Rövşən Yerfi
Yazıçı ömrünü yaşamaqdan usanmış dostumun əziz
xatirəsinə
O, daha yox idi. Yəni, qəribə də olsa səssiz-küysüz aramızdan getmişdi. Yalnız surəti bir müddətlik
yaddaşlarda, xatirələrdə ilşib qalmışdı. Cismi metryarımlıq torpağın altında,
ruhu isə hələ dəqiq yerinin təyinatını gözləyənədək göylərdə vaxtını ötürürdü.
Ölümünün qəribəliyi onda idi ki, öləcəyini özü də daxil olmaqla kimsə
gözləmirdi.
Qocalmamışdı, ağır xəstəliyi də yox idi, nə də kimsə onu öldürəcəyi ilə hədələməmişdi. Ola bilsin özünə ölüm arzuladığı anları olmuşdu: imkansızlıqdan sıxılanda, ehtiyacdan darılanda, yazıçı taleyindən usananda, həyatın mənasızlığını dərk edəndə... Amma, bunun üçün qabaqcadan heç bir hazırlıq görməmişdi. Əcəl qəfildən gəlmişdi. Sanki, Əzrayıl onunla və onu tanıyanlarla məzələnmək istəyib ölümünü “sürpürüz” etmişdi.
O, daha səhərlər işə getməyəcəkdi, axşamlar evə qayıtmacaqdı. İşdə
onu ən çoxu bir həftə xatırlayıb, sonra yavaş-yavaş unutdular, guya, başqa yerdə
işə düzəlib. Az keçməmiş yerini tutdular, necə deyərlər, biri ölməsə biri
dirilməz...
Evdə yoxluğuna qırxından sonra alışdılar. Düşünürdülər ki, rayona
gedib qayıtmaq istəmir. Həmişə deyərdi ki, pensiyaya çıxıb rayona gedəcəyəm.
Dediyindən tez getdi, sadəcə torpağın altında olduğundan onu rayonda kimsə
görmürdü...
Hər şeydən əvvəl yiyəsiz qalmış paltarlarını evdən çıxarıb kiməsə
verdilər, sonra gərəksiz əşyalarını, kitablarını kim istəsə bağışladılar.
Bahalılarını xatirə kimi saxladılar. Cib telefonunun nömrəsini yığanda elə
bilirdin yenə onun səsini eşidəcəksən. İlk
aylar susan nömrədən sonralar oğlunun səsi gəldi...
Onun ölməyinə baxmayaraq
tanış-bilişın nəzərində həyat olduğu sayaq dəyişilməz qalırdı. Hesab edilirdi
ki, o, müvəqqəti qonaq kimi dünyaya gəlmiş və
sağollaşmadan sakitcə getmişdi. Əlbəttə, ağılları kəssələr də, heç kim
özünün də bir gün öləcəyinə inanmaq istəmirdi. Onlara görə hər şey öz əvvəlki
axarında idi. İş yeri də, ev də, dostları da onsuz fəsilləri yola salır,
bayramları qarşılayırdılar. Ədəbiyyat aləmi
dostumun varlığını yoxluğundan sonra xatırlamışdı. Yazdıqlarını sağlığında
oxumayanlar, haqqında təmannasız söz deməyənlər, indi rəhmət əvəzi zamanında qiymətləndirmədikləri istedadını tərifləyib
xislətlərini ört-basdır etmək üçün ölümündən də yararlanmağa çalışırdılar. Hər
addımında kömək uman, ona pis işləyən “bankomat” gözü ilə baxan uşaqları da
dirçəlmış, fəallaşmışdılar. Yetim qalan təkcə xanımı idi. Belə çıxırdı ki,
yaşamasının həyat yoldaşından savayı başqaları üçün elə də böyük əhəmiyyəti
yoxmuş. Eyni zamanda ölüb-ölməməyinin də... Demək, onun əsas itkisi bircə
yaşamaması idi...
Ancaq, dostumun ölümündə
qazancı da az deyildi. O, daha özünə təzə kostym, dəbli papaq axtarmayacaqdı. Gələn qışa keçən
qışdan təxirə saldığı paltonu almalıydı. Su buraxan ayaqqabısını da dəyişməyəcəkdi.
Hələ yoldaşı, uşaqları üçün də nə qədər alacağı vardı. Üst-üstə toplasan filan
qədər pul eyləyirdi. Yaşasaydı o pulu heç yarım ilə də toplaya bilməyəcəkdi, həmişəki
kimi evdə üzüqara qalacaqdı. Daha uşaqlarının təhsil haqqı üçün də kimdənsə
borc istəməyəcəkdi. Onların haradasa işə düzəlmələri üçün faizlə borc götürüb
rüşvət də verməyəcəkdi. Doğum evindən məzarlığadək davam edən rüşvət paylamadan
əməllicə cana doymuşdu. Bir sözlə, dostum ömürboyu əzabını çəkdiyi
kasıbçılıqdan, saysız-hesabsız əziyyətlərdən canını qurtarmışdı. Xüsusilə, daim
piyada olub dalısıyca qaçdığı pul sarıdan xeyli irəli düşmüşdü. Bu baxımdan ona
az qala paxıllığım tuturdu. İndi ondan heç kim heç nə ummur, heç nə istəmirdi.
Bəlkə də elə bu səbəbdən vaxt keçdikcə unudulurdu... Onsuz da, o, günlərin
birində öləcəkdi, on il tez, ya on il gec. Tez ölməyinin xeyri o oldu ki,
doğmaları onsuzluğa tez də alışdılar. Onun da dərdlə dolu yaşamaqdan görəcəyi
zülmü az oldu...
Hər il ad günümdə hamını
qabaqlayıb, o, məni təbrik edərdi. Xasiyyətinə xilaf çıxmayıb ölümündən sonrakı
ad günümdə də yuxuma gəlmişdi, xoşbəxtcəsinə gülümsəyirdi. Çox zaman hədiyyə ilə
məni sevindirməyə çalışan dostum, bu dəfə isə əzablı ömrünün qalan hissəsini mənə
“bağışladığına” görə sevinirdi. Arxayın idi, bilirdi ki, ondan yaşca kiçik
olduğumdan xətrinə dəyib bəxşişinə etiraz etməyəcəyəm. Əvəzinə bu payla xatirəsinin
ömrünü uzadacağam...
Həyatımız oxşar idi:
islanmışın yağışdan nə qorxusu... Danışmadım, məndən inciyərdi
“hədiyyəsini” bəyənməsəydim...
Gördüyüm yuxudan sonra həyatımda
çətinliklərim nə qədər olsa da şikayətlənmirəm,
bezmirəm, dostumun ruhu şad olması naminə dinmədən dözürəm. Nə etməli, dözəm gərək,
tale yükümlə yanaşı onun da verdiyi “yükü” çəkəm gərək. O vaxta kimi, özüm də
başqa bir cavan dostuma ömrümün yaşaya bilməyəcəyim, yaşamaq istəməyəcəyim hissəsini
bağışlayanadək...
Комментариев нет:
Отправить комментарий