Yuxudan hövlnak ayılıb yerinin içində
oturdu. Bədəni su içində idi. Küt bir ağrı beynini sancırdı. Hələ kəsdirə
bilmirdi ki, bütün bu gördükləri həqiqətdir, yoxsa yuxu. Belə gününü Dumu kişi
heç təsəvvürünə belə gətirməzdi. Onda hərdən qəlbinin dərinliyində şübhə
oyanırdı ki, deyəsən tamam biganələşiblər və bu an şübhəsizdir. Hələ onun
əriyib sönmüş bədəni, sümükləri çıxmış ölü sifəti Dumu kişini yaman
həyəcanlandırmışdı. O, bu halını kor gözləri ilə görmüşdü. Hərçənd ki, həyatda
Dumu kişi vəziyyətinin bundan yaxşı olduğunu da iddia edə bilməzdi.
Ancaq Dumu kişi nə xəstəlikdən, nə də onun doğurduğu ağrılardan bu hala düşmüşdü. O, ölümcül acmışdı və indi özünə gələndən sonra bu aclıq özünü göstərirdi. Beyninin zoqqultusu da çox güman bu səbəbdəndi.
Dumu kişini təəccübləndirən
ətrafdakıların vecsizliyi idi. Onun nəzərində arvadının donuq üzü,
oğlanlarının heç nə ifadə etməyən laqeyd baxışları və daha kimlərsə
canlanmışdı. Hamı susurdu və tək o, zarıyırdı.
Ancaq Dumu kişi nə xəstəlikdən, nə də onun doğurduğu ağrılardan bu hala düşmüşdü. O, ölümcül acmışdı və indi özünə gələndən sonra bu aclıq özünü göstərirdi. Beyninin zoqqultusu da çox güman bu səbəbdəndi.
Bütün bunların həyatda deyil, yuxuda
olduğuna Dumu kişi çox şükür elədi. Otaqda və bayırda səs-səmir gəlmirdi.
Amma otaqda bir kəsin olmasını yaman arzuladı. “Ya rəbbim, demək olmaz, ölləm
bir kimsənin də xəbəri olmaz. Qorxudanmı, ya hansı duyğu hissindənsə, yorğanı
üzünə çəkdi. Bir müddət ürəyinin döyüntüsünə qulaq asdı, sağ əlinin şəhadət
barmağını gicgahına qoydu. Elə bil ürəyinin vurduğuna şübhə edirdi.
Bir azdan sakitləşdi. Yorğanı üzündən
çəkdi. Mütəkkəyə dirsəklənib çölə qulaq verdi. Səs-səmir yox idi. Çox güman
yatıb qalmışdı. Hələ gecə uzun müddət yuxulaya bilməmişdi: yuxu onu
bezikdirmişdi. Uzun müddət yatmaq Dumu kişini zəiflətmiş, qıc eləmişdi. Amma,
əslində tez durmağına nə fayda. O, belə fikirləşirdi.
Səhərdən Mələk arvad, uşaqları yəqin
dağılmışdılar. Hərə öz iş-gücündə olmalıydı. Mələk arvadın indi hansı evdə ola
biləcəyini söyləmək Dumu kişiyə özünün sabaha sağ çıxa biləcəyini demək qədər
çətin idi. İnsafən, Dumu kişi lap qabaqlar da bu barədə sorğu-sual eləməzdi.
Bilirdi ki, arvadı xeyir-şərdən qalan deyildi. Eyni zamanda o, arvad işinə
qarışmağı özünə və başqalarına ar bilərdi. Söz düşəndə: “Mən dəmirçinin qızına
inanıram”, - deyərdi.
Dumu kişiyə əzab verən, onu əzən
gözlərinin qəfildən tutulmağı idi. Düzdür, yaş ötdükcə gözləri zəifləyirdi,
işığından düşürdü və məcbur edirdi ki, möcüzəyə inansın. Bir vaxtlar maraqda
oldular ki, görəsən Dumunun gözləri nə vaxt açılacaq. Əvvəl- əvvəl Mələk arvad
kəndin baxıcısına çox yol ağartdı. Həkim-zad yada düşmədi. Mələk arvad çox
canfəşanlıq elədi və tez də sakitləşdi. O, xeyli müddət lal-dinməz gəzdi,
qaraqabaq oldu. Dumu kişi də bunu duymuşdu, lakin soruşmağa ürək eləmirdi. Daha
sonra isə korluğuna alışmağa çalışdı. “Başqa çarə yox idi”. Hər halda, Dumu
kişiyə belə gəlirdi və Mələk arvaddan bu sözləri öz qulaqları ilə eşitmişdi.
Kar ha deyildi...
Mütəkkənin altından təsbehini götürüb
arxası üstə çevrildi. Beyninin ağrısı yavaş-yavaş kəsirdi və yemək istəyi
azalırdı. Amma yüngülcə nahar etsəydi, pis olmazdı, canına təpər gələrdi. Dumu
kişinin uşaqlıqdan qarınqululuqdan zəhləsi gedirdi.
Kök adamlara, yemək vaxtı keçəndə
əsənlərə, qarnını güdənlərə yazığı gəlirdi. Belə adamların qayğıkeşliyinə,
sədaqətinə, etibarlılığına şübhə edirdi. Lakin hələ uşaq vaxtı atasının dilinin
əzbəri olan bir cümlə onu yaman yandırırdı: “Ay Dumu, ay bala, vaxtlı-vaxtında
yeməsən, gözlərinin işığı tükənər, özünə yazığın gəlsin”.
Otağın sükutunu saatın çıqqıltısı
pozurdu. Zəngli saat həmişəki yerində, mütəkkənin yanında idi. Fikirləşdi ki,
görəsən günün hansı vaxtıdır?! Bu fikirlə qalxıb saatı götürdü. Sağ əlini
şüşəsi qırılmış saatın əqrəbləri üzərində gəzdirdi. Tezliklə on bir olacaqdı.
Vaxtı bu cür təyin etməyə öyrəşmişdi və indi üç il qabaq oğul nəvəsinin köhnə
saatın şüşəsini vurub sındırmağına heyfi gəlmirdi. Sonralar bu saat ona çox
əziz olmuşdu və Dumu kişi onun bir vaxt dayanacağından yaman qorxurdu: “Dəmirdi
ha, dili-ağzı yoxdu... O da dayansa, günü itirrəm...” - deyə fikirləşirdi.
Dumu kişi üçün daha bir cansıxıcı,
yorucu gün başlayırdı. Bəlkə də bu gün axırıncı gündü, o, cəsarət edib bunu
inkar edəmməzdi. Əslində, gündüzləri ötürmək yaman dərd olmuşdu. Gecələri də
çox uzun, ağır keçirdi, yorulub yatanacan ötüb-keçənləri nə qədər xatırlamaq
olardı. Hər dəfə də bu gününə baxanda üşüyürdü. Onda Dumu kişinin isti yeri çox
soyuq olurdu, həddən çox... Onun yaşının bu vədəsində arvadına, oğlanlarına,
qız-gəlininə yük olmağa nə həvəsi, nə də hövsələsi vardı. Başqa birisi çox
şükür edərdi ki, onun qədər ömür sürüb, dünyanın hər üzünü tanıyıb. Oğul-qız,
nəvə-nəticə sarıdan Dumu kişinin gileyi ola bilməzdi. Amma son vaxtlar o,
uşaqlarına yadırğamışdı. Daha doğrusu evladları, deyəsən, onun varlığını
unutmuşdular və bu yoxluq Dumu kişiyə ölümdən qat-qat betərdi. Bəlkə də bu
vəziyyət çox əvvəllər başlamışdı, ancaq inanmağı gəlmirdi. Son günlər isə lap
adiləşmişdi. “İnsan gərəksiz olanda, doğma da olsa, başqalarının gününə
qalanda pis olur,” - Dumu kişi bu əqidəyə möhkəm inanırdı. Elə indinin özündə
Dumu kişi məmnuniyyətlə böyük oğlu ilə oturub dərdləşərdi. Oğlunun sağlamlıq
durumunu, keçirdiyi güzəranı onun özündən eşidərdi, duyardı; gəlininin,
nəvələrinin səsini yaddaşına həkk edərdi. Nə üçün ki, o, bu səslərə çoxdan
yadırğamışdı və bu səslərin rəngini, hərarətini itirməkdən bərk qorxurdu.
O, damarları çıxmış arıq, uzun
barmaqlarını pırtlaşıq ağarmış saçlarında gəzdirəndə yüngülcə qımışdı: ortancıl
oğlu onun nazuk, uzun ətsiz barmaqlarına işarə edib deyirdi: “Dədəmin
barmaqları əsl pianoçu barmaqlarıdır”. Dumu kişi ağlamırdı, elə bil
ağlasaydı bir kimsənin görəcəyindən çəkinirdi; barmaqlarını üzünə örtük eləmişdi.
İndi şirin bir söz, xoş bir nəvaziş onun bütün varlığını dəyişərdi. Dumu
kişinin eyni açılardı, arıq sifəti qırışların içində itib-batardı. Boş əllə, öz
gücünə, o, bu boşluğu doldura bilməzdi. Hərçənd ki, ömrü uzunu bu cür hərəkət
etmişdi. Bütün təsəllilər, bəhanələr bu anda köməksiz olardı. Övladlarının
ondan qaçmağa mənəvi haqları yoxdur. Mələk arvadın səhərdən evdən çıxıb
veyil-veyil gəzməyə ixtiyaratı olmamalıdır. Birdən Dumu kişinin özünə yazığı
gəldi, tək, köməksiz olduğuna ilk dəfə inanmaq istədi. Onu göz yaşları boğdu,
təsbehi işıqsız gözlərinə tutub uşaq kimi bərkdən-bərkdən hönkürdü.
* * *
Gələn adam içəri girəndə Dumu kişi
artıq sakitləşmişdi. Əllərini yana açıb heysiz uzanmışdı. Qapı açılanda
azacıq da olsa qımıldanmadı. Ancaq gələn adamın nəfəsini yanında duyanda
ehmalca dikəldi, qaşları dartıldı.
- Həmişə ayaq üstə, ay qoca, - deyə
gələn adam onu qabaqladı. Sağ əlini əllərinə alıb yüngülcə sıxdı. - Uzan,
narahat olma, mənəm - Usubam. İndi nə təhərsən, qadan alım, - deyə
qayğıkeşliklə onun uzanmasına kömək elədi, elə mütəkkənin yanındaca çökdü. Dumu
kişi damarları çıxmış əllərini tük basmış çənəsinin altında tutub pıçıltılı səslə:
- Bu payız girəsi yaman geri gedirəm,
Usub, - dedi.-heç vədə belə döyüldüm. – O, gələn adamı ilk sözündən tanımışdı.
Bu, üç ev arxada yaşayan yaxın qonşusu “Poppu” ayamalı Usub kişi idi. Tez-tez
onu yoluxmağa gələrdi, lakin hansı səbəbdənsə, iki həftəydi ondan səs-soraq
yox idi. Ürəyi istəsə də olmadığı bu müddət ərzində onu çağırtdırmamışdı.
Eşitmişdi ki, axırıncı qızını bu yay köçürən Poppu Usub indi tək-tənha
yaşayırdı.” Bir elə uşağı ərsəyə çatdırdı Usub. Yazıq həm ata, həm də ana oldu
onlara. Hamısı da böyüdükcə dağılışdı. Ev boşaldıqca, kişi də yaşaldı. Çox
tez də qocaldı, Usub” - deyə o, ürəyindən keçirdi.
Dumu kişi ondan on iki yaş böyük olsa
da, lap əvvəldən bir-birinə isnişmişdilər. Poppu Usub yoluxmağa gələndə dörd
il əvvəl olmuş əhvalata görə çox xəcalət çəkirdi. Əvvəl baş verənə o,
inanmasa da, sonra kiçik oğlu özü hadisəni olduğu kimi danışmışdı, sonda:
“Qovdum onu, dədə, ilin bütün günü bizdədir”, - demişdi.
Dumu kişinin boğazı qurumuşdu, oğluna
kərəzdənib özündən çıxmamışdı, əksinə, başını aşağı dikərək uzaqlaşmışdı.
Bir Allah bilir, onda qəlbindən nələr keçmişdi, amma o vaxtdan kiçik oğlundan
əməlli-başlı ürəyi sındığını gizlədə bilmədi. Bu hadisədən o, için-için
içəridən qovrulmuşdu.
Kənd əhlinin Usubun adının əvvəlinə
“Poppu” ayamasını nə səbəbdən və nə vaxtdan artırdığını bilmirdi, öyrənməyə
də cəhd etməmişdi, soruşmağı da mənasız saymışdı. Hələ təzə-təzə Usuba “
Poppu” deyənlərə ürəkdən inciyərdi:
- Ay ağrınızı alım, Mirzəloğlu Usub,
Poçt Usub dünyasını dəyişəndən sonra, bircə Usubumuza niyə “Poppu” deyək.
Day başqa Usub yoxdur ha... İndi adamlar modnu olub, təzə adlar icad edirlər.
Day təzə doğulan uşağına Usub adını qoyan azdır...
Poppu Usubun xırıltılı səsi onu
xəyaldan ayırdı:
- Ay Dumu, bu qocalıq da bir şey
döyülmüş. Sizə yetincəyədək, dedim ayaqlarımın ağrısından ölləm. Gündüz bir az
hərrəndim ha, bütün gecəni sızıltısından yatammıram. Vallah, yetə-yetdə bu da
mənə bir dərd oldu... - Daha sonra o, ayaqlarının müalicəsindən danışdı. Dedi
ki, həkimlərin cürbəcür dərmanları təsirsiz qalır. İşi-gücü bu yaxınlarda dağ
kəndindəki türkəçarə həkimdən aldığı dəmanlarla ayaqlarını ovxalamaqdır,
deyəsən Allaha şükür, xeyiri var.
Dumu kişi taqətsizlikdən titrəyən arıq
əllərini sinəsinin üstündə çarpazlayıb Usubun halına acıdı. İstədi qışqırsın
ki: “Aya, uzun illər ayaqlarından çıxartmadığın o saldat çəkmələri yıxdı sənin
övüvü: ancaq yatanda so-yunurdun onları,- amma heyi çatmadı,- bir də olacağa
çarə yoxdur. Deyirlər, insan bir an qabaq başına gələcəyini bilə bilmir. Bilə
bilsəydi, nə vardı ki, ay Usub...” Ayağın gərəkliyi fikri beyninə hakim
kəsildi. Cavanıqda şəhər vağzalında gördüyü ayaqları qurşaqdan aşağı kəsilmiş
adam yadına düşdü. Bədəni ürpəşdi və istər-istəməz ayaq barmaqlarını bir-birinə
sürtdü. Orta yaşlarında bu adam diyircək üzərində əllərinin köməyi ilə sürətlə
hərəkət edirdi.
Bu, yadasalma yaxşı bir yuxu olardı,
lakin həqiqət idi. Ən qəribəsi o idi ki, adam heç kəsə məhəl qoymadan cücülər
təki hərəkətdən qalmırdı. Elə bil bircə an əllərini diyircəkdən üzsəydi, dünya
dağılardı...
Poppu Usub onun ürəyindən keçənlərdən
xəbərsiz asta-asta danışırdı. İndi, deyəsən o, lap şən idi:
- Dünən sənə baş çəkəcəkdim, dostum.
Böyük gədə yığışıb gəlmişdi, köçkülfətinən. Bilirsən də, özgə rayonda olur. Yol
uzaqdır. Gedib-gələ bilmirəm. Sağ olmuş, hər ay mənə baş çəkir. Deyir, dədə,
gəl gedək bizimlə qal, tək qalmağından nə fayda. Nəvələr də məktəbə görə elə
o vaxt gedəndilər. İşini də böyüdüblər, boş vaxtı olmur. Dedim, oğul, ürəyim
istəmir, qala bilmərəm yad yerdə, bir də yer düşməyiynəndir, mən də qoca
adamam, ölümü uzağa niyə salım. Ev-eşik, dəmir yolun döşündə qəbiristanlıqda
uyuyan dədə-baba dərdi, yerim nə qədər rahat olsa, məni yaşamağa qoymaz. Düz
deməmişəm, qadan alım...
Dumu kişi diksindi. Poppu Usubu tamam
unutduğuna utandı. Axır zamanlar bu cür diqqətsizliyi özündən asılı
olmayaraq baş verirdi. Ancaq yadında qalanı ayaq söhbəti idi, ona görə:
- İnşaallah ağrısı keçib-gedər, doxtur
deyəni eləginən, - dedi, təskinlik verirmiş kimi gülümsündü. Poppu Usub fikrə
getdiyini onun üzünə vurmadı, əksinə, büs-bütün taleyin ümidinə qalan qocanın
qəlbinin açıqlığına heyran qaldı, həvəslə:
- Bə necə, qadan alım, heylə olmayanda
nədi, hər dərdin dərmanı var. Təki adamda yaşamağa istək olsun. Təki oğul-qız
firavan yaşasın. Belə olanda adam hər azarın unudur. O gün qız nəvəm deyir
ki... - Amma yenə Dumu kişi onu unutmuşdu.
Daha doğrusu səsini eşidirdi, gəl ki
dediklərini ayırd edə bilmirdi. “Hər dərdin dərmanı var, Usub, doğru deyirsən.
Bəzən görürsən ki, dərmanli-davalı dərd səni yandırır, tüstün də çıxmır.
Özündən hay aşmadığı kimi, harayına da bir kimsə yetmir. Ay Usub, oğul-qız,
gəlin-nəvə yaxşı şeydir. Gözüm görməsə də, çoxunu səsindən, yerişindən ayırd
edirəm. Axşamlar, hamı çöldən yığışıb gələndə, bu ev işıqlı, gur olur. Allah
başacan eləsin, deyir-gülür oğlanlarım, gəlinlərim, elə Mələk arvad olarıynan.
Mələkə nə gəlib ki, indi ozünü cavan gəlin təki hiss edir. Hərdən uzaq
qohumlardan da gələni olur; görüşürlər, hal-əhval tuturlar, mənim sözümü eşidə
bilmirlər, çəkir balalarım öz otaqlarına. Vallah, Usub, demə kordur, hamının
sifətini ap-açıq görürəm. Mən niyə ölmürəm, pis oluram aya, bu nə taledi,
qurban olduğum mənə yazdı... Səninkilər anasız böyüsələr də fərli çıxdılar.
Allah pis gün göstərməsin onlara, nə deyim...”
Poppu Usub ayaqlarını uzatdı, sağ
əlini ehmalca onun sinəsi üstünə qoyub fikirdən ayırdı:
- O gün İmanı gördüm, maşallah dedim
bəlkə dağ gəlir üstümə. Allah nəzərini üstündən əskik eləməsin( Dumu kişi
burnunun altında nəsə mızıldandı) sağ olmuş yaman qaradinməz olub. Çəkməyib
sənə, a Dumu. Dindirməsəydim, ötüb keçərdi, billah. Elə bil biz qocaldıqca
kiçilirik, görünməz oluruq, deyən... - O, böyük oğlu barədə eşidəndə ürəyi
əsdi. Hələ oğlu kiçik olanda, hamı deyirdi ki, böyüyəndə onun özü olacaq. Cavan
Dumu o vaxtlar bunu eşidəndə yaman sevinirdi. Doğrudan da boy-buxunda,
sir-sifətdə İman onun cavanlığıydı durmuşdu. Lakin çox zəhmli idi,
kin-kidurət saxlayandı. Evlənib evdən çıxandan sonra, tez də ayağını kəsdi.
Digər iki qardaşına yaxın gəlmədi. Hər halda Mələk arvad qabaqlar bundan bərk
gileylənərdi. Gözləri görmək qabilliyyətini tamam itirəndən sonra, o, böyük
oğlu haqqında heç nə eşitməmişdi və əslində yanında söylənən kiçik əhvalat
əhvalını xeyli duruldardı.
Dumu kişinin sevincdənsə, ya nədənsə
sifəti qırışdı:
- Təki canları sağ olsun, ay Usub,
sədasını eşidək onların, - dedi və xırp susdu.
Ayrı nə deyəydi?! Dumu kişi deyəmməzdi
ki, oğlunu nə vaxtdır görmür, səsini eşitmir. Etiraf edəmməzdi ki, oğlunun
nəzərində dədəsi çoxdan çürüyübdür. Hər halda, bu, gerçəklik olsa da, o
susmuşdu. Bu dərdi ürəyinin ən dərin qatlarında boğmuşdu, gerçəkliyi yalan
eləmişdi. Saysız-hesabsız bəhanələrlə nəinki böyük oğluna, elə övladlarının
hamısına bəraət qazandırmışdı, üzdə onları həmişə haqlı saymışdı. Doğrudan
ha, bu dünyada insanın dərd-səri başından aşır. Ömür-günü ötüb-keçmiş adamın
zəhlətökən söhbətlərini dinləməyə vaxt, həvəs yox idi.
Bütün olub-keçənləri Dumu kişi üzdə
belə yozmuşdu. Son sözlərindən fikrə gedən Poppu Usub mənalı-mənalı
gülümsündü, ancaq bir söz demədi. Nəzərində o, qətrəcə dəyişməmişdi: həmin
təmkinli, səbrli, giley-güzarı, dava-dalaşı boğan adam idi. Mehribançılığına,
ürəyinin açıqlığına Poppu Usub həmişə həsəd aparmışdı. Ona bu ağır dərd üz
verəndə də ürəkdən ağlamışdı. Dostunun
dərdini öz dərdi bilmişdi.
Bu dəqiqə xırdaca gözlərini Dumu
kişinin illərin əzabını görmüş arıq üzünə dikib qəmgin oturmuşdu. Amma bugünki
kimi onu görməmişdi. Elə bil qoca bivəfa dünyanın işlərinə lap mat-məəttəl
qalmışdı. “Axırı gör nəymiş, eyy!..” - Poppu Usub gözləyirdi ki, bu sözlər nə
vaxt onun ağzından çıxacaqdı.
Poppu Usubun ona yazığı gəldi, gözləri
yaşardı. Hönkürüb dostunu qorxutmaqdan çəkindi. “Yaxşı olmaz heç, qoca nə
fikirləşər?! Dumu sevməz ona ağlasınlar, elə uşaqlıqdan, ağlı kəsəndən
sevməz! Di gəl, düşməyinə düşüb. Elə bil heç nəfəs almır. Görən ağzına bir şey
alıbmı?”, - deyə öz-özündən sordu. Birdən üzü ciddiləşdi: “Aya, bəs bəs bu
qırılmışlar hara dağılıb?! Balam, heç elə bilərsən bu övün adamı döyüllər...
Mələk arvad yaman imansız olub getdi, Vallah... Allah bunu götürməz...”
Əsəbiliklə ayağa qalxdı. Bircə addım
atmışdı ki, “vayy” deyib iki əlli sağ ayağından yapışdı. Bir müddət yarıbükülü
əlləri ilə sağ ayağını ovuşdurdu. Sonra çaydanı götürdü: boş idi, doldurmaq üçün
bayıra çıxdı. Poppu Usub birinci kərə deyildi ha, ona belə qulluq göstərirdi.
Çaydanı oda qoydu. Gəlib mütəkkənin yanında durdu. Ona elə gəldi qoca yatır,
nəsə əzab verirmiş kimi narahat idi. Sonra Dumu kişi dikəlmək istəyirmiş kimi
əllərini yana açdı. Başını zəifliklə yırğaladı. Elə bil boğulurdu.
Poppu Usub təşvişə düşdü. Yavaşca
çöməldi. Dumu kişi zəif səslə:
- Usub... - dedi və gerisini gətirə
bilmədi. Üzünü divara çevirdi. Poppu Usub daha da yaxınlaşıb:
- Dumu, qadan alım, haran ağrıyır? -
deyə soruşdu. O, ağzını açdı, ancaq yenə yumdu və təkrar ağzını açıb yalvarırmış
təki: - Aya, bir yerim ağrımır, - dedi, - sarfam qarışır... acından...
Poppu Usub ürəkləndi. Tez dikəlib:
- Bu saat, qoca,- dedi. Tez süfrə
saldı. Çay tezliklə hazır olacaqdı. Nəsə fikirləşib evdən çıxdı. Bir azdan dolu
fincanla və təndir çörəyi ilə içəri girdi. Çayı dəmlədi. Dumu kişiyə
qalxmaqda kömək elədi. O, Poppu Usubun kəsdiyi yumşaq çörəyi ağzına apardı.
* * *
Poppu Usub gedəndən sonra bir müddət
yerində qurcalandı. İstəmirdi yuxuya getsin; ona elə gəlirdi ki, yatsa,
ayılmayacaq. Əslində, ölümdən elə də çəkinmirdi, hətta özünü ölümə hazırlamışdı
da, amma istəyərdi ki, rahatca ölsün. Həm də çox istəyirdi ki, təklikdə ölsün,
ona görə Poppu Usubu arxayın eləmişdi:” Lap yaxşıyam, get, Usub”,- demişdi.
Könlündən təmiz hava, günəşin isti
şüası keçdi. “Duracam, canım da bir az qızsın”, - ürəyindən keçirdi. Yavaşca
dikəldi. Əlini divarda gəzdirib mıxdan asılmış, böyük oğlunun bağışladığı rəngi
getmiş şalvarı və nimdaş pencəyi çıxartdı. Bunları çox nadir hallarda qoşa geyinərdi.
Şalvarı əyninə çəkəndə istər-istəməz dodağı qaçdı. Yadına düşdü ki, şalvarı ilk
dəfə geyəndə ailəlikcə hamı şaqqanaq çəkib gülmüşdü. Əvvəl heç nə başa düşməmişdi.
Çaş-baş qalıb yerində fırlanmışdı. Sonra ona çatmışdı ki, şalvar çox enli və
gödəkdir. Kiçik oğlu özünü saxlaya bilməyib: “ Boy-y, dədəm qağamdan uzundur”,-
demişdi. Sonralar bunu dəfələrlə deyib gülüşmüşdülər.
Pencəyi çiyninə saldı. Tez əlini
uzadıb, o biri əli ilə mütəkkəni sürüyərək qapıdan çıxdı. Əli taxta sütuna toxunanda
ayaq saxladı. Yüngül meh tərli bədənini yaladı. Mütəkkəni sütuna söykədi və
buradaca oturdu. Uzun, arıq ayaqlarını uzatdı. Buranı gün yaxşı tuturdu. Hər
halda taxtanın istiliyi canına yayıldı.
Payızı xatırlamağa çalışdı. Bu fəsili
xoşlamırdı. Ona görə tez fikrindən daşındı.
Taxtanın istiliyi bədəninə yayıldıqca
uyuyurdu. Elə bil yumşaq divanda uzanmışdı: arıq uzun kürəyi mütəkkənin
boşluğunda gizlənmişdi.
Hansı duyğunun təsiri altındasa Dumu
kişi arvadını, övladlarını xatırlamağa başladı. Deyəsən, qoca onlarla vidalaşmaq
istəyirdi.” Qoy deməsinlər axır günündə dədəmizlə üz-üzə otura bilmədik.
Hamınızı gördüm, balalarım. Ağlayıb-sısqamaqdan nə fayda?! Öyrəşməmişəm mənə
ağlasınlar”, - ürəyindən keçirirdi.
Sonra fikirləşdi ki, Mələk arvadın
quru sifəti həyətə girməmiş əyiləcəkdi: “Boy-y, kül arsızıvın başına, genə
çıxıb harada oturub.” Oğlanlarının ətli üzü güləcəkdi: “ Pah, bəxtəvər
başımıza, dədəmiz günəş vannası qəbul edir”. Dumu kişinin işığa həsrət
gözlərindən yaş gilələnib ağ bığında ilişib qaldı. Üzü qeyri-müəyyən şəkildə
əyildi. Beləcə də dondu.
Bığına düşən yaş damlası payız
günəşinin şüaları altında mirvari kimi işıldayrdı.
Комментариев нет:
Отправить комментарий