Elçin Bayramlı
Amerikaların artıq mənfur
kapitalizmdən bezib və bərabər imkanlarda yaşamaq istəyir
Son illərdə kapitalizmin
çöküşü aydın müşahidə olunur
MÜXALİFƏT. Hələ bir neçə ay öncə ABŞ defolt təhlükəsi qarşısında qalmışdı. Bu da ABŞ-da ciddi narahatlıq doğurmuşdu. Həmin vaxt ölkə əhalisinin ayağa qalxacağından qorxan Konqres son anda qərar verərək, ABŞ-ın borclanma limitini artırdı. Bununla da gözlənilən rəsmi defolt təhlükəsindən yayına bildi. Yəni kağız üzərində qurtuldu. Hələ o zaman ekspertlər bildirmişdi ki, atılan addımlar məsələnin köklü həlli deyil, müvəqqəti yayınma xarakteri daşıyır. Real böhran artıq başlayıb və o, qarşısıalınmazdır. Bunu ABŞ rəsmiləri və eksertləri artıq etiraf edirlər.
“WALL STREET”İ TUTUN! Son 1 ayda sosial təminatların azaldılmasından qəzəblənən amerikalılar küçələrə tökülüb hökumətə qarşı mübarizəyə başlayıblar. Artıq ABŞ-ın iri şəhərlərinin küçələri kütləvi etiraz dalğası altındadır. Bir aya yaxındır ki, ABŞ küçələrində sosial-iqtisadi tələblərlə insanlar küçələrə axışıb.
Etirazçıların böyük əksəriyyəti
gəclərdən ibarətdir. Küçələrə çıxan gənclər Nyu-York birjasının 1
kilometrliyində düşərgə qurmaq istədiklərini bildiriblər. Nümayişçilər əllərində
“Korrupsiyaya son”, “Büdcə kəsirinə son”, “Nyu-York “Wall Street”in pul
ehtirasına “yox” deyirik” kimi yazılı plakatlar tutublar.
Beləliklə, ABŞ-da korporasiyaların “ifrat mənfəətlərinə, tamahına və
acgözlüyünə” qarşı hərəkat genişlənir. Bostondan Los-Ancelesə kimi onlarla iri
şəhərdə küçələrə çıxan nümayişçilər indiki maliyyə sisteminə, varlıların adi vətəndaşlar
hesabına varlanmasına etiraz edirlər.
“Wall Streeti tutun” hərəkatı
özünü “lidersiz müqavimət hərəkatı” adlandırır. Deyilir ki, bu hərəkat müxtəlif
rəngli, yaşlı, siyasi baxışlı adamlardan ibarətdir. Onları birləşdirən bir cəhət
var- onlar hesab edirlər ki, “1 faizin tamahına, korrupsiyasına dözməyən 99
faizdirlər”.
Onlar hesab edirlər ki,
korrupsiyadan varlanan əhalinin 1 faizidir. Onlar isə qalan 99 faizə daxildirlər.
Etiraz nümayişlərinin təşkilatçıları deyirlər ki, onları ruhlandıran ərəb
dünyasındakı inqilablar və Avropa ölkələrində hökumətlərin qənaət planlarına
etirazlar oldu.
“XALQI SATIB BANKLARI
QURTARDILAR”. Nyu-Yorkda günlərlə davam edən etiraz aksiyalarında
polislə nümayişçilər arasında qarşıdurma yaşanıb. Nyu-York birjasını yerləşdiyi
“Wall Street”i tutmaq istəyən nümayişçilərə qarşı polis təzyiq göstərib.
Nümayişçilər “Biz xalqıq, birliyik, heç vaxt məğlub olmayacağıq”
şüarları səsləndiriblər. Polis 500-dən çox nümayişçini saxlayıb. Nümayişçilər
arasında müəllimlər, vəkillər, nəqliyyat işçiləri, tibb bacıları, həkimlər və
s. yer alır.
Siyasi icmalçılar hesab edirlər
ki, həmkarlar təşkilatlarının da dəstək verdiyi etiraz dalğası daha da genişlənəcək.
Belə ki ilk olaraq, Nyu-Yorkda başlayan etirazlar artıq bir çox şəhərlərdə də
yayılıb.
Keçirilən nümayişlərdə “Xalqı satıb bankları qurtardılar”, “Müharibələrə
son qoyun, varlılara vergi tətbiq edin” şüarları səsləndirilib. Bununla yanaşı,
onlar “Amerikalıların 99 faizinin mənfəətlərini 1 faiz azlığa qarşı qoruyuruq”
fikrini müdafiə edən plakatlar daşıyıblar.
Təkcə bu şüarlar amerikaların
artıq mənfur kapitalizmdən bezdiyini və bərabər imkanlarda yaşamaq istədiyini
aydın göstərir. ABŞ vətəndaşları ölkənin ümumi sərvətlərinin 90 faizinin əhalinin
5-10 faizinin (iri kapitalistlərin) əlində cəmləşməsinə etiraz edirlər.
Ümumiyyətlə, son illərdə
kapitalizmin çöküşü aydın müşahidə olunur. ABŞ-ın 15 trilyonluq xarici və
daxili borcu qarşılaması imkan xaricindədir və bu ölkənin defoltdan sonrakı
çöküşü onlarla ölkəyə ciddi təsir göstərəcək.
SSRİ-ni dağıtmaq, sosializm sistemini çökdürmək üçün trilyonlar xərcləyən
ABŞ rəhbərləri on illər boyu Amerika xalqını aldatdı. İndi artıq qaçmağa
yer yoxdur. Dünya xalqlarını istismar edib ABŞ-ı saxlamaq siyasəti iflasa
uğrayır. Üstəlik, sərvətlər Amerika xalqının yox, 5-10 adamın əlində cəmləşib.
ABŞ-DA DƏHŞƏTLİ
BƏRABƏRSİZLİK. Varlılarla kasıblar arasında fərqə görə ABŞ
hazırda Qərbin bütün inkişaf etmiş ölkələrindən qabaqdadır. Bu fərq son onillərdə
ABŞ-da rekord həddə çatıb. Bununla bağlı maraqlı statistikanı nəzərinizə
çatdıraq:
* ABŞ əhalisinin 1 faizi ABŞ-ın bütün var-dövlətinin 25 faizinə
sahibdir.
* ABŞ əhalisinin ən kasıb 40
faizinin payına ABŞ-ın var-dövlətinin 0,3 faizi düşür.
* 2010-cu ildə ölkədəki
bütün gəlirlərin 50 faizini əhalinin 20 faizi götürüb.
* Əhalinin azmaaşlı 20
faizinə isə bütün gəlirlərin 3 faizi düşüb.
* Bu təmayül son 30 ildə tədricən
güclənməkdədir.
* Nobel mükafatı laureatı
Paul Krugman deyir ki, 1979-cu ildən 2005-ci ilə kimi ev sahibi olan orta
amerikalının gəliri 13 faiz artıbsa, amerikalıların ən varlı 0,1 faizinin gəlirləri
296 faiz artıb.
Ekspertlərin fikrincə, ABŞ
kifayət qədər ciddi iqtisadi problem yaşayır. Hətta yaxın zamanlarda yenidən
defolt təhlükəsi ilə qarşı-qarşıya qala bilər. İqtisadçı-ekspert Vüqar Bayramov
deyir ki, ABŞ-ın defoltun aradan qaldırılması ilə bağlı atdığı addımlar onun
iqtisadiyyatının böhrandan çıxarılması istiqamətində nəticə verməyib: “Xüsusən,
ABŞ-da iş yerlərinin sayının azalması, məşğulluqla bağlı problemin yaranması, məşğulluq
bazarında kifayət qədər gərginliyin olması problemlərin davam etməsindən xəbər
verir. Eyni zamanda, iqtisadi göstəricilərin kəskin azalması müşahidə edilməkdədir.
Buna görə də dekabr ayında ABŞ-da defoltla bağlı müzakirələrin gündəmə gəlməsi
və ABŞ-ın yenidən defoltla üz-üzə qalması istisna edilmir”.
***
...Həə, Sem dayı, yüz ildir
dünyanı qana çalxaladın, bəşəriyyətə faciələr bəxş etdin, dünya xalqlarını
istismar edib ölkələri taladın, bəşər tarixinin ən ədalətli siyasi-iqtisadi
quruluşunu dağıtdın... indi cavab vermək vaxtı gəlib çatıb. Buyurun, ilk sual
belədir- bütün bunları nədən yapdın, Sem??!
Комментариев нет:
Отправить комментарий