Uşaqlıqda
ovçu tüfənglərinin meşədən gələn səsi ona təzəcə bitmiş müharibəni xatırladardı.
Müharibənin yeganə əlaməti bəlkə artıq ancaq bu səs sayıla bilərdi. Həyətlərindəki
ağacların meyvə bənzərli quşları qarlardakı bu partıltılardan diksinər, dörd
yana səpələnərdi.
Müharibələrdə
quşlar budaqlarda rahat otura bilmir.
Ürəyi
ağzında çırpınan quşların bu uçmaqlığı sivilizasiyanın tüfəng adlı vəhşətinə
məntiqli reaksiya idi.
Abdulla
müəllim gör haçandı ürəyi istəyən şəkli çəkə bilmir. Lovğa-lovğa dürlü adlar da
üstündə. Yeriyəndə döşündəki orden-medalı zınqırov kimi cingildəşir.
Yox, rəsm-zad artıq onluq deyil; fırça rəsmi bir sənətkarın sözünə
baxmır.
Utanmayıb, indiyəcən nə veriblər alıb; qızarmır, hələ yenə
alır. İmtina yoxdur. Hünəri çatmır deyə ki, mən siz deyən deyiləm.
Əlinə təzəcə qələm almış uşaq bəlkə ondan daha yaxşı
rəssamdır. Bu yaşacan nə çəkib, axı. Axtarsan, düz-əməlli heç nə. Portretlərdə
yaşatdığı ölüləri az qala vurub təzədən öldürmək istəyir. Çəkdikləri avara-avara
şeylərdi. Onsuz baxanlar onları çoxdan unudub. Bəlkə çoxu əyilib rəsmin altından
adını oxumayıb da.
Yaşlaşdıqca elə san uşaqlıq işıqlaşır; onu apaydın görürsən.
Sanki hündür təpənin başındasan: ətraf ovuc içi kimidir. ...Üfüqlərə bitişik
çöllərdə nəfəsləri tıncıxanacan qaçardılar. Hətta çox vaxt qaçmağa bir lüzum
olmasa da. Lakin indi artıq ancaq yuxusunda qaça bilir.
Taleyin
hökmüylə də “torpaqdan on mərtəbə yuxarıda” – beşotaqlı mənzilə təhkimdir. Əvvəllər
– “Göydə yaşayır”, deyərdisə, təzəlikcə – “Göyə çəkilmiş bir qəbirdəyəm”,
deyir. Əslində də şöhrət onu təbiətdən qoparıb, dəmir-betondan ibarət süni-sintetik
bir fəzaya tullayıb. O, çoxdan vurub-çıxıb, hesablayıb: vaxt-məqam yetişir,
ömrü burdaca tükənəcək. Daha kəndə dönmək əfsanədir. Dönmüş olsa belə, orda
inək-camışla bacarmaz. Torpaq içalatını soyuqladar. O, torpaqda işləməyə yox, onun
üstündə yalnız yeriməyə qadirdir. Yerimək deyəndə ki – səndirləyə-səndirləyə,
divardan tuta-tuta irəliləmək.
Xeyli
vaxt yeriyəndə valay vurmağını Yer kürəsinin fırlanmağına yozdu.
Hərdən plan qurur: mənzildəki divarları saymaq. Görən, beşotaqlı
mənzildə neçə divar olar? Ola bilsin də son macal fantaziyaları üzərinə
gilyotin kimi enən məhz elə bu divarlar imiş.
Divarları
xəyalında heç cür saya bilmədi. Gərəkdi barmaqhesabına keçə.
Dördcə
divarlı təkotaqlıların kirayənişin tələbələri ondan iti şeylər çəkər. Yox, addımbaşı
qarşısına çıxan, arakəsmələrə bənzər bu divarları ya rədd etməli, ya da çalışıb
ümumi sayı dördə endirmək. Bu barədə gənc rəssamları təqlid etməli.
Dörd
divar rəssam fantaziyasının uçuşlarına ən az maneədir.
“Divarlar azalarsa, xoşbəxtlik çoxalar”.
...Abdulla
müəllimin çoxdankı arzusu budur ki, bir çöl şəkli çəkə, bu çöldə yekdanə divar
ola, o da meşə. Bu divar quşların yolunu kəsməyə! Quşlar eləcə bu mifik divarın
içindən keçib gedə.
Ağacları
quşlarından ilhamlı meşə...
Şəklin adını “Sakitlik” qoymaq istəyir. Əcəb meşənin sancıldığı
çölə, meşənin qənşərinəcə quşlar qona... Ya qoy lap baxan elə bilsin torpağa quş
yağıb. Onlar uçmur, eləcə çölü dimdikləyirlər. Uçmurlar ona görə ki, onları
qorxudub hürküdən bir şey yoxdur.
Tərsliyə bax, hər dəfə bunu çəkmək istəyəndə, uşaqlıqda
meşədən eşitdiyi tüfəng səsi təzədən qulağını dəlir. Onda quşlar pərən-pərən düşür.
Əli tamam işdən soyuyur. O istəyir quşların heç nədən qorxmamalarını çəkə... İstəyir
onlar hürkməyə. Ancaq çəkmək məqamlarında yenə tüfəng səsi gəlir. İldən-ilə də
bu səs güclənir, hətta get-gedə qulaq seyvanlarını titrədir.
Abdulla müəllim günahların hamısını özündə görür: rəssam
deyilmiş, di vəssalam.
12 iyul – 12 avqust 1985;
yenidən
işlənib:
12-18 oktyabr 2011-ci il
Комментариев нет:
Отправить комментарий