Son illərdə
sevimli müğənnimiz Məmmədbağır Bağırzadənin ifasından sonra (bu mahnını xalq
artisti Gülağa Məmmədov da oxuyub) unudulmaqda olan mahnılardan biri də “Qubalı
qız”dır. Sözləri xalq şairi Süleyman Rüstəmin, musiqisi İbrahim Topçubaşova məxsus
bu mahnı ağlım kəsəndən daim həzinliyi ilə ürəyimi riqqətə gətirib, düşündürüb:
İbrahim bəy görəsən mahnını daha çox kimə görə - anasına, yoxsa həyat
yoldaşınamı bəstələmişdi? Əslində seçimdə fərq yox idi, nəticə baxımından bəstəsində
bütün qəlbi ilə qubalı qızına məhəbbətini vəsf etmişdi. Şəxsən mən mahnını dinləyəndə
özümdən asılı olmayaraq həyatımda ən əziz insan olan erkən itirdiyim anamı
xatırlayıram. Anası, nənəsi, həyat yoldaşı qubalı qızı olan bütün insanlar,
şübhə yox ki, buna bənzər xoş hisslər keçirirlər.
“Vətənimin bəzəyisən qubalı qız, qubalı...” Mahnıdakı bu sözlər ilk baxışda adi tərif kimi görünsə də, şair tərəfindən qubalı qızına qarşı əsaslı, doğru münasibətdir. Məqsədim tərəfkeşlik və ya təəssübkeşlikdən uzaq olaraq faktlarla bu mövzuda sizə söhbət açmaqdır. Bu diyarın, zonanın qadınları hələ Fətəli xan Qubalının həyat yoldaşı cəsur, qorxmaz Tutu Bikədən başlayaraq vətənin bəzəyi olmuşlar. Buranın tanınmış qadınları bir qayda olaraq həyatlarını ərlərinin amalları uğrunda fəda etmişlər. Abbasqulu Ağa Bakıxanovun həyat yoldaşının adına olan Quba şəhərindəki Səkinə xanım məscidi bəhs etdiyim yönümdə siradan bir misaldır.
İyirminci
əsrin əvvəllərində ədəbiyyatımızda ilk qadın yazıçı,dramaturq Səkinə Axundzadə,
o dövrün mübariz qadınları sayılan Ayna Sultanova (Həmid Sultanovun həyat
yoldaşı), Ceyran Bayramova (Əli Bayramovun həyat yoldaşı) respublikamızda
tanınmış simalar olub. Xalqın sevgisini qazanmış, “Kəsmə - şikəstə” muğamını
özünəməxsus məlahətli səsi ilə oxuyan əməkdar artist Fatma Mehrəliyevanı bu mənada
xatırlamamaq günah olardı. Haqqında danışdığım mahnını bəstələyən İbrahim Topçubaşovun anası, məşhur cərrah
Mustafa Topçubaşovun həyat yoldaşı – ilk
qadın rəssam, əməkdar incənət xadimi Reyhan Topçubaşova da qubalı xanımdır.
Qəribədir
ki, oğru dünyasının qadın avtoriteti Klara Yusifzadə də qubalı qıızlarından biridir.O. dövrünün
tanınmış ziyalılarından olan qubalı Ağababa Yusifzadənin qızıdır.
Müasir
tanınmış qadınlardan xalq artistləri müğənni Zümrüd Məmmədova, aktrisa Zərnigar
Ağakişiyevanın adlarını fəxrlə çəkmək olar. Bu diyarın qızları bir çox yaradıcı
insanların həyat yoldaşları, ilhamvericiləri olmuşlar. Əsrlərdən gələn hamının
bildiyi bir həqiqət var ki, dahi Nizami Gəncəvinin qəlbini alan gözəl Dərbəndli
Afaq xanım olmuşdur.(Rus işğalınadək Dərbəndlə Quba eyni ərazi hesab edilib.)
Maraqlısı odur ki, ilk xalq şairimiz Səməd Vurğunun həyat yoldaşı Xavər xanım
da əslən Dərbəndlidir. Blidiklərimdən xalq şairi Məmməd Arazın, tanımış bəstəkar
Vasif Adgözəlovun ömür-gün yoldaşları da qubalı olmuşlar.
Özləri
Qubada doğulmasalar belə, ictimai xadim Lalə Şövkət, xalq artistlərindən
sevimli aktrisamız Afaq Bəşirqızı, müğənni Zülfiyyə Xanbabayeva, opera səhnəmizin
“Karmeni” Fidan Hacıyeva həqiqətən vətənimin
bəzəyi sayılası qubalı qızlarıdır. Mən yalnız kütlənin tanıdığı məşhurları
sadaladım. Ola bilsin kimlərisə unutdum, xatırlamadım, adlarını çəkmədiyim
xanımlar məni bağışlasınlar. Unutduqlarımın hər birinə, bütün qubalı analara dərin,
tükənməyən ehtiramımı bildirirəm. Siz bu ehtirama, sonsuz rəğbətə layiqsiniz,
necə ki, mahnıda deyilən sayaq: “Həyatımın çiçəyisən.., göyçəklərin göyçəyisən qubalı
qız, qubalı...”
Bu yazını oxuyanların bəziləri məni
qınayacaqlar: məgər indi 8 Martdır? Mən də soruşuram: ilin qalan günləri
qadınlarımıza qarşı münasibətdə etinasızlıq nümayiş etdirmək nə dərəcədə
düzgündür,,?
Комментариев нет:
Отправить комментарий