İsrail İŞİD-in oğurladığı nefti necə alırdı?

İŞİD-in oğurladığı neftin Qərb bazarına çıxarılması marşrutunu araşdırarkən ekspertlər maraqlı nüanslarla üzləşmişlər.

İŞİD Suriya və İraq neftini Türkiyə ərazisindən keçirirək İsrailə satırdı, İsrail isə “qara qızıl”ı Qərb bazarına çıxarırdı. İŞİD-in göndərdiyi neft nəzarətində olan Suriyanın Deyr-əz-Zor və İraqın Mosul məntəqələrindən çıxarılırdı. Rusiya aviasiyasının hücumlarından qorxduqları üçün neftçıxarma işləri gündüz yox, günbatandan sübhə kimi gecə aparılırdı. Ərazilərdə çəkiliş aparmağa heç kəsin ixtiyarı yox idi.

Daşınma işlərini kürd sürücülər həyata keçirirdi və bir dəfəyə 70-dən 100-ə kimi benzovoz ard-arda düzülərək yola düşürdü. Türkiyənin Şirnak şəhərindən keçməklə sutkada 30 min barrel xam neft daşınırdı.

Benzovozlar Türkiyənin Silopi şəhərində brokerə- “Hacı” ləqəbli İsrail kəşfiyyatının əməkdaşına çatdırılırdı. “Cip Çeroke” maşında gəzən bu adamı daim iki cangüdən müşayiət edirdi. Broker təhvil aldığı nefti Ceyhan, Mersin və Dörtel limanları vasitəsilə İsrailə yollayırdı. Ceyhan limanını ekspertlər Suriya, İraq, eləcə də Azərbaycandan oğurlanmış neftin “kontrabanda darvazası” da adlandırırlar. İsrail Ceyhan limanı vasitəsilə qəbul etdiyi nefti Aralıq dənizi ölkələrinə satır və külli miqdarda pullar qazanırdı.

Əlbəttə ki İsrailin əli olmasaydı, qanunsuz yolla daşınan neft Suriya, İraq və Türkiyədən kənara çıxa bilməzdı. Türkiyə İŞİD neftinin “eksport”unda oynadığı rolu inkar edir, ABŞ isə bu faktı görməməzliyə vururdu. Türkiyə ərazisindən keçərkən sənədlərdə İraq Kürdistanından eksport olanan leqal neft kimi göstərilir, bu yolla Türkiyənin oğurluq neft alveri, kontrabanda ilə məşğul olması ört-basdır edilirdi.

ABŞ maliyyə nazirliyinin hesablamarına görə, İŞİD hər gün neft satışından 1 milyon 500 min dollar gəlir əldə edirdi. Həmin pullar İŞİD-in ayaqda qalmasının və güclənməsinin əsas şərti idi. İsrail İŞİD-in göndərdiyi neftin pullarını müxtəlif yollarla çatdırırdı. Selapi şəhərindəki “Hacı” ləqəbli həmin broker Türkiyənin özəl banklarında İraqın anonim vətəndaşlarının adlarına hesablar açmışdı və pulları ora köçürürdü. Raqqa və Mosuldakı valyuta dəyişmə məntəqələrində həmin pulları İŞİD üzvləri götürə bilirdi. Bundan başqa, neftin ödənişlərinin əvəzinə avtomobillər də göndərilirdi ki, İŞİD həmin avtomobilləri Bağdad və nəzarətində olmayan digər ərazilərdə satmaqla pulu çıxarır, bu ticarətdən də xeyli gəlir əldə edirdi.

Rusiya aviasiyanın zərbələri nəticəsində İŞİD benzovozları sıradan çıxarıldı və qanunsuz neft “eksport”una son qoyuldu.