1: İspaniyanın cənubunda Navara bölgəsində bir mağaranın içində rastlaşılan və 14 min il əvvəl qaya üzərində çəkildiyi təxmin edilən xəritə 18/13 ölçüsündədir. Yaşanan bölgədə dağların və çayların, ov və qidalar üçün uyğun olan yerlərin göstərildiyi ehtimal edilir.
2: İspaniyada qazıntı sırasında tapılan daş üzərində çəkilmiş xəritə. 13600 il əvvəl yaşayan Maqdalenalı ovçulara aid olduğu güman edilir. Üzərində çay, göl, çalalık, dağ keçidi və.s təsvir edilmişdir. Bu cızmaların mağaranın o zamankı ətrafını təsvir edən ovçuların istifadə etdikləri bir plan olduğu güman edilir.
3: Türkiyə-Çatalhöyükdəki qazıntılarda bir evin divarında tapılmışdır. Zamanının şəhər planıdır. Bundan 8205 il əvvəl tərtib edildilmişdir. Ankara Anadolu mədəniyytlər muzeyində sərgilənir.
4: Heredotun xəritəsi. Miladdan əvvəl 484-424-cü illər arasında yaşayan Heredot coğrafiya ilə maraqlanır və yerin şeklini oval bir forma sayaraq, topladığı bilgilərdən və oxuduğu kitablardan yararlanaraq bu xəritəni tərtib etmişdir. Bu gün coğrafi koordinat sisteminin meridian və paralel anlayışları Heredotun bu xəritəsinə söykənir. Bu xəritədə dünya 3 böyük torpaq hissədən ibarətdir: Avropa, Asiya və Liviya (Afrika). Heredotun xəritəsində Xezer dənizi ilk dəfə bir iç dəniz olaraq göstərilmişdir.
5: Strabonun xəritəsi. Amasyalı qeoloqiya alimi Strabon İsgəndəriyəyə yerləşdikdən sonra burada 'Coğrafiya' adlı 18 cildlik bir əsər yazmışdır. Strabonun göstərdiyi dünya modelinə görə, Yer qütblər arasında qalan 5 qurşaqdan ibarətdir. Ona görə ən yaşanılabiləcək bölgə Ekvator ilə Şimal qütb arasında qalan bölgədir.
6: İdrisinin Ərəb dünyası xəritəsi. Baltamyusun mirasını dəyərləndirən İslam aləmi öz dünya xəritələrini yaratmışdır. 1100-1500 illər arasında İslam xəritəçiliyi ən parlaq dönəmini yaşamışdır. Orta əsrlərdə İslam qeoloqları tərəfindən insanlığa miras qalan ən dəyərli kartoqrafik əsər 'İdrisi Dünya xəritəsi'dir. Şimali Afrika ərəblərindən olduğu sayılan Muhamməd Bib Muhamməd İdrisi 15 il davam edən araşdırmaları nəticəsində 3.5/1.5 ölçüsündə olan xəritəni tərtib etmişdir.
7: Ebstorf xəritəsi. Xristian aləminin ilk xəritələrindəndir. Xristian dünyasında kilsə elm yerinə dinə daha çox diqqət yetirirdi və elm adamlarına təzyiqlər edilir, onlara şeytan ve.s adlar qoyularaq xalqın gözündən salma siyasəti həyata keçirilirdi. Kilsənin bu təzyiqləri 10-cu əsrdən başlayaraq azalmağa başlamışdır. Amma 16-cı əsrə qədər tərtib edilən xəritələrdə yenə də kilsenin təsiri hiss edilirdi. Belə ki, xəritələrdə görünən qəribe rəsmlər və canlılar səlib yürüşlərinə qatılanlar tərəfindən söylənilən və həqiqətə söykənməyən şişirtmələrin təsiri ilə ələ alınmışdır.
8: Hereford xəritəsi. Orta əsr xristian aləminə aid bir xəritə nümunəsidir.
9: Mahmud Kaşğarlının dünya xəritəsi. 16-cə əsr Türkiyə xəritəçiliyi əsəridir. Mahmud Kaşğarlı bu xəritəni türk dilinin müxtəlif dialektində danışıldığı dünyadakı bölgələri göstərmək üçün tərtib etmiş və 'Divan-i Lüğet it Türk' kitabına yerləşdirmişdir. Bu xəritə Orta Asiyanın böyük bir qismini, Çini və Şimali Afrikanı əhatə edir. Qərb tərəfdə isə Volqa çayını çox keçmir. O zamankı paytaxt 'Balasaqun' xəritənin mərkəzindədir. Xəritənin yazılara görə üst tərəfi, Günəşin doğulduğu şərq tərəfi seçilmişdir.
10: Mürsiyəli İbrahim Aralıq dənizi portalonu: Aralıq dəniz, Egey və Qara dənizin tamamı ilə qərbi Avropa sahilləri və İngilis adalarını əhatə edən, sahil sərhədləri baxımından olduqca doğru bir xəritədir. 1461-ci ilə aiddir.
11: Türkiyə Admiralı Piri Reisin 1513-cü il tarixli Dünya xəritəsi. Araşdırmaçılar 1513 tarixli Atlantik xəritəsi və Şimali Atlantik xəritəsinin Piri Reisin çox parçaları itən dünya xəritəsinin bir parçası olduğunun qənaətindədirlər. ITÜ Qeodeziya və Fotoqrametri mühəndisliyi bölümü sədri və Kartoqrafiya elmi şöbəsinin rəhbəri Prof.Dr. Doğan Uçarın da apardığı araşdırmaları nəticəsində əldə etdiyi nəticələr bunu sübut yetirir. 21parçadan meydana gələn bu xəritənin 65/90 sm bir parçası Topqapı muzeyindədir.
12: Piri Reisin “Kitabı Bahriye” əsərindən bir Avropa xəritəsi.
Mənbə:
http://www.ntvmsnbc.com.
www.cnnturk.com
Bilgi S., İstanbul Teknik Universitesi Geodezi və Fotoqrametri Müh. bölümü 'SBC'de görselleşdirme' Yüksek lisans ders sunumları. İstanbul 2001.
Köktürk E., 'Harıtacılığın 5000 uıllık yürüyüşü', Geodezi, Geoinformasiyon və Arazi yönetimi dergisi.2004.
Uçar dr.,'Haritacılık tarihi' İstanbul Teknik Universitesi Geodezi və Fotoqrametri müh. bölümü. Kartoqrafiya anabilim dalı, İstanbul, 2002.
Hazırladı Aygün Güney
İmam Sadiq (ə) adına İslam Maarifi Akademiyası
3: Türkiyə-Çatalhöyükdəki qazıntılarda bir evin divarında tapılmışdır. Zamanının şəhər planıdır. Bundan 8205 il əvvəl tərtib edildilmişdir. Ankara Anadolu mədəniyytlər muzeyində sərgilənir.
4: Heredotun xəritəsi. Miladdan əvvəl 484-424-cü illər arasında yaşayan Heredot coğrafiya ilə maraqlanır və yerin şeklini oval bir forma sayaraq, topladığı bilgilərdən və oxuduğu kitablardan yararlanaraq bu xəritəni tərtib etmişdir. Bu gün coğrafi koordinat sisteminin meridian və paralel anlayışları Heredotun bu xəritəsinə söykənir. Bu xəritədə dünya 3 böyük torpaq hissədən ibarətdir: Avropa, Asiya və Liviya (Afrika). Heredotun xəritəsində Xezer dənizi ilk dəfə bir iç dəniz olaraq göstərilmişdir.
5: Strabonun xəritəsi. Amasyalı qeoloqiya alimi Strabon İsgəndəriyəyə yerləşdikdən sonra burada 'Coğrafiya' adlı 18 cildlik bir əsər yazmışdır. Strabonun göstərdiyi dünya modelinə görə, Yer qütblər arasında qalan 5 qurşaqdan ibarətdir. Ona görə ən yaşanılabiləcək bölgə Ekvator ilə Şimal qütb arasında qalan bölgədir.
6: İdrisinin Ərəb dünyası xəritəsi. Baltamyusun mirasını dəyərləndirən İslam aləmi öz dünya xəritələrini yaratmışdır. 1100-1500 illər arasında İslam xəritəçiliyi ən parlaq dönəmini yaşamışdır. Orta əsrlərdə İslam qeoloqları tərəfindən insanlığa miras qalan ən dəyərli kartoqrafik əsər 'İdrisi Dünya xəritəsi'dir. Şimali Afrika ərəblərindən olduğu sayılan Muhamməd Bib Muhamməd İdrisi 15 il davam edən araşdırmaları nəticəsində 3.5/1.5 ölçüsündə olan xəritəni tərtib etmişdir.
7: Ebstorf xəritəsi. Xristian aləminin ilk xəritələrindəndir. Xristian dünyasında kilsə elm yerinə dinə daha çox diqqət yetirirdi və elm adamlarına təzyiqlər edilir, onlara şeytan ve.s adlar qoyularaq xalqın gözündən salma siyasəti həyata keçirilirdi. Kilsənin bu təzyiqləri 10-cu əsrdən başlayaraq azalmağa başlamışdır. Amma 16-cı əsrə qədər tərtib edilən xəritələrdə yenə də kilsenin təsiri hiss edilirdi. Belə ki, xəritələrdə görünən qəribe rəsmlər və canlılar səlib yürüşlərinə qatılanlar tərəfindən söylənilən və həqiqətə söykənməyən şişirtmələrin təsiri ilə ələ alınmışdır.
8: Hereford xəritəsi. Orta əsr xristian aləminə aid bir xəritə nümunəsidir.
9: Mahmud Kaşğarlının dünya xəritəsi. 16-cə əsr Türkiyə xəritəçiliyi əsəridir. Mahmud Kaşğarlı bu xəritəni türk dilinin müxtəlif dialektində danışıldığı dünyadakı bölgələri göstərmək üçün tərtib etmiş və 'Divan-i Lüğet it Türk' kitabına yerləşdirmişdir. Bu xəritə Orta Asiyanın böyük bir qismini, Çini və Şimali Afrikanı əhatə edir. Qərb tərəfdə isə Volqa çayını çox keçmir. O zamankı paytaxt 'Balasaqun' xəritənin mərkəzindədir. Xəritənin yazılara görə üst tərəfi, Günəşin doğulduğu şərq tərəfi seçilmişdir.
10: Mürsiyəli İbrahim Aralıq dənizi portalonu: Aralıq dəniz, Egey və Qara dənizin tamamı ilə qərbi Avropa sahilləri və İngilis adalarını əhatə edən, sahil sərhədləri baxımından olduqca doğru bir xəritədir. 1461-ci ilə aiddir.
11: Türkiyə Admiralı Piri Reisin 1513-cü il tarixli Dünya xəritəsi. Araşdırmaçılar 1513 tarixli Atlantik xəritəsi və Şimali Atlantik xəritəsinin Piri Reisin çox parçaları itən dünya xəritəsinin bir parçası olduğunun qənaətindədirlər. ITÜ Qeodeziya və Fotoqrametri mühəndisliyi bölümü sədri və Kartoqrafiya elmi şöbəsinin rəhbəri Prof.Dr. Doğan Uçarın da apardığı araşdırmaları nəticəsində əldə etdiyi nəticələr bunu sübut yetirir. 21parçadan meydana gələn bu xəritənin 65/90 sm bir parçası Topqapı muzeyindədir.
12: Piri Reisin “Kitabı Bahriye” əsərindən bir Avropa xəritəsi.
Mənbə:
http://www.ntvmsnbc.com.
www.cnnturk.com
Bilgi S., İstanbul Teknik Universitesi Geodezi və Fotoqrametri Müh. bölümü 'SBC'de görselleşdirme' Yüksek lisans ders sunumları. İstanbul 2001.
Köktürk E., 'Harıtacılığın 5000 uıllık yürüyüşü', Geodezi, Geoinformasiyon və Arazi yönetimi dergisi.2004.
Uçar dr.,'Haritacılık tarihi' İstanbul Teknik Universitesi Geodezi və Fotoqrametri müh. bölümü. Kartoqrafiya anabilim dalı, İstanbul, 2002.
Hazırladı Aygün Güney
İmam Sadiq (ə) adına İslam Maarifi Akademiyası
Комментариев нет:
Отправить комментарий