türklərin əlaqəsi elmi əsaslara dayanmır. Məsələn, Vill Durant yazır ki, şumerlərdəki tək hecalı sözlərin çoxu moğolcadır”. Ağayi-Məniçöhr, sumer vaxtı monqolca nə gəzirdi?! Bu günkü xalxa-monqolcanın ən qədim abidəsi eramızın 1225-ci ilinə aid Yesunke daşıdır. Ondan o yana monqolca adlandırılan sözlərin hamısı ümumtürkcədir. Bunu mən yox, monqolistlər deyir. Durant ciddi adamdı, o belə yazıbsa, deməli o da prototürk-sumer ortaqlığını nəzərdə tutub. Sən mənə qarşı çıxmaq istərkən mənim xeyrimə arqument gətirmisən, xəbərin olmayıb.
7. Demisən: “İmgə sözünün ingiliscənin image sözü ilə əlaqəsi yoxdur, bu söz bizdə him kimi işlənilən im sözündən düzəldilib. Süpürmək məsdərinin əmr formasına “gə” şəkilçisi artırılaraq süpürgə düzəldildiyi kimi, “im” əmr şəklinə də eyni şəkildə “gə” artırılaraq “imgə” düzəldilmişdir”. Ağayi-Məniçöhr, birincisi, “(h)im” əmr şəkli bir qırağa dursun, heç feil deyil, ismin adlıq halıdır. Sənə “(h)im”dən feilin əmr şəklini düzəltmək lazımdısa, onda (h)imlə- olmalıdır. İkincisi, misal kimi verdiyin süpürgə (eləcə də, düşərgə, dalğa və s. sözlərdə) gördüyün -gə sonluğu isimlərə yox, ya feil köklərinə, ya da feil əsaslarına birləşə bilən sonluqdur, (h)im isə isimdir. Üçüncüsü, M.Kaşğaridə (h)im, (h)imləmək bəlgə sözündən fərqli olaraq ümumi mənada işarə yox, him-cim kimi mimik işarədir, göz-qaş işarəsidir. Beləliklə, mən sözümdə qalıram, Aqop imgə sözünü ingiliscə image sözünə oxşadaraq düzəldib. Necə ki, onur sözünü fransızca honneur sözünə oxşasın deyə, sınır sözünü yunanca sunora sözünə oxşasın deyə və s. düzəltdiyi kimi. Karikaturadır bu, adını dil qoyublar.
8. Demisən: “Ağalar Cavidə qarşı sayqısızlıq etmiş”. Ağayi-Məniçöhr, “Anamın kitabı”ında C.Məmmədquluzadənin güldüyü, osmanicə əş’ar yazan Hüseyn Şahid obrazı kimi idi?- Hüseyn Cavid! Deyirəm, nə yaxşıdır, Cavidin Bakıda oturub, Mirzə Cəlilin dilində yox, osmanicə yazması da düzgün imiş, sonra bu osmanicədən türkiyəcə düzəldən Aqop da düz eliyibmiş. Eh, bircə biz düz deyilmişik. Sonra da deyirsən: “Ağalar öz keçmişinin intiqamını almağa çalışır”. Bilirsən Freud bu fenomenə nə ad verib? Proyeksiya mexanizması – özündə görüb, iyrəndiyi, rədd etdiyi duyğunu başqasının üstünə köçürmək (proyeksiya etmək). Adımı sənə qoyum məsəli.
Bir də sənə bunu məsləhət görərdim: Cavidin mətnlərini “aqopca”ya çox da güvənib elə hey incələmə, arada bir qalınla da, yoğunla da...
9. Yazmısan: Ağalar farsca bilmir, “Bu əksikliyi üzündən məsələn yazır ki, “külək” türkcə olmuşdur. Oysa külək əski farscada olan bir sözdür. Farsca səslənişi “kulak”dır”. Ağayi-Məniçöhr, birincisi, H.Vámbéry hələ 1878-ci ildə yazıb: külək sözü cağatayca küləmək (uğultu ilə əsmək) sözündən yaranmış sözdür. İkincisi, sən farsca bilirsənsə, oxuyarsan, H.Ə’mid də yazır ki, külək türk dillərindən farscaya keçmişdir. Üçüncüsü, külək sözü, məncə, küy (gur-) kökü üzərində dayanır. Nənə-babalarımız səs-küylü, uğultulu, qar gətirən yelə külək deyiblər. Məncə, sözün başlanğıc forması küyləmək feilindən “küylək” olmalıdır. Küylək – daşlaq, qışlaq quruluşunda bir sözdür. Beləliklə, mən sözümdə qalıram: külək sözü öz dilimizdədir. Bizdən farscaya keçib, fars dilində ü və ö olmadığı üçün kulak olmuşdur.
Dördüncüsü, dilimizi yaxşı tədqiq etmək üçün farsca əsas dil deyil. Özün də gördüyün kimi, bilməyinlə öyündüyün farsca sənə külək sözünü tanımaqda kömək etmədi, halbuki ən düz bunu bilməli idin. Unutma, türkologiya sahəsində iki əsas məktəb var: rusdilli məktəb və almandilli məktəb. Sənsə bu dillərin heç birində oxuya bilmirsən.
10. Ağayi-Məniçöhr, gördüm özünə Gəncalp təxəllüsü götürmüsən. Ancaq “Gəncalp” adında vokal harmoniyası (səs ahəngi) yoxdur. Gəlsənə, onu ahəng prinsipinə uyğunlaşdırıb “Qancalp” edəsən (necə ki, sən Mahmud Kaşğarinin adını dəyişdirib Kaşğarlı yazırsan). Demək istəyirəm, sən heç özünə düzgün bir ad düzəldə bilməmisən, bu xalqın dili haqqında nə danışa bilərsən?!

doqquz.az