Qərbə inteqrasiya ölkələrə heç nə vermir

Əli Məhədzadə

Dünyanın iqtisadi balansına dəqiq baxsaq, bəzi liberalist çobanların Qərbin saxta inkişaf etmiş iqtisadiyyatını göylərə qaldırmaq üçün dezo və mutfilm nağıllar danışmasını aydın görərik.

Rusiya və Çinin valyutasını lağa qoyaraq elə fikir yaradırlar ki, guya Qərb ölkələri ilə iqtisadi əlaqələr olmasa dünya ölkələri ölər.

Bu gülünc nəzəriyyələri asanca alt-üst etmək olar.

Misal üçün, götürək Yaponiyanı. Yaponiya iqtisadiyyatı dünyanın ən böyük 3-cü qtisadiyyatıdır. Amma valyuta sisteminə baxın! 1 dollar 110 yapon yeni edir. Yəni ölkələrin iqtisadi tempi nə valyutadan, nə də ki Qərbdən asılı deyil. Yaponiyanın inkişafınada heç bir ABŞ və Avropa ölkəsi investisiya ayırmayıb. Müasir Yaponiya iqtisadiyyatı Edo dövründə böyüməyə başlamışdır. Ümumi Daxili Məhsul (ÜDM) 4 trilyon dollardır.

İndi Avropa ölkələrinin iqtisadi tempinə baxaq. Çox az təbii resurslara malik olan Yaponiya ilə Aİ-dəki ölkələrin bəzi Ümumi Daxili Məhsul fərqinə baxaq:

Bolqarıstan (128 milyard dollar);

Portuqaliya (ÜDM-i yoxdur);

İspaniya (200 milyard dollar);

Çexiya (250 milyard dollar);

Slovakiya (117 milyard dollar);

Polşa (600 milyard dollar);

Rumuniya (289 milyard dollar);

Malta (22 milyard dollar);

Yunanıstan (194 milyard dollar).

Baxın, bu ölkələrin ÜDM-ləri Yaponiyanın ÜDM-indən qat-qat aşağıdır.

İndi gəlin inkişaf etmiş Qərbi Avropa ölkələri ilə Yaponiya arasında işsizlik faizlərinə baxaq:

Yaponiya işsizlik faizi 1.6%;

Almaniya işsizlik faizi 5%;

Fransa işsizlik faizi 8.34%;

İtaliya işsizlik faizi 11.69%;

İspaniya işsizlik faizi 13.96 %;

Avstriya işsizlik faizi 5.77%;

Belcika işsizlik faizi 6%;

İsveçrə işsizlik faizi 4.85%;

Lüksemburq işsizlik faizi 6.24%.

Yaponiyanın idxal etdiyi əsas mallar mexaniki avadanlıqlar və alətlər, qalıq yanacaqlar, ərzaq (əsasən mal əti), kimyəvi maddələr, parça və sənaye üçün xammaldır. Yaponiyanın böyük iqtisadi təcrübəsi var və ölkədə texnologiya sahəsində tanınmış bir çox şirkət yerləşir: nəqliyyat vasitələri, elektrik avadanlıqları, dəzgah, əlvan və polad metallar, gəmi, parça, kimyəvi maddələr, qida emalı və s. Yaponiya elm və texnologiya sahəsində də Qərbdən qat-qat üstündür. Yaponiya bütün dünyada istehsal olunmuş sənaye robotlarının 20 %-ni (300.000/1,3 milyon) istehsal etmişdir. Yaponiyanın ən böyük idxal ortaqları Çin, Avstraliya, Cənubi Koreya, Səudiyyə Ərəbistanı, Kanada, Rusiya, İndoneziya, Malayziya, Qətər, Sinqapurdur.

Yəni ölkələrin inkişafı, elm ve texnologiyasi Qərbə görə ölçülmür!