Ərəbin həyatı fransızın həyatından ucuzdurmu?

Məmməd Süleymanov

Parisdə terror aktları baş verən gün fransızlar öz filosofları Andre Qlüksmanla vidalaşırdı.
78 yaşında dünyasını dəyişən bu “yeni filosof” tipik nümunədir ki, indi Volter və Didro Fransasına iqtibas edənlərin gözləri bugünkü Avropa ilə klassik dəyərlərə söykənən Avropa arasındakı keçilməz uçurumu hiss etsin. Axı son onilliklər boyunca oralarda ictimai rəyi ensiklopedistlər, Sartr və Kamyu yox, məhz Qlüksman və onun “əkiz”i olan Bernar-Anri Levi kimi kanniballar formalaşdırır!
Gəncliyində marksist, sonra maoist olan Qlüksman ömrünü dalaşqan antikommunist kimi başa vurdu. Məhz o, kommunizmlə nasizmi eyniləşdirən ilk fikir “qaranquş”u oldu.
Qlüksman ABŞ-ın Yuqoslaviyanı, İraqı, Əfqanıstanı bombalamasını alqışlarla qarşılayanlardan biri idi. Dostu Bernar-Anri Levi ilə birlikdə Liviyanı bombalamağa çağıranlardandı - bu vandalizmi o, “xalqlara terrordan yaxa qurtarmaq və insan haqlarına hörmət etmək şansı qazandırmaq” üçün etdiyini yazırdı.
İndi adi liviyalırdan soruşmaq maraqlı olardı: onlar Qlüksmanla razıdırmı? Adi liviyalı Fransada ictimai rəyin dəbverənlərindən biri olan Qlüksmanın ən azı üzünə tüpürərdi.
Elə məhz Qlüksman və Levi də Suriyadakı çeşidli terrorçulara qahmar çıxanlardandı.
Bu “yeni filosoflar”a əsl sosial-darvinizm xasdır. Onlar öz söylədiklərini son instansiyada həqiqət kimi sırıyır, xalqları növlərə bölür. Birinci növ xalqlar - avropalılar və ABŞ-da yaşayanlar həmişə haqlıdır.
İkinci sort xalqlar - liviyalılar, suriyalılar, iraqlılar, serblər isə yalnız “demokratikləşdirmə” yolunda “humanitar bombardmanlar”a layiqdirlər. Və kim bu ikinci növ insanlara qarşı çıxırsa, onlar birinci növ xalqların dostu, ədalətin bərpaçıları, insan haqlarının yanında olanlar sayılmalıdırlar.
Qlüksman və Anri Levi bugünkü Avropanın “dəyər”lərinin simvollarıdır. Və onların dəyərlərinin Volterin, Didronun dəyərlərinə heç bir dəxli yoxdur. Necə ki, onların ardınca “suriyalının həyatı fransızın həyatından əhəmiyyətsizdir” deyə bağıran “humanistlər”in XVIII əsr ensiklopedistlərinə və maarifçilərinə aiddiyyəti yoxdur. Ancaq nə edəsən ki, Qlüksman ölsə də onun fikirləri yaşayır. Kaş əksinə olaydı...
Bu gün virtual fəzada barmaqları yorulana qədər bir xalqın ölüsünü digərinin ölüsündən qiymətli sayan yerli sosial-darvinistlərin əslində Qlüksmanın “övladlar”ı olduqları halda Volterlə və Sartrla pərdələnmələri ikiqat absurddur. Onlar klassik Avropa dəyərlərinin adı altında öz antihumanizmlərinə və nasizmlərinə haqq qazandırırlar.
Eynilə Qlüksman kimiləri öz nasizmini formal olaraq ultrademokratik və antifaşist şüarlar altında gizlədirdilər.
***
Teraktların özü qədər də onlara olan çeşidli reaksiyalar bəşəriyyətin dərin xəstəliyini və kor dalanda olduğunu üzə çıxardı. Məni israrla inandırmağa çalışırlar ki, 3 yaşlı Aylan Kurdinin ölümü mənasız təfərrüatdır, hər ölən fransıza görə nasistlər sayağı 100 suriyalını dəyişmək olarmış.
Elə bir absurd dövrə gəlib çatdıq ki, 2 dəfə 2-nin 4-ə bərabər olduğunun sübuta ehtiyacı var. Və fransızlar qiymətlidir, çünki onların Volteri olub. Keçmişlə öyünmək nə vaxtdan həlledici arqumentə çevrildi görəsən? Elə isə bəlkə bir Suriyanın da tarixinə baxasınız?
“Ərəblər az olsa, partlayışlar da az olar” deyirlər. Bu kəlmələrdə özlərini ziyalı və erudit sayanların bütün mahiyyəti ortadadır. İkiüzlülük, rasizm, əyalət mədəniyyətsizliyi, isterik idiotizm, dünyanın güclüləri qarşısında yaltaqlıq və zəiflərin taleyinə biganəlikdən ibarət mahiyyət.
Və ətrafımızda bu cürləri nə qədər çox olarsa, partlayışlar və qətllər də bir o qədər artacaq.
Terrora qarşı mübarizə isə ona imkan yaradan, dini fanatizmi çiçəkləndirən sistemə, imperialist işğallara və müharibələrə qarşı mübarizədən kənarda mümkün deyil. Budur həqiqət.
Və hazırkı reallığın Avropanın bütün dünyaya bəxş etdiyi humanist dəyərlərlə - İntibah və Maarifçilik dəyərləri ilə uzaqdan-uzağa belə əlaqəsi yoxdur.
Parisdəki qətliamın vur-tut bir mühüm nəticəsi ola bilər - xəstə, iri addımlarla tartarara, barbarların qucağına doğru gedən dünyada yenidən Azadlıq ifadəsinin klassik məzmununa qayıdışın zəruriliyi ətrafında müzakirələrin başlanması.
Ortada iki təbliğatın - bir-biri ilə barışmaz ziddiyyətdə olan, ancaq eyni dərəcədə təhlükəli taktikanın toqquşması var.
Fransanın dünyaya bağışladığı sonuncu fikir nəhəngləri, böyük humanistlər isə XX əsrdə qalıb - Sent-Ekzüperi, Sartr, Kamyu, Simona Veyl, Klod Levi-Stross, Bensaid. Onlardan sonra - boşluq...
Hamı qaçqınlardan danışır, halbuki səbəblə nəticənin yeri səhv salınıb. Hər dəfə “demokratikləşdirmə” sayıqlaması altında kübar dövlətləri məhv edəndə Avropa bumeranqın geri dönəcəyini gözləməli idi. Multukulturalizm görüntüsünün niyə başlarına uçduğunun səbəblərini də işğallarda axtarmalı idi.
Məsələn, multukulturalizmə qalanda tikə-tikə edilmiş Suriya dünənədək məhz xalqların və dinlərin yanaşı və dinc yaşadığı ərazi idi. O model ki, Fransa onu sözdə elan edib, ancaq qurmağa nail olmayıb.
Bunun sübutudur ki, bu gün də Bəşər Əsədin tərəfində təkcə ələvilər və şiələr yox, həm də sünnilər, druzlar, ermənilər, aysorlar, yunanlar, kürdlər, yezidlər vuruşur. Belə bir cəmiyyəti məhv edən Qərb təşəkkürmü gözləyirdi?
Əgər Fransa nəinki yeni qaçqınları, hətta Fransada doğulmuş müsəlmanları inteqrasiya edə bilməyibsə və etmək istəməyibsə, bunda Fransa günahkardır. Xurafat, mövhumat və dini radikalizmə qarşı alternativ kimi adi insani dəyərlər, yaxud sadəcə normal iş, sosial siyasət, yaşam perspektivləri verilə bilər. Bunlar isə yoxdur. Multikulturalizm mifi iflasa uğrayıb. Zatən kapitalizmdə başqa cür ola da bilməzdi.
Və bu şəraitdə ac meşşanların faşizmi ilə tox meşşanların neoliberalizmi toqquşmalı idi. Bu qanlı toqquşmanın növbəti epizodu da noyabrın 13-də qeydə alındı...

virtualaz.org