İbrahim Sel
I hissə: Yunan miflərində təsvir olunan hadisələrin hamısı Azərbaycanın cənubunda baş verir
Qafqazın yerli sakinləri- aborigenlər talışlardır
Tanınmış mütəxəssis Ranke-Qraves qeyd edir ki, qədim yunanlar Qafqazı “Allahların taxtı” adlandırırdılar. Qədim yunan mifologiyaslına görə Böyük Titanomaxiya- Olimpiya allahlarının titanlarla döyüşü məhz Qafqazda baş vermişdir. Titanlardan biri Yafətdir- o, Atlant, Prometey, Epimetey və Menetiyin atasıdır. Atlant- qeyd edildiyi kimi, elə talış deməkdir. Prometeylə bağlı da hər şey aydındır- Pir metey elə “Midiya piri”dir. Məntiqlə, əgər Yafət və Prometey Qafqazla bağlı olmuşlarsa, Atlant da elə buralı olmalı idi. Məlumdur ki, qədim yunan panteonunun baş allahı Zevs Prometeylə əmioğlu olub. Zevs qədim yunan dilində və Qafqaz dillərində göy deməkdir. Zevs ilə bağlı Qafqazda yüzlərlə (o cümlədən itmiş) toponim var. Zubanlı, Zığ, Zövün kimi kəndlərlə Cənub ərazisi doludur. Qədim yunanların Qafqazı Allahların taxtı adlandırması əbəs yerə deyildi.
Mifə görə, Herakl Qafqaza yola düşür və qayaya səncirlənmiş Prometeyi azad edir. Antik ənənədən üzə çıxır ki, Prometeyin zəncirləndiyi qaya hardasa Skifiya yaxınlığında idi. Lukian Samosatlı konkret bildirir ki, Prometeyin qandallandığı yer Kaspi darvazalarının yaxınlığı idi. Bu fakt Atlantın yerinin lokalizasiyası üçün vacibdir. Axı Herakl Prometeylə birlikdə Atlantın yanına yollanır; təsvirlərə görə, Atlant hardasa Prometeyin yaxınlığında cəza çəkirdi. Titanomaxiyadan sonra Zevsin əmri ilə Atlant göy qübbəsini həmişəlik çiyinlərində saxlamaqla cəzalandırılmışdı.
Qədim miflərdə təsvir olunan həmin hadisələr Qafqazda, daha dəqiq desək, indiki Azərbaycanın cənubunda baş verir. Ancaq sonrakı yunan miflərində məntiqin ziddinə olaraq bu yeri qərbə, İngiltərənin yanına, Qibraltara çəkmək cəhdi var. Həmin şərait Platonun Atlantidanı Qibraltarın arxasına atmasından sonra yaranmışdır. Amma bir iş var ki, Platonun bu iddiasına qarşı hətta Aristotelin özü də çıxış edirdi. Atlantidanı hardasa Atlantik okeanı ilə əlaqələndirmək elmi cəhətdən səhvdir.
Ellinlilərin atlantlarla müharibəsi haqda mif mövcuddur. Bizim fikrimizcə bu mif elə qədim ellinlilərin real tarixini əks etdirir. Yunan etnosunun təşəkkülü böyük mübarizə proseduru, dartışmalar yolu keçib. Bu etnosun təşəkkülündə qədim Azərbaycan (konkret olaraq talış) tayfalarının böyük payı var. Yunanlarının bir çox miflərinin kökü Qafqazla, konkret olaraq Azərbaycanla bağlıdır. Adi atlantlarla müharibə haqqında məlumat kökünü protoellin qəbilələrinin nəhəng bədənli Qafqaz cəngavərləri ilə üz-üzə gəlməsindən götürür. O vaxtlar qədim Qafqazın sahibləri onlar idi- talışlar. Qafqazın yerli sakinləri- aborigenlər da talışlardır. Talışlar Nuhun gəmisindən düşüb Qafqaza ilk ayaq basanlardı. Atlantidanın varisləri də onlardır. Məhz protoellinlilərin atlantlarla müharibəsindən sonra birincilər Balkana köçməyə məcbur oldular. Təsadüfi deyildir ki, Azərbaycanda da Balakən rayonu var.
Məlumdur ki, qədimlərdə Dağıstan xalqları “laz”, “ləzgi” adlanırdı. Fikrimizcə bu adın kökü Kiçik Asiyanın qədim tayfası olan pelasqlarla (pe-lazq) bağlıdır. Pelasqların Qafqazdan getmə olması haqda yetərli məlumatlar vardır. Hələ ellinlilərdən çox-çox qabaq onlar Balkana girmiş və orda məskunlaşmışlar. İndiki Afina şəhəri yerində pelasqların paytaxtı Pelasqion yerləşirdi. Afina şəhərinin qədim adı əslində Ləzgi idi. Afina- qədim ləzgi şəhəridir. Sonradan yunanlar bura köç edib qarışmışlar.
Haşiyə çıxaraq şəhərlərimiz haqda konspektlərimizdə olan bir-iki maraqlı detalları qeyd etmək yerinə düşərdi. Müqəddəslik statusu almağa kimi bir sıra şəhərlərimizin şanlı və qürur duyulası tarixi vardır. Bərdə şəhərinin adı port deməkdir. Qədimdə düzənlik ərazi hamısı suyun altında idi, Xəzər dənizi Qara dənizə birləşirdi, dağlara kimi hər yer su idi. Cəlilabad və Bərdə şəhərləri məşhur liman-şəhərlər idi. Astarxan şəhəri ilə Cəlilabad arasında talış-maqların gəmiləri üzürdü, ticarətlə məşğul olurdular (Cəlilabadın keçmiş adı Astarxanbazardır). Mənbələrdə Ərdəbil “Artavil” adlandırılmışdır. Azəri dilində “arta” müqəddəs, “vil” isə şəhər mənasını verir. Ərdəbil - müqəddəs şəhər deməkdir. Ərdəbil şəhəri yarı erməni, yarı talış, yarı yunan olan bir metis tərəfindən bina edilmişdir. Ona görə də həmin şəhərin insanları həddən artıq gözəldir. Şəhərin ən qədim adı Torij və ya Toriş - əslində Talışdır ki, eramızın IV əsrində erməni kitablarında göstərilir. Ta qədim zamanlardan Ərdəbil xəzər-yəhudilərə qarşı aparılan müharibələrdə arilərin ordu düşərgələrinin yeri və mərzbanların iqamətgahı olmuşdur. İudey təcavüzünə qarşı mübarizəmizin mərkəzi Ərdəbil, simvolu isə Savalan dağı olmalıdır.
Mənbələrə görə Atlantida (Edem) Allahın xeyir-dua verdiyi yer idi. Orda bizim nəhəng bədənli ulu babalarımız xoşbəxtlik içində yaşamış, uzun ömür sürmüşlər. Atlantida yüksək inkişafa çatmış mənəviyyat sivilizasiyası idi, ezoterika elmləri, magiya, astrologiya sahəsində yüksək nailiyyətlər əldə olunmuşdu. Siciliyalı Diodor və Böyük Pliniy qeyd edirlər ki, Atlas (Atlant) astronomiya ilə məşğul idi və göy cismlərini də ilk dəfə o açmışdır. Quran ənənəsi də göstərir ki, Nuh əyyamından (subasmadan) sonrakı sivilizasiyanın yaradıcıları Atlantadan kök götürən kahinlər olub. “Nə qədər ki hakimlər və xalqlar onlara qulaq asırdılar, sivilizasiya inkişaf edirdi, di gəl ki maddi rifah naminə insanlar günaha batdılar, mənəvi orientirləri itirdilər”- ənənədən görünən nəticə budur. “Bil ki Allah görür” postulatını unutdular və yanlış idollara tapınmağa başladılar. “Və Allah dedi: Siləcəm Yer üzündən insanları, hansıları ki mən yaratdım”. Platonda Atlantidanın məhvi, Bibliyada, Quranda, Zend-Avestada Ümumdünya Subasması və Gilqamış dastanındakı təsvirlər həddən artıq oxşar detallarla doludur və son zamanlar elmi dairələrdə böyük maraq doğurur.
Ümumdünya Subasmasından (təxminən 12 min il qabaq) və Qafqaz-Mesopotomiya sivilizasiyasının (Edem-Atlantida) çökməsindən sonra yenidən çiçəklənmə məhz Qafqazda başlayır. Bibliyaya görə, Nuhun gəmisi Ararat dağında çatıb dayanır. Fransız tədqiqatçılarının Ararat buzlaqlarında Nuhun gəmisinin qalıqlarını tapması haqda köhnə məlumatlar var. Başqa bir xəbərə görə, 1916-cı ildə Rus çar ordusunun kəşfiyyatçıları demək olar ki tam saxlanılmış gəmini tapmışdılar. Geniş ictimaiyyətin təfəkküründə və bir çox tədqiqat konsepsiyalarında Nuhun gəmisi Ararat dağında dayanır. Dəqiq detallarla olmasa da, Nuhun gəmisi haqda ən ətraflı tarixi və coğrafi məlumatlar Bibliyada yer alır. Amma ən maraqlısı odur ki, Bibliyada Aratat dağı yox, Ararat dağları göstərilir. Ararat dağları elə məhz cənubdakı Talış dağlarıdır ki, qədim orattı (ararat-herat-urartu) tayfaları burada məskunlaşmışlar. Talış dağları qədimdə elə buranın yerli sakinləri oratlıların adı ilə Ararat dağları adlanırdı. Bibliya yazılan vaxtlarda və coğrafiyalarda “talış” toponimi dövriyyədə deyildi.
Bir çox araşdırmaçılar Xəzər və Qara dəniz sahillərində tapılan arxeoloji tapıntıların oxşarlığından, ərazidə yaşamış tayfaların mədəniyyət, adət-ənənə və antropoloji eyniliyindən heyrətə gəlirlər. Orta Asiyadan tutmuş İrana kimi, Hindistandan tutmuş Avropaya kimi insanlıq eyni subkulturanı özündə ehtiva edir. Alimlər Avrasiya kontinentində yaşayan etnosların müxtəlif mədəniyyətləri arasında maraqlı paralellər tapır.
Nuhun 3 oğlu olub.
1.Sim- şöhrət döməkdir. Allaha ibadətə yönəlib, dinə tapınmağa müvəkkil olunub. Letopis bildirir ki, Nuh onu dindarlığa yönəldib peyğəmbər ənənələrinin davamçısı etdi. Astarada Sım kəndi var, Nuhun Sim oğlundan övladlar bu kənd ərazisinə gəliblər.
2.Xam- isti, qaynar, çılğın deməkdir. Xam Nuha rişxənd etdi, buna görə də lənətləndi. İddiaya görə Xamdan qara xalqlar yaranıb (Sım kənd sakinlərinin bəzilərinin zəncilərə oxşar antroplogiyası məni bir zaman təəccübləndirmişdi). Xamın gəldiyi yer Cəlilabaddır. Həməşərə şəhəri indiki Cəlilabadın yanında və Muğanın tanınmış şəhərlərindən biri olmuşdur. Şəhər 50 hektara kimi ərazini əhatə edirdi. Orta əsr tarixçisi Xondəmir “Həbubisiyər” əsərində Həməşərə şəhərinin üç metr hündürlüyündə möhtəşəm qala divarı ilə əhatə olunduğunu göstərir. Şərqdə ilk dəfə Cəlilabadın Qurudərə deyilən ərazisindən Zərdüşt ibadət möhürünün və İt-şəbəkə boyunbağının tapılmışdır. Ərazidən qədim adı Xamrava olan çay da axır.
3.Yafət- gözəl deməkdir; o xarici görünüşcə də gözəl idi. Ondan antropoloji quruluşca gözəl, açıq, bəyaz görünüşlü xalqlar- arilər yarandı. O həm də daxilən gözəl idi; iudey Aqadasında göstərilir ki, Yafət incəsənət və dilləri mənimsəmişdi, üstün elmi qabiliyyətlərə malik idi. Nuh ona ezoterik elmləri öyrətdi. Yafət qədim Atlantidanın maq, astrologiya və mistika gizli biliklərinin daşıyıcısı və qoruyucusu oldu. Yafətdən Qafqaz irqinin ağ xalqları yarandı. Qədim mistik Muğan sivilizasiyası da ondan təşəkkül tapmışdır. Bibliyada Nuh təlimi haqqında danışılarkən deyilir: “Qoy Allah Yafəti yaysın”. Yafətin övladları daha geniş coğrafiyalarda yayıldılar, eyni zamanda müxtəlif xalqlara və dillərə bölündülər.
Kilsənin atası Evsey İeronim yazır: “Nuhun oğlu Yafətin yeddi oğlu dünyaya gəldi. Bu oğullar Asiyada Ammandan Tavra kimi, Kelesiriya və Kilikiya dağlarına kimi, Tanaisa (Don) çayına kimi, Avropada isə Qidir dağlarına kimi ərazilərə kök atdılar. Bu ərazilərdə yerlərə və xalqlara ad verdilər. Həmin adların böyük hissəsi indi dəyişdirilib, bəziləri isə əvvəlki kimi qalıb”. İudey mənbələrinə görə, Sim, Xam və Yafət oğullarından 70 xalq əmələ gəlmişdi. Çar Solomonun məbədində bu xalqların şərəfinə 70 buzov qurban kəsilirdi, bu onların arasında hökm sürən sülh və əmin-amanlığa dəlalət edirdi. Bizim dövrümüzdə bu ənənəni dirçəltmək heç də pis olmazdı... Ari xalqlar əmin-amanlıq və mehribanlıqda yaşamalıdırlar, yoxsa dünyanın nizamı pozular.
II hissə: Yəhudi fahişəsi Esterə görə 75 min pers öldürüldü
Maqoqun yaşayış yeri kimi Talışı seçməsinin səbəbi buranın kosmik energetikası ilə bağlıdır
Tarixi mənbələr göstərir ki, Qafqazın cənub ərazisi, əsasən də Muğan Nuhun gəmisi Ararat dağlarına dayandıqdan sonra ilk məskunlaşma yeri olub. Burda hətta Mesopotomiyadan da əvvəl insan ayağı dəyib. Xəzərətrafı Sarmatiyanın və Tartariyanın bütün xalqları Nuhun nəvə və nəticələrindən əmələ gələnlərdir. Üstünlüyü əsasən Yafətin tayfası olan Maqoq, Mosox, Avel, Leka övladları təşkil edirlər. Y.D.Lazarev yazır: “Kaspilərin ölkəsində dənizin altında qalan üç şəhər-ikisi Albaniyada, biri Atropatendə- Dərbənd divarlarına kimi Xəzərətrafı ərazilərin insanın ilk məskən salma yeri olduğuna dəlalət edir”.
Qədim mətnlərə və tarixi mənbələrə görə, subasmadan sonra planetin təbiəti tamamilə dəyişdi. İndi Talışın olduğu ərazi bərəkətli cənnət guşəyə çevrildi. Subtropik meşələr, ekzotik ağaclar və bitkilər, bol çaylar və mineral bulaqlar, rəngarəng quşlar və heyvanat aləmi bu ərazini cazibədar etdi. Hətta indinin özündə də təbiət burda öz ilkinliyini, bakirəliyini qoruyub saxlamışdır. Talışın- qədim Araratın rəngarəng flora və faunaya malik olması indi də nəzərə çarpır. Əraziyə yürüşlər edən Roma hərbçiləri və yunan səyyahları Atropatena və Albaniyanın möcüzəli dərəcədə məhsuldar torpağı barədə ağızdolusu danışıblar. Strabon deyirdi ki, “bir dəfə əkilmiş torpaq ildə iki və üç dəfə məhsul verir, özü də birinci dəfə birə əlli məhsul götürürsən”. “Bu məmləkətdə mühüm və faydalı olan çoxlu qala vardır. Onun meyvəsi boldur. Bu qədər bağlı-bağatlı, axar sularından daha çox bulaqları olan başqa bir yer görməmişəm”- Əbu On İshaq-ibn-e-Əliyə və ibn Müqəffeyə əsaslanaraq, Məhəmməd Həsənxan Etimadüs-Səltənə yazırdı. “Münbit vilayət və geniş düzənlikləri buğda tarlaları ilə örtülü idi. Çəmənlərində çox gözəl at ilxıları bəslənirdi”- Məsud Keyhan yazırdı. “Ərazisi ümumiyyətlə məhsuldar və yaşıl çiçəkli otlaqlardan ibarətdir. Azərbaycanın ən mühüm dağları Savalan və Səhənddir”- Ələkbər Dehxuda yazmışdır. “Deyirlər orada qızıl və gümüş mədənləri vardır”- Deməşqinin “Nüxbət-üd-dəhr” əsərində göstərilir. “Axar suları çox olan ölkədir. Gözəl meyvələri, qırmızı boyağı, şalvar bağı, sumax, zili və xalçaları, ağacı, ipəyi, tutu, bitkidən hazırlanan rəngi, şabalıdı, qiymətli xəzi, zirəsi, yun paltarları və neft mədənləri vardır”- “Hüdud-ül-aləm”də göstərilir. “Bu məntəqədə məhsul və meyvələrin ölkənin başqa yerlərindən daha artıq olması burada torpağın münbit və bərəkətliliyini sübut edir”- “İranın hərbi coğrafiyası” əsərinin müəllifi Əli Rəzmara göstərir. Zəkəriyyə Məhəmməd Əl Qəzvini yazırdı: “Azərbaycanda bitən qızıl gül öz bolluğuna görə dağlardakı lalələri xatırladır”. Strabon bildirirdi ki, Albaniyanın bütün ərazisi arx və qeyri sular vasitəsilə Babilistan və Misir düzənliklərindən daha yaxşı suvarılır. “Bunun nəticəsində isə otlaq yerlərinin sayı-hesabı yoxdur, buranın iqlim şəraiti də oranınkından üstündür”.
Ari şəhərlərinin hamısında kanalizasiya sistemi vardı. Yüksək Muğan sivilizasiyanın nailiyyətləri barədə əfsanələr gəzir. Elmin və mənəviyyatın ağlasığmaz inkişafı üçün ruhun böyük gücü olmalıdır. F.Qeqel haqlı olaraq qeyd edir ki, “ancaq Qafqaz irqində ruh təbiətin soyuq üzü ilə tərs mütənasiblik təşkil edir, insan amili təbiətə meydan oxuyur”. Ərazinin kosmogenertikası elədir ki, burda insan kamilləşərək tam azadlıq əldə edir.
Muğanda geniş xalq kütlələri ezoterik ənənələrlə yanaşı kamilləşmə ritualı biliklərini də mənimsəmişdilər. Ancaq sonrakı əsrlərdə çoxsaylı yadelli işğalçılar od və qılıncla Yer üzünün qaymağı olan bu ərazidə yaxşı nə varsa vurub-çatdılar. Xalqın yaddaşı da silindi. Lixtenberq deyirdi ki, “nə vaxtsa elmin sərhədlərinin durduğu yerdə indi elmin mərkəzi durur”. Muğan mədəniyyətini kim məhv etdi? Xazarlar. Quba yəhudiləri. Yenə də dağıdıcı İuda! Əl-Biruni deyir ki, qəsbkarlar ilk növbədə “yazı yazmağı bilənləri, nazil olanları saxlayanları, alimnümaları qırıb-çatdılar, Yer üzü qaranlığa büründü, tarixdə insanlığın əldə etdiyi biliklərin hamısı silindi”. Hələ Vavilon çarı Nәbukidnәsir (Navuxodonsor) yəhudiləri qovanda onlar İran ərazilərinə doluşdular. İçlərində biri Mordaxey qardaşı qızı fahişə Ester vasitəsilə İran şahı Artakserksin sarayına dürtülə bildi. Yəhudi fahişəsi Esterə görə 75 min pers öldürüldü. Tövratda talışların qırılma səhnəsi belə təsvir olunur: “Yоlа düşdülәr vә gördüklәri hәr Muğu öldürdülәr. Yеddi аrхаdаşın qәhrәmаnlığındаn хәbәr tutаraq iki Muğ qаrdаşlаrının оnlаrа qаrşı еtdiklәri hiylәlәrdәn dә хәbәrdаr оldulаr. Hәzәrаtlаr kimi, оnlаr dа әllәrinә qılınc аlıb vә qаrşılаrınа çıхаn Muğu öldürdülәr. Әgәr gün bаtdıqdаn sоnrа Muğlаrı öldürmәnin dаyаndırılmаsı ilә bаğlı fәrmаn çıхmаsı idi, yеr üzündә Muğlаrın nәsli kәsilәcәkdi. Tәqvimdә bu hаdisә qızıl хәttlә yаzılmışdır. Hәr il bu münаsibәtlә bаyrаm еdillir. Bu bаyrаm mәrаsiminin аdı “Muğöldürmә” оlаrаq tаriхә kеçmişdir. О gündә hеç bir muğ еvdәn çölə çıхmаğа cürәt еdә bilmәzdi”. (Mеri Bоys. “Zərdüşt аyininin tаriхi”, s.131.). Perimbel kəndinin döşündə qan bayramı- Pirum elan olundu. Mordaxey sarayın boz kardinalı oldu, fərmanlar yazdı, əmrlər verdi, genosid davam etdi. Sonradan ondan olan mirlər islam dini kultuna dürtülüb ierarxiyada yer tutdular. XIX əsrin əvvəllərində isə 3 500 nəfər Quba yəhudisi Bakıya köçdü. Bununla da Bakının nizamı pozuldu (Bakı adı həm pak, həm də Boq sözü ilə bağlıdır). Məhz həmin vaxt AZƏRBAYCAN TARİXİNİN QIRILMA ANIdır. V əsr tarixçisi Favstos Buzand göstərirdi ki, Naxçıvanda 16 min yəhudi ailəsi yaşayırdı. Hara yox oldu onlar? İndiki Azərbaycan övladlarına keçmiş nailiyyətləri qaytarmaq üçün çox güc sərf etmək lazım gələcək. Bununçün ilk növbədə öz qədim tariximiz barədə əsl həqiqətləri bilməliyik.
Bibliyada deyilir ki, Yafətin yeddi oğlu vardı: Homer, Maqoq, Maday, İovan, Fuval, Maşex, Firas. Ölümündən qabaq Yafət oğlu Maqoqa atlantlardan qalma ezoterik təlimləri öyrətdi. Onlara yiyələndikdən sonra Maqoq müqəddəs bilikləri saxlamaq və kosmosla əlaqəyə çıxmaq üçün dağlara çəkilməliydi. O, Nuhun vəsiyyətinin sirrini qorumalı idi. Bu sirri ancaq seçilmişlər bilirdi. Nuhun vəsiyyəti iki əsas hissədən ibarət idi: 1.Dini idarəetmə İerarxiyasının sirri; 2.Xalqların, dövlətlərin, ümumilikdə planetin gələcək taleyinin sirri.
Maqoqun özünə yaşamaq üçün seçdiyi yer Aqul (Lənkəranda Qala, Qilan-Gilan) adlanırdı. Qal elə xal, hal və nəticədə al-dır, mənası yuxarıdakı dünya, göylər ölkəsi deməkdir. Maraqlıdır ki, bu diyarın çoxsaylı ibadət və tarixi yerləri də Talışın nə vaxtsa sakral yer olduğuna işarələr verir. Fikrimizcə ərazinin Maqoq tərəfindən ibadət yeri kimi seçilməsinin bir səbəbi gözəl təbiətinə görədirsə, digər səbəbi fanilikdən uzaq olması, Xəzərin transqressiyasından qorunması, ümumdünya subasması kimi təhlükələrə qarşı sığortalanması və ən mühimi- yerin xüsusi energetikasıdır. Talışın dərinliklərində olanlar, bura bir dəfə ayaq basanlar dediyimiz fikirləri təsdiqləyərlər: ərazinin kosmogenetik vəziyyətini, göylə bağlılığını, insan qəlbinin təbiətlə, kosmosla, Allahla sirli təmasını unutmaq mümkün deyil. Bu hissləri sözlə ifadə etməkdə qələm acizdir.
Maqoq məktəb yaradır, ətrafına zəkalı tələbələr toplayır və atlantlardan qalma sirli bilikləri öyrədir. Magiya meydana çıxır. Onlar yeni dinin əsasını qoyurlar ki, həmin din qədim mənbələrdə maqların dini kimi xatırlanır. Maqoq bu dinin ilk ali ruhanisi idi və elə onun adı ilə də davamçıları maq adlanmağa başlayırlar. Bibliya ənənəsində Maqoqun adı Mağoq, yunan tarixşünaslığında Mağoy, latın mətnlərində Maqus, ərəb mənbələrində Məcus, ingilislərdə Mecik, qədim İran və Qafqaz yazılarında Mağu kimi çəkilir. Maqların yaşadığı ərazi elə indi də Muğan adlanır. Nə vaxtsa burda dünyanın ilk sivilizasiyası çiçəklənmişdir. Mistik Muğan şəhəri burdadır- Qarazəncir və Adnalı kəndləri arasında çöllükdə. Mən bir dəfə tarixçi-alim, arxeoloq Rəşid Əsgərovla həmin o boqların şəhərini tapmışdım. Bəcrəvan- Boqrəvanın xarabalıqlarında olmuşdum. Boqrəvan- Allahlar şəhəri deməkdir. Qədim Azərbaycanda çoxlu dövlətlər olub, onlardan birinin də paytaxtı Boqrəvan olub. Ari şahları dünyanın hər yerindən axışıb andiçmə mərasimlərini orda keçirərdilər. Onlar orda özünəməxsus, indiki şərablardan qat-qat fərqli effekti olan, nardan çəkilmiş haoma şirəsi içib öz razborkalarını aparardılar. Qanunları da onlar yaradıblar. Heç tarixçilərimizin bunlardan xəbəri yoxdur. Onu da deyim ki, bizim tarixçilərin ümumiyyətlə qədim Azərbaycan ərazisində mövcud olmuş, bizim coğrafiyaları da ağuşuna almış Tərtər, Klıkiya, Xazariyya, Muğan, Aran, Kazak, Bulqar, Parsey, Arenşəhrzər, Elam, Van, Xıl, Sak kimi möhtəşəm dövlət-sivilizasiyaların heç birindən xəbərləri yoxdur. Azərbaycan xalqı öz ərazisində at oynatmış qal, gel, qot, sak kimi atıb-vuran tayfaları haqqında çox az məlumatlıdır, hansı ki bunlar qədim dünyanın ən möhtəşəm tayfalarıdır. Çoxları bilmir ki, qədim Albaniya dövlətində iki xalq yaşayıb: firənglər və slavlar. Atlantida Azərbaycan ərazisində olub, bunu heç sübut etmək də lazım deyil, çox sadə detallarla izahı var, amma biz o nəzəriyyəni hansı Azərbaycan alimi, tarixçisi ilə birləşib, hazırlayıb dünyaya çatdıracayıq? Keçmişdə Azərbaycanda 3 məşhur od vardı. Bunlar ruhani təbəqəsinin odu olan Azərfərinborq, əkinçilərə məxsus olan Azərbərzinmehr, şahlara məxsus olan Qoşnəsb odları idi. Bu odları dirçəltməyin vaxtı çatıb.
Nizami Gəncəvi “İsgəndərnamə” poemasında deyir ki, Makedoniyalı İsgəndər 40 dəfə Dərbənd qalasına hücum etdi, ala bilmədi. Çünki qala tilsimlənmişdi. İsgəndər məcbur olub Muğana- maq kahininin yanına gəldi ki, həmin cadugər tilsimi qırsın. Muğanda indinin özündə də pirlər çoxdur. Burda Dələli adlı məşhur ziyarət yeri var; Dələli elə tolili-talış deməkdir. Fikrimizcə burda yatan qəbirlər maq dininin əsasını qoyaq Yafətin oğlu Maqoqun, başqa versiyaya görə isə elə Yafətin öz qəbridir.
III hissə: Azərbaycanın idarəçiliyində yalnız arilər olmalıdır
Tarixdə ilk dəfə Muğanda həyatın mənası başa düşülmüş və insanlığın gələcək həyat tərzi burda planlaşdırılmışdır
Maqların dini yerli xalqların hamısını bir mənəvi özək ətrafında birləşdirdi. Tayfaların bir xalq kimi inteqrasiyası prosesi getdi. İngilis tarixçisi M.Boys göstərir ki, eramızdan əvvəl 3-cü minillikdə artıq Qafqaz xalqlarını möhkəm dini təməllər birləşdirirdi. Beləliklə. Qafqazda yerli xalqların, öz zəmanəsi üçün həddən artıq proqressiv olan möhkəm ideologiya birliyi yaranmışdı. Tədricən passionar Qafqaz tayfaları qədim dünyanın dövlət yaradan, hökumətlər quran qrupları kimi meydana çıxırlar. Skandinav tayfalarının Avropada, türk tayfalarının Asiyada oynadığı rolu arilər Qafqazda oynayırlar. Bundan sonra fəlakətlər dövrü başlayır. Ari tayfaları ön Asiyada semit tayfaların təcavüzü ilə üzləşirlər. Mir-yəhudi-semitlər üzü bəri yürüş edib müqəddəs torpaqlarımıza daxil olurlar. Vavilon çarlığından qovulan yəhudi tayfaları Astaraya (Hirkana), mir-semitlər Yardımlıya, kürd-semitlər isə Cəlilabad istiqamətinə gəlir, perslərin genosidi başlayır. İudey-müsəlman dini ideologiyasında onlarçün neqativ, apokaliptik məna kəsb edən Qoq-Maqoq (Yəcus-Məcus) anlayışları var. Müxtəlif mənbələrdə Qoq-Maqoq skiflərlə, sarmatlarla, kimmerlərlə, muğanlılarla, midiyalılarla, mitianlılarla, parfiyalılarla və s. assosiasiya olunur. Yəni Yafətdən əmələ gələn ari tayfalarla. Daha proqressiv yanaşamada müasir oxucu üçün “qoq-maqoq” həm “qoy-maqoq” deməkdir. Qoy- bu ad sizə heç nə demir ki? Bəli, bu elə həmin Sion müdriklərinin gizli protokollarında oxuduğunuz qoy-dur. Qoy- yəhudilər qeyri-yəhudiləri, özlərindən olmayanları belə adlandırırlar. Maq ilə yanaşı işlənmədə həmin söz onu bildirir ki, qoylar maq dininə sitayiş edənlər, Maqoq kökündən gələnlərdir. Qoq – qaqaşdır.
Mənbələr yuxarıda dediyimiz fikirlərimizi korrektələşdirir. Qədim yunan müəllifləri Aqatis və Teofilin əsərlərində də Qafqazda yaşayan maqur və aqur tayfaları haqda məlumatlar var. Fikrimizcə bu elə həmin maq dinini formalaşdıran Muğan etnoniminin müxtəlif formalarıdır. E.İ.Kozubski qədim yazarları və müəllifləri misal çəkərək göstərir ki, Yəcuc və Məcus Nuhun oğlu Yafətdən olan oğullardır. Dərbənd divarlarının qədim adı Qoq-Maqoq divarıdır. Həm Çin divarını, həm Dərbənd divarını ari maqları tikmişlər. Onların imperiyasının mərkəzi Muğanda yerləşirdi, bu divarlar isə imperiyanın sərhədlərini göstərirdi. Çin divarlarını çinlilər yox (o üzdən), çinlilərdən qorunmaq üçün arilər (bəri üzdən) tikmişlər. Dərbənd divarları da Çin divarı qədər uzun olmuş, bütöv bir coğrafiyanı əhatə etmiş, lakin sonralar uçurulub dağıdılmışdır (qeyd olunduğu kimi, yaxınlıqda yaşayan iudeylərin dağıdıcı genetikası burda da rol oynamışdır). Dərbənd divarlari ari imperiyasını şimaldakı xazar-yəhudi axınından qorumaq üçün tikilmişdi.
“Tarixi Dərbəndnamə”də də Zülqərneynin, yəni Makedoniyalı İsgəndərin ala bilmədiyi Dərbənd qalasının divarları Yəcuc və Məcus divarları adlandırılır. Qədim yunan mənbələrində isə Maqoqun övladları- muğanlılar meotiyalılar, Xəzər dənizi isə Meotida adlandır. Alman şərqşünası Klaprot mənbələri əsas gətirərək yazır: “Eramızdan 1500 il əvvəl Qafqazda meotiyalılar yaşayırdılar. Onların başqa adı da Maqoqdur”. Bəzi araşdırmaçılar səhv olaraq Meotidanı Azov dənizinə aparıb çıxarırlar. Bu ona görə baş verir ki, zaman-zaman maqoq, maq övladları olan ari tayfalar Qafqazdan Şərqi Avropa, Krım istiqamətinə köçlər etmişlər və ari toponimlərini də özləri ilə ora daşımışlar. Məsələn, osetinlər bizim quzattılardır. Osetiyanın qədim adı elə İrandır. “Tavrid dağlarında tavrlar yaşayırdı ki, bu xalq xarici quruluşca qafqazlılara çox bənzəyirdi”- Klaprot yazır.
Passionar Qafqaz tayfalarının bir hissəsi İtaliya, İspaniya ərazilərinə miqrasiya etmişlər. Bizim fikrimizcə, Turin, Tulon kimi şəhərlərin də adı talış kökü ilə bağlıdır. Burdan yenə öz köhnə fikrimizə qayıdırıq ki, Turan sözü özü də talış sözü ilə eynidir, lakin bu artıq başqa söhbətin mövzusudur (Allah Tala deyilişindəki tala sözünün talış sözü ilə eyni olmasını çoxları bilmir).
Klaprot xalqların miqrasiya məsələlərinə toxunaraq deyirdi: “Eramızdan 1300 il əvvəl Meotidanın şərqində qalaktofaq insanlar yaşayırdı. Onlar qədim massagetlər idi”. Klaprotun göstərdiyi mənbələrdə eramızdan əvvəl 10-cu əsrə aid hadisələrdən danışılarkən vurğulanır ki, “Xəzər dənizinin sahillərində meotiyalıların törəmələri yaşayır; yunanlar onları massagetlər və yaxud uzaqlardakı getlər (qotlar) da adlandırırlar”. Massagetlər özlərini qot, və yaxud qotaq adlandırırmışlar. Bir çox alimlərin fikrincə Avropa xalqlarının etnogenezində massagetlər (qotlar, Bakı qədeşləri, maştağalılar) dayanır. Məhz qot adı bütün Roma tarixi mənbələrində çəkilir.
Hələ qədim zamanlardan azərbaycanlılar öz idarəçiliklərini yalnız arilərə etibar edirdilər, ölkəmizin hakimiyyət rıçaqlarının başında həmişə arilər dayanırdı. Professor V.Qladkiy də göstərir ki, xurrito-subari dövləti olan Mitannanın çarları, yalnız arilərin hərbi aristokratiyasına etibar edirdilər, onlara söykənirdilər. Bizim nizamımız ona görə pozulub ki, hakimiyyət başına iuda mənşəli kürd tayfalarını gətirmişik. Azərbaycanın idarəçiliyində yalnız arilər olmalıdır.
Alman filosofu Karl Yaspersin fikrincə eramızdan əvvəl I minillik insanlığın oturuşması dövrüdür. Məhz həmin dövrdə etnosların indiki xalqlar formasında yetişməsi baş verdi. Məhz həmin dövrdə insanlığın gələcək strategiyası müəyyənləşdi, onun yaşam kriteriyaları və mənəvi dəyərləri (həyatın mənası) təyin edildi. Bu strategiya məhz bizim Muğan torpağında müəyyənləşdirildi. Bəli, məhz Muğan torpağında ilk dəfə həyatın mənası başa düşülmüş və insanlığın gələcək inkişaf aspektləri, həyat tərzi planlanmışdır. İnsanlıq öz gələcək Sübh Çağına- Zaratustra erasına bizim Muğan torpağında qədəm qoymuşdur. İlk dəfə olaraq tarixin səhnəsində Zərdüşt peyğəmbər məhz burda- Muğanda görünür. Allahlar insanlığa öz xeyir-duasını Muğan torpağında, Bəcrəvan- Boqrəvan- Allahlar şəhərində vermişlər. Rasional təfəkkür get-gedə mifoloji təfəkkürü sıradan çıxarır. Artıq novator dəyərlər aktuallıq qazanır. Xeyirlə Şərin cəngi fonunda biz informasiya müharibəsini udmuşuq. Həmin qələbənin avanqardları bizik. Biz- antoqlobalist yazarlarla siz oxucular! Və məhz biz birləşib bir yerdə öz gələcək qələbələrimizin inkişaf strategiyasını hazırlamalıyıq.
Cəbhənin bəri üzündə- Qoylar dünyasında şüur yenilənir, baxış bucağı dəyişir. Artıq bizi beyin yuyulmasına məruz qoya bilmirlər. Svastika bütün xalqların qədim abidələrində var, hətta Qobustan qayaüstü təsvirlərimizdə də svastika işarələri durur. İudaya nifrət bütün dünya qoy xalqlarının genetikasındadır. Genetika oyanır. Və bu oyanma hərəkatında biz maq övladları öndərlər, avanqardlar olacayıq.
Araşdırmalar göstərir ki, qədim arilər türk xalqlarının da təşəkkülündə böyük rol oynamışlar. Türk torpağında tarix boyu üzə çıxmış mütərəqqi adamların hamısının genində ari qanı olub. Qədim türk xaqan boyu olan Aşına göygözlü və sarı saçlı idi. Mənbələrə görə onlar yerli türk tayfalarından çıxma deyillər, Qərb tərəflərdən bura köçüb gələnlərdir. Onların totemi olan qurd simvolu da əslində Qafqazın yerli xalqlarından götürülmüşdür. Axı qurd simvolu Qədim Romaya da türklərdən yox, məhz Qafqaz tayfalarından keçmişdi. Çüngizxanın tayfasının adı Bordjiqin idi - o da rus mujiki idi. Əhəməni padşahları Dara və Kiruş ruslar idi. Dara- dar bojiy- Allahın vergisi, Kiruş isə xoroş- yaxşı deməkdir. Makodeniyali İsgəndərdən sonra Azərbaycanda imperiya yaradan Selevkilər də ruslar idi (slavyanlar). Qədim Albaniyada iki xalq yaşayırdı: firənglər və slavlar. Albaniya dövlətini indiki başa düşülən anlamda qəbul etmək düzgün deyil, bu ərazi Ellin aləminə bağlı idi, yunan imperiyasının tərkib hissəsi idi. Qədim mənbələrdə rusların xet-qotlarla qaynayıb qarışması haqda da işarələr var. Bizdə rusların tarixdəki roluna önəm vermirlər, çünki rıçaqları əlində saxlayan iudey tarixşünaslığına bu lazım deyil, halbuki planetin ən qədim imperiya-dövləti Tartariya rusların əlində olub.
Maxandjodaro yazılarını tədqiq edən B.Qroznıya görə Qafqaz xalqlarının təsiri Hindistana kimi yayılmışdı. O qeyd edir ki, şərq istiqamətində ekspansiyada əsas rolu xurrit-mitaniy, subariy tayfaları oynamışlar. Bu həmin ari tayfalardır ki, eramızdan əvvəl II minilliyin başlanğıcında mərkəzi Yuxarı Mesopotomiyada olan nəhəng Mitanni dövləti qurmuşlar. Tədqiqatçılar göstərir ki, İkiçay arasında ilk sivilizasiya ocaqları yaratmış şumerlər də Qafqazdan gəlmə subariy tayfalarının bir hissəsi olub. Məlumdur ki, qədim Assuriyada minilliklər boyu (dövlətin çöküşünə kimi) hökmranlıq etmiş Adad sülaləsi də Qafqazda gəlmə idi. Adad- dada sözündəndir, qədim Azərbaycan (talış) dilində dədə bildirir.
Urartu, Xet çarlığı, Mitanni, Midiya kimi qədim dövlətlərin hamısını Qafqazdan olan ari tayfalar qurub idarə etmişlər. Midiya haqda müxtəlif mülahizələr var. Antik mənbələrə görə, Midiya dövlətinin təşəkkülü ora “maqlar tayfasının” (Herodot) gəlməsi nəticəsində- 6 zərdüşti sülalənin birləşməsi zamanı baş vermişdir. “Avesta” məhz Midiyada sistemləşdirilərək kodlaşdırılmışdır. Mitannidə maqların dini təlimi Midiya və İrandan fərqli forma aldı, yerli naxışlara uyğunlaşdı. Mənşəcə ari olan mitaniyalıların Hindistana ekspansiyasından sonra burda da hind dövləti yarandı, maqların dini buranın da dövlət ideologiyasına çevrildi. Hindistanda maq dini yerli notlarla sintez olundu və tərkibinə yerli kultları qatdı. Müəyyən inkişaf mərhələsindən sonra o, indiki formasını aldı. Kuşan çarlığının təşəkkülündə də Maq təlimi ilə dini sintez əsas rol oynamışdır.
Dünyanın bütün dinlərinin kökü arilərə bağlıdır. Yəhudilər bir sərgərdan və kinli qövm olaraq ilk dəfə azad, şərəfli və kübar insanlarla məhz İranda rastlaşdılar. İran şahı Koroş və canişinlərinin onlara bəxş etdiyi azadlıq, hüquqlar və mədəni münasibətləri onlar tarux boyu görməmiş və anlamamışdılar. O vaxta kimi onlar elə bilirdilər ki, insan varlıya yaltaqlanmalı, zəifin isə əlindəki tikəni almalıdır. Tarixi mənbələrin də göstərdiyi kimi, yəhudilər ilk dəfə məhz İranda yardım və himayədarlıq görmüş, müəyyən miqdarda mədəniyyətə yiyələnmiş, insani münasibətlərdən faydalanmışlar. Bu üzdən demək olar ki, onlar indiki azadlıqlarını məhz farslara borcludurlar. İran şahları onları məhv də edərdi. Tövratı yəhudilərin rəsmi dini kitabı elan və onlar arasında populyar edən məhz Əhəmənilər olmuşlar. İsrаil оğullаrının qara auralı dini, Mәzdisnа kimi şəfəqli din ilә tәmаsа girərkən çох dәyişdi, müsbət yön aldı. Tövrаtdаkı “dünyаnın qurtаrıcısı” inаncı zәrdüştçülük suşyаnslаrının görüş vә inаncındаn аlınmadır. Musа аrdıcıllаrının pәrәstiş еtdiklәri аllаh kinli, tеz qızаn vә virаnеdici idi. Аncаq Zәrdüşt аllаhı ilә qаrşılаşarkən kindәn, küdurәtdәn bоşаlıb әhillәşmәyә bаşlаdı. Musа dinindә gözә görünmәyәn firiştәlәr Zәrdüştçülüyün Әmşаspәndlәrindәn təqlid edilərək götürülmüş vә Mikаyıl, Rаfаyıl, Cәbrаyıl kimi аdlаr аlmışdır. Divlәr vә divlәrin bаşçısı şеytаn Zәrdüştçülüyün divlәr vә Әhrimәnindәn mаyаlаnmışdır. Hәttа cühudlаrın böyük divi оlаn Аsmudә İrаn tеrminindә Еşmdivәdәn (qәzәb divi) bаşqа bir şеy dеyildir. Gәlәcәk dünyа, cәnnәt, cәhәnnәm, zühur, savabların mükаfаtlаndırılması və günahların cəzalandırılması, Sirаt körpüsü (zәrdüştçülükdә Çinut) vә digәr bu kimi еtiqаdlаr məhz irаnlılаrın аyinlərindәn yəhudilərə kеçmişdir. Tövrat isə öz növbəsində digər sеmit (sаmi) kökәnli dinlәri tәsirlәndirmişdir. Dünyadakı indiki əxlaqi kontekst məhz zərdüştilərin bəxşiş etdiyi naliliyyətdir.
IV hissə: Azərbaycan tarixən antiqlobalizmin səngəri olmuşdur
Tarix boyu Bakı kənliləri olan qədeşlər nə əhəminələrə, nə selevkilərə, nə parfiyalılara, nə Sasanilərə, nə də müsəlman hakimlərinə tabe olmamışlar, yalnız şiə ideoligiyası meydana çıxdıqdan sonra birləşmişlər
Tarixçi alimlər Krit, Yunanıstan, Etruriya, Roma, İran, Parfiya və bir çox başqa qədim dövlətlərin təşəkkülündə də maq-muğanlıların rolunu vurğulayırlar. Qafqaz ariləri Avrasiya kontingentində yaşayan xalqların özəyini təşkil edirlər. Tanınmış etnogenez mütəxəssisləri O.Q.Frey və Q.Xerm qeyd edirlər ki, Şərqi Avropa etnoslarının genetik kökləri Qafqazdan gəlir. Müasir arxeoloji qazıntılar və antropoloji tədqiqatlar da eyni fikrə gəlir. Tanınmış tarixçi və politoloq A.Avtorxanov yazır: “Qafqaz o ölkədir ki, antropologiya onun adı ilə ağ irqi adlandırmışdır- Qafqaz irqi”.
A.Barşakov tarixi mətnləri və müqəddəs kitabları analiz edərkən aşağıdakı nəticəyə gəlmişdir: “Qədim aqillər hesab etmişlər ki, slavyanların ulu babaları olan skiflər Nuhun nəvəsi Maqoqdan (Yafətin oğlu) əmələ gəlmişlər. Bibliya Maqoqu Roşa adlandırır- Roş ölkəsinin knyazı. Roş ölkəsi adında bir çox interpretasiyaçılar qədim şimal ölkəsini- Rusiyanı görürlər”.
Bir çox yeni, az tanınan detalları məsələyə cəlb etdikdə çox nüanslar meydana çıxır. Həmin detallar tarixə yeni nəzərdən baxmağa, məsələni dərin və hərtərəfli araşdırmağa imkan verir.
Tarixə amazonka kimi düşmüş xalq maraq doğurur. Onlar elə Xəzər dənizinin aşağılarında məskunlaşmış mazandaranlılardır. Qədimlərdə onlarda matriarxat hökm sürüdü, idarəediciləri qadınlar idi. Yunan mənbələri amazonların Ares (arieç- ariyalı) və Qarmoniyadan əmələ gəldiklərini göstərir. Eramızdan əvvəl 62-ci ildə amazonlar digər Albaniya xalqları ilə birgə Pompeyin legionlarına qarşı vuruşdular. Şimali Qafqazda amazonların Mazandarandan köçmüş soyu- sarmatlar yaşayır. Eramızdan əvvəl V əsrdə sarmatlar qunalko-kratumen adı ilə məlum idilər. Sarmat sözünün müxtəlif variasiyalarda izahı var; bir mülahizəyə görə çar və mat (çarları ana, qadın olanlar), digər mülahizəyə görə (çar matay- midiya çarları) bildirir. Eramızdan əvvəl III ərsdə İran-Turan müharibəsi vaxtı (başqa bir fərziyyəyə görə isə Xiunq-nu türkləri Qafqaza soxularkən) mazandaranlılar Dağıstan Sarmatiyasına, massagetlər Şərqi Avropaya, alanlar isə daha şimala getmişlər.
Xurrit-subariy tayfalarının türkləşməsindən sonra arilik nüvəsi yalnız Talış dağları ərazisində (ən təmizi Lerikdə) qalmışdır. Bu ərazidə elə Nuhun gəmisində danışılan dildə danışılır. Bəlkə də Maqoqun gəmidən düşərkən dağlara təcrid olmasının əsas səbəblərindən biri də dil adlı zəngin xəzinəni qorumaq imiş.
***
Azərbaycanın əsl adı Aturpatakandır və iki min dörd yüz illik şanlı tarixə malikdir. Bizim dövlət Makedoniyalı İsgəndərin vaxtından meydana çıxmışdır. Erməni tarixçilərinin yazdıqları sənədlər keçmişimiz haqda əsas mənbələr sayılmalıdır.
Əhəməni şahlığı yıxıldıqdan sonra Azərbaycanda Kiçik Midiyada Atropat adlı sərkərdə həmin ərazinin yunanların əlinə keçməsinə mane olmuş və ölkə onun şərəfinə Atropaten adlandırılmışdır. Gözəl ənənədir. Vətənimizin 1990-cı illərdə kürdlərin əlinə keçməsii əngəlləyən sərkərdə tapılsaydı, biz də ölkəmizə onun adını qoymağa razılıq verərdik. Kürd işğalından faciəli yalnız bir şey ola bilər: yəhudi işğalı. Bu son olmasa da, sondan birincidir.
Azərbaycan şahı Artabazan və ari torpaqlarının idarəçiləri selevkilərdən olan III Antiox dostluq müqaviləsi bağlayıblar. Biz o xüsusi işarəli müqəddəs müqavilənin şərtlərinə əməl etməliyik, ari və slavyanlarla həmişə dostluq münasibətində bulunmalıyıq. Əhdi pozmaq olmaz.
Azərbaycanı bir müddət Ermənistanın tərkibində olmuş, ölkəmizdə Ermənistan çarı padşahlıq etmişdir. Bu, eramızın I əsrində baş vermişdir. Azərbaycan Ermənistan şahına bağışlanmışdır. Mənbələr gösətirir ki, Azərbaycan eramızdan əvvəl III-II əsrlərdə bir müddət Tiqran dövlətinin bir hissəsi olaraq idarə olunmuşdur.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan və Ermənistan eyni ari məkan olduğundan bu torpaqlara gah burdan, gah da ordan şah seçilmiş və rəhbərlik etmişdir. Azərbaycan şahı II Aryə Bərzən eramızın birinci ilində Ermənistanın da şahı seçilmişdir. Aryə Bərzənin oğlu II Artavazd həm Azərbaycanın, həm də Ermənistanın şahı olmuşdur. Ölkələrimizin tarixi qırılmaz tellərlə bir-birinə bağlıdır. Ümumiyyətlə qədim şahlar gah Ermənistanda, gah Azərbaycanda, gah da İranda taxt-tacda oturmaqlarına baxmayaraq, eyni əraziləri- ari torpaqlarını idarə edirdilər. Ari dövləti eyni idi, sadəcə paytaxtlar dəyişirdi.
Maku, Xoy, Urmi, Qarabağ, Naxçıvan, Muş, Tbilisi Ermənistan imperiyasının tərkibinə daxil idi, amma bir iş vardı ki, Ermənistan padişahları özləri erməni deyildi, parfiyalı- pers mənşəli idi.
Azərbaycan şahı Mitridat (Mehridad) eramızdan əvvəl 67-ci ildə Ermənistan şahı II Tiqranın qızı ilə evlənmişdir. Arsitokratiya qaynayıb qarışmışdı. Bizim aristokratiyanın qanında erməni qanı axır.
Bizdə erməniləri həddən artıq əskildirlər. Bu da bizə yaxın olan, yəni qərb sərhədlərimizdə yerləşən iudeyləşmiş (kürd) ermənilərə münasibətlə bağlıdır. Əsl ermənilər başqadır. Ermənilər İran şahının döyüşçüləri olmuşlar, qoşunu təşkil etmək üçün onlara supəhsalarlıq missiyası tapşırılmışdır. Kürdlər isə İran şahının çobanı olmuşlar, onlar obada şahın mal-qoyununu otarmışlar.
Tiqranakert altındakı döyüşdə biz azərbaycanlılar, ermənilər və gürcülər birləşərək ümumi düşmənə qarşı döyüşdük. İudaizmin təntənəsinə imkan vermədik, ariliyi üstün tutduq. Necə oldu ki illər keçəndən sonra bir-birimizi qırıb çatdıq, düşmən çıxdıq? Həmin iudazm məkrini işə saldı.
Əbəs yerə azərbaycanlıların leksikonunda “yağı düşmən” anlayışı yoxdur. Yağı- elə yəhudi deməkdir. Qədim azərbaycanlılar düşmən dedikdə elə yəhudini nəzərdə tutublar.
Azərbaycanı uzun əsrlər parfiyalılar idarə etmişlər. Bu imperiyanın tərkibinə İran, Azərbaycan və Gürcüstan da daxil idi. Kimlər idi parfiyalılar? Bakı kəndliləri. Bakı kəndlərindən olan pers-qot soylu əsilzadələr. Elə həmin maştağalılar, nardaranlılar qədim Ari imperiyasını idarə edirdilər. Maştağalıların adı müqəddəs dini kitablarda göstərilmişdir: Tovratda məgug, Quranda isə möcüc kimi.
Tarix boyu talışlar və Bakı qədeşləri olan kadusilər heç kimə tabe olmamışlar. 3 min il bundan əvvəl Bakıdan Lənkərana kimi Xəzər sahili boyunca səpələnmiş bu mərd ari qövmündə hər tayfanın öz hökmdarı olmuşdur. Onlar heç kimə baş əyməmişlər, əksinə ətrafdakı hökmdarlar onlarla mehribançılıq yaratmağa və bəzi hallarda məsləhətləşməyə çalışmışlar. Onlar nə əhəminələrə, nə selevkilərə, nə parfiyalılara, nə Sasanilərə, nə də müsəlman hakimlərinə tabe olmamışlar. Yalnız Səfəvilərin dövründə şiə ideoligiyası meydana çıxdıqdan sonra bu ideologiya ətrafında birləşmiş, İran şahlarına təslim və tabe olmaları üçün şərait yaratmışdır. Bu xalqların mərd olmasını sübut etməyə ehtiyac da yoxdur, onların tarixi adı elə mərddir. Mərdlik sözü də elə talış və Bakı kəndləri sakinlərinin- kaspilərin qədim adından götürülmüşdür. Həmin tayfalar tarix boyu ən şücaətli və cəsur tayfalar olmuşlar və bütün başqa xalqlar onlara heyran qalaraq baş əymişlər.
Azərbaycanın əsl adı Arandır- İran ərazisi. Yəni arilərin ərazisi. Ərəb tarixçilərinə görə, Ər-ruyan, fransalı Darmesteterə görə, Röyandır. Bu söz Tanserin məktubunda Royan kimi göstərilmişdir.
Azərbaycan ta qədimlərdən antiqlobalizmin beşiyi olmuşdur. Qədim Roma və yunan imperiyalarına da indiki Avropa formatında olduğu kimi iudey mənşəlilər rəhbərlik edirdilər və şərqə tez-tez basqınlar qururdular. Lakin Azərbaycan sıx tarixi tellərlə bağlı olduğu İrana meyllənir, bu işğallara qarşı çıxırdı. Azərbaycan yunanlıq qarşısında iranlılığın səngəri olmuşdur. Biz yenə də həmin missiyanı çiyinlərimizdə daşıyır, iudaizmə qarşı antiqlobalizmin dayağı rolunu oynayırıq.
Biz ari şahlarının qoşun hissələri idik. Əgər ermənilər İran şahının ordusunda quru qoşunları halında vuruşurdularsa, biz talış və muğanlılar flotiliyada vuruşurduq. Bəli, nə qədər təəccüblü olsa da qədim Azərbaycanın dövrünə görə analoqu olmayan öz hərbi dəniz donanması var. Ali baş komandanı İran şahı olan bu donanmanın əsasında talış və muğanlılar durudu.
Tariximiz şərəf və şan şəhifələri ilə doludur. Qədim Albaniya dünyanın yeganə yeri idi ki, burda ticarət yox idi. Hamı bir-birinə kömək edirdi, bağışlayırdı, kimsə ona lazım olan şeyi sadəcə dəyişirdi, barter üsulu tətbiq olunurdu. Pul ilə nəyisə alıb-satmaq yalnız bizim ərazilərə cühudlar doluşandan sonra baş verdi.
Makedoniyalı İsgəndər hücum edib sistemi dağıdandan sonra Azərbaycan ərazisi Ellin aləminə daxil oldu, ölkəmiz yunan imperiyasınıln tərkibinə girdi. Necə ki Sovet vaxtı burda sovet pulu işləyirdi, o vaxt da Azərbaycan ərazisində Makedoniyalı İsgəndərin draxmaları və tetradraxmaları, daha sonra isə onun davamçıları olan Selevkilərin sikkələri işləyirdi.
Mənbələrdən aşkar olunan odur ki, Arran və Ermənistan ölkələri Azərbaycanla həmişə tam əlaqədə olmuşdur. Azərbaycan, İran və Ermənistan tarixi bir-biri ilə sıx əlaqədədir. Bizim tariximizi ayrıca təsvir etmək mümkin deyildir. İudey yığınının aramızı vurmaq cəhdlərinə mətnliklə sinə gəlməliyik.
İbrahim Sel
.jpg)
