Azərbaycan qadınlarının Türkiyə rəzaləti

Aynur İmranova


İtirdiyimiz Milli Mentalitetimiz, qırılan qürurumuz, gündən günə çoxalan “klassik peşə sahibləri”


Məhv oluruq. Millət kimi dəyərlərimiz, mənəviyyatımız ayaqlar altına düşmək üzrədir. Nədən? Çünki bazar iqtisadiyyatı dediyimiz, heç cür bitməık bilməyən keçid dövrü, “çörəkpulu” dalınca qaçmaq dəyər anlayışımızi da ciddi deformasiyaya uğradır. Ölkədə əhalinin ümumi sosia statusunun düşməsi faktdır. Fakt nə qədər açıq aydın ortada olsa da onun fəsadları ciddi cəhdlə gizlədilir. İnsanların işsizlik və səfalət şəraitində ailəsini dolandırmaq, ən kiçik və zəruri ehtiyaclaını ödəmək üçün hansı yollara əl atdığı cəmiyyətdə hər kəsə məlimdir. Ölkədə insanlatın sosial güvəncəsi yoxdur. Bu gün işi olan adam, sabah çox asan yolla işdən atıla bilir. Sığorta və pulsuz tibbi xidmət sistemi sadəcə yazı üzərində qalıb və fəaliyyətsizdir.

Sosial vəziyyətin pisləşməsi ən çox qadınların problemlərini çoxaldır. Çox ağır şəraitdə yaşam mücadiləsi göstərən Azərbaycan qadınının çox təəsüf ki, “çörəkpulu” uğrunda verdiyi savaşda milli dəyər və keyfiyyətləri də deformasiyaya uğrayır. Qısaca desək bəzi qadınlar daha asana yolla, yəni “klassik peşənin” köməyi ilə qazanca üstünlük verirlər.
Həm də belə düşünənlərin sayı sürətlə artır. Belə bir templə 10 ildən Azərbaycan cəmiyyətinin vəziyyətini düşünmək belə istəməzdim. Çünki faciə (məncə bu sözün əsl məznsında faciədir) daha geniş masştab alır. Çünki bu qadınların körpələri dünyaya gəlir, onların “tərbiyəsi” ilə formalaşan uşaqlar cəmiyyətə qarışır. Deməli zəncirvari yolla sosial statusla barabər əxlaq və mənəviyyat da səviyyəsini itirir. Mövzu çox geniş şəkildə ölkə mətbuatında lazımi qədər işıqlandırılır. Ölkədə fəaliyyər göstərən qeyri hökumət təşkilatları, ictimai qurumlar bu məsələ ilə bağlı xeyli layihələr həyata keçirirlər. Məni narahat edən başq bir məsələ də var. Sosial statusun düşməsi xarici dövlətlər iş dalınca geden qadınların artmasına və yeni biabırçılıqların meydana çıxmasına səbəbiyyt verir. Bu da birbaşa ölkənin nüfüzuna aramsız zərbələr vurur. Təkcə yanvar ayı ərzində Türkiyə televiziyalarına azərbaycan qadınları ilə bağlı yayınlanan olaylar bu fikrin ne qeder doğru olduğunu göstərir.
Öncə Türkiyəyə iş dalınca gedən Azəri qadınları haqda... Türkiyədə yaşayan bir jurnalist dostumdan mənim üçün kiçik bir araşdırma aparmağını istədim. Öyrəndim ki Türkiyəyə gedən azəri qadınlarının əksər hissəsi (ali məktəblərdə dərs deyən, evlərdə qulluqçuluq edən çox az bir hissəsi istisna olmaqla) “klassik” məsləkdə çalışmaq üçün gedirlər. Kökləri Azərbaycanda çox yüksək vəzifəli məmurlara dayanan fahişəlik şəbəkəsi orda satışı təşkil etmək üçün bu işlərə “böyüklük” edəcək adamlar da saxlayır. Müştərilərinin əksəriyyəti kürdlər olan “xanımlar” Aksarayda və Laləlidə körpü altında dayanırlar. (Onu d qeyd edim ki, bu ən ucuz yerlər sayılır. Belarusiyadan və Ukraynadan gələn qadınlar türklərin deyimi ilə daha sosyetik yerlərdə və daha böyük məbləğə bu işi görürlər). Kökü Azərbaycana dayanan bu şəbəkənin Türkiyədəki havadarları da yüksək ranqlı məmurlardır. Ölkə mətbutında müxtəlif mənbələrin verdiyi məlumata görə Türkiyənin klassik peşədən əldə etdiyi gəlirin illik dövriyyəsi 500 milyon dollardır. Ölkəyə Bolqarıstan, Rumıniya, Ukrayna, Moldova, Rusiyadan gələn qadınların içində çoxluğu təbii ki, Azərbaycandan gələn qadınlar təşkil edir. (Hətta bəzi başqa ölkələrin qadınları da Azərbycan saxta Azərbaycan pasportu düzəldərək əlkələrimiz arasında tətbiq olunan viz üstünlüklərindən istifadə edir). Azərbaycanda öncələr qadın alveri ilə məşğul olan şəbəkələrin xətti ilə gələnlər daha çox üstünlük təşkil edir. Onların vizalarına uyğun olaraq ayda bir dəfə Türkiyəyə girib çıxmaları təmin olunur. Cinayət işi, axtarışda olanlar gizlədilir. Bir fakt. Azərbaycanda haqlarında qadın ticaretinden 13 il iş istenen iki qadın İstanbulda problemsiz “çalışırlar”.Hətta bu işin xətm olunması üçün onlardan 70 min dollar istəndiyini də hər kəsə utanmadan söyləyirlər.
Başka bir fakt daha. Yanvar ayında Türkiyede bir dəstə zərəsizləşdirildi. Qrup üzvləri Qarslı türk vətəndaşlarından və bir azəri qadından ibarət olub. Yaşlı və imkanlı türk vətəndaşları ilə “qardaşları” tərəfindən evləndirilən azəri qadın 1ayın və ya 20 günün tamamında ona verilən zinət əşyalarını, evdə dəyərli olan hər şeyi götürüb həmin “qardaşları” ilə yox olurmuş. Polislər tərəfindən həbs olunan və “evllik çetesi” adlandırılan dəstənin 20 yaxın insanı dolandırdığı üzə çıxdı. 1 il ərzində 20 kişi ilə evlənən Azrbaycanlı qadın toplam 500 min dollara yaxın dəyəri olan zinət əşyası və elektrotexnika mənimsəmişdi. Müxtəlif adlardan istifadə edərək öz çirkin oyunlarını həyata keçirən dəstə polisə şikayət edən “ərlərin” qadının rəsmini qarşılaşdırılıması sayəsində ifşa olunub.
Yanvar ayı ərzində Türkiyədəki azəri qadınlarının daha bir rəzillyi ölkənin çox məşhur kanallrından olan Atv-də üzə çıxdı. ATV kanalının çox yüksək reytinqli proqrami “Esra Erolla evlen benimle” bir azəri qadını iştirakçı kimi qəbul etdi. Yaşı 50 yə yaxın olan və Türkiyədə xəstələrə baxmaqla məşğul olan bu xanım verilişə müraciət edərək evlənmək istədiyini bildirdi. 1-2 günün içində bu qadınla evlənmək istəyənlər proqrama gəlməyə başaladılar. Gülər xanım bəyəndityi insanların biri ilə söhbət üçün bir gün vaxt istədi. Səhərisi gün studiyaya gələn Gülər xanımı istəyən şəxs çox əsəsbi idi. Məyər Gülər xanım kredit borclarının ödənilməsini, Türkiyə vətəndaşlığına qəbul edilməsini tələb kimi onun qarşısında qaldırıbmış. Belə məsələləri, xüsusilə də pul məsələsini iştirakçılar arasında qadağan edən Esra Erol Gülər xanımı verilişdən 70 milyonun gözü qarşısında qovdu. Sonradan Azərbaycan xalqından üzr istəyənə Esra Erol “bir dananın bir sürünün adını necə batırmasının” məhz bu cür olmasını da dilə gətirdi. Amma yenə də bir daha heç bir Azərbaycanlı iştirakçının verilişə buraxılmamasını israrla öz rejissoruna tapşırdı.
Bir neçə gün bundan öncə isə saytların birində “Azərbaycanlı qadın ərinin cinsiyyət orqanını kəsdi” başlıqlı daha bir xəbər oxudum.
Türkiyənin Fatih bölgəsində azərbaycanlı qadın ərini balta ilə öldürdükdən sonra onun cinsiyyət orqanını kəsib Pols tərəfindən həsb edilən qadının iki gün ərinin meyiti ilə eyni evdə qaldığı bildirilir. 47 yaşlı Sürəyya Qaziyevanın 37 yaşlı əri Farux Qarabulağı niyə öldürdüyü məlum deyil. Onlar yeddi il birlikdə yaşayıblar. Qadının ərini öldürdüyü Sürəyyanın bacısı onlara gəldikdən sonra üzə çıxıb. Bacısı evə girərkən qorxunc mənzərə ilə rastlaşıb. Hadisə barədə polisə məlumat verildikdən sonra araşdırmalar başlayıb və Sürəyya Qazıyeva həbs edilib. “
Yuxarıda sizə təqdim etdiyim faktları topladıqdan sonra əsrlər boyu namusu, qeyrəti ilə öyünən Azrbaycan qadınlarının niyə bi qədər biabırçı vəziyyətə düşməsini xeyli düşündüm. Bütün bu olayların qarşsının necə alınması yollarını analiz etdim. Əslində bu qanunlarla deyil, mənəvi keyfiyyətlərlə tənzimlənməlidir. Hər bir insan və xüsusən də hər bir qadın bir ölkənin üzü olduğunu untmamalıdır. BU GÜN BİR TOX QARIN BİR ÖMÜR BAŞI AŞAĞI YAŞAMAĞA BƏDƏL OLA BİLƏRMİ? Yəni biz millət kimi özümüzü bu qədərmi itirmişik. Bəs ictimai nəzarət? Mən, sən, o. Azğrbaycanın və millətimizin gələcəyinə bu qədərmi biganəyik? Axı deyilən hər bir söz, aparılan hər bir təbliğat bir səhvin, bir qırılan taleyin, ən azından Azərbaycan adına gələcək bir ləkənin qarşısını ala bilər. Bunu unutmayaq. Millətimizin və ölkəmizin gələcəyi üçün, həmişə fəxr etdiyimiz və qürurla daşıdığımız milli mənəvi dəyərlər, bəzilərinin dırnaqarası baxdığı “milli mentalitetimizi” qorumq üçün birləşmək lazımdır. Qeyri hökumət təşkilatlarının, ictimai təşkilatların işlərinə vətəndaş dəstəyi verməliyik. Bir də hər birimizin bir ictimai nəzarət maşınına çevrilməsi şərtdir. Yoxsa namus əldən gedir. Burda “məndən ötdü qardaşıma dəydi” fikri işləmir. Bu bir bəladır. Və bu bəlanın fəsadlarının ucu hamımıza toxunur. Bu gün bizə, sabah övladımıza. Adəmin “yasaq alamsının” nə qədər dadlı olduğunu hər kəs bilir. Biz onları özümüz kimi edə bilməsək, onlar bizi özlrinə bənzədəcklər. O gün millətin məhv olan günü olacaq.