Asif Həsənli
“Neft bizimdir, amerikanların deyil; öz neftimizə sahib çıxmaqdan ötrü neftimizi əlimizdən zorla almaq istəyənlərə qarşı ölüm-dirim savaşına girmişik”
Hələ üsyançılar 28 mart 2011-ci ildə Qətər hökuməti ilə danışıqlara başlamış və neft ixracına dair müqavilə imzalamışdılar. Qeyd edək ki, Qətər ABŞ-ın ərəb ölkələrinə qarşı bütün təcavüzkar siyasətində dəhliz rolunu oynamışdı. İraq müharibəsində isə ABŞ Qətərdə öz ştab-qərargahını yaratmışdı. Bu baxımdan aydın olur ki, Liviya üsyançılarının bu ölkə ilə müqavilə imzalaması heç də təsadüf deyildi. Yeni yaranmış Milli Keçid Şurasının ABŞ-ın diqtəsi ilə ilk müqavilənin məhz Qətərlə bağlaması da artıq yeni neft siyasətinin qurulmasından xəbər verirdi. Qəddafi rejimi isə həmişə Qətər hökumətini satqınlıqda və ərəb dünyasına qarşı xəyanətdə günahlandırır, ABŞ-ın İraqa hücumu zamanı Qətəri ədalətli mövqe tutmağa, dəhliz verməməyə çağırırdı.
“Neft bizimdir, amerikanların deyil; öz neftimizə sahib çıxmaqdan ötrü neftimizi əlimizdən zorla almaq istəyənlərə qarşı ölüm-dirim savaşına girmişik”
Liviya hökumətinin devrilməsini və Qəddafi rejiminin süqut
etməsini ilk baxışdan bu ölkədə vətəndaş müharibəsində üsyançıların
qələbə çalması kimi qiymətləndirmək olar. Amma siyasi baxımdan üsyançıların
qələbə çalmasını və Liviyada demokratiya qurulmasını demək olmaz.
NATO qüvvələri üsyançılara kömək
etməklə və özlərinə yaxın siyasi rejimi qurmaqla əslində Liviya neftini
ələ keçirirdilər.
Hələ üsyançılar 28 mart 2011-ci ildə Qətər hökuməti ilə danışıqlara başlamış və neft ixracına dair müqavilə imzalamışdılar. Qeyd edək ki, Qətər ABŞ-ın ərəb ölkələrinə qarşı bütün təcavüzkar siyasətində dəhliz rolunu oynamışdı. İraq müharibəsində isə ABŞ Qətərdə öz ştab-qərargahını yaratmışdı. Bu baxımdan aydın olur ki, Liviya üsyançılarının bu ölkə ilə müqavilə imzalaması heç də təsadüf deyildi. Yeni yaranmış Milli Keçid Şurasının ABŞ-ın diqtəsi ilə ilk müqavilənin məhz Qətərlə bağlaması da artıq yeni neft siyasətinin qurulmasından xəbər verirdi. Qəddafi rejimi isə həmişə Qətər hökumətini satqınlıqda və ərəb dünyasına qarşı xəyanətdə günahlandırır, ABŞ-ın İraqa hücumu zamanı Qətəri ədalətli mövqe tutmağa, dəhliz verməməyə çağırırdı.
Hətta Müəmmar Qəddafi bunu iki qardaşdan birinin o birinə qarşı
xəyanəti və satqınlığı adlandıraraq Qətər hökumətinə öz kəskin etirazını
belə bildirmişdi:
«İki qardaşın bir-biri ilə açıq müharibə aparmasına dözmək
olar, amma qardaşlardan birinin öz qardaşına xəyanət edərək və öz namusunu
sataraq ümumi duşmənə boyun əyməsinə dözmək olmaz» (Əl-Cəmahiriyyə
agentliyi, 28 mart 2011-ci il).
Böyük Britaniya hərbi hava qüvvələri 2011-ci il aprelin 7-də
Sarir neft yataqlarının ərazilərini bombardman etdilər, 10 nəfərdən
çox ölən və yaralanan oldu. NATO qoşunlarının hərbi əməliyyat üzrə
baş komandanı Şarl Buşer isə bu bombardmanda Britaniya hərbçilərini
yox, Qəddafi rejimini qınadı. Buşer Qəddafini təslim olmağa çağırdı
və neftin ona yox, Liviya xalqına məxsus olduğunu bildirdi.
Şarl Buşerin bu sözlərini analitik təhlil etsək, görərik ki,
NATO-nun adından danışan Buşer bu ifadəni işlətməklə əslində özünü və
bütün NATO qüvvələrini, o cümlədən, ABŞ-ı biabır edib. Aydındır ki,
neft Qəddafiyə deyil, Liviya xalqına məxsusdur. Belə olduqda Böyük Britaniya
hərbi hava qüvvələrinin Liviya xalqına məxsus olan neft yataqlarını
hansı məqsədlə bombardman etdiyini başa düşmək olmur.
Məgər xalqa məxsus olan nefti məhv etmək olar? Neft xalqın təbii sərvətidir
və bu sərvət nəinki Qəddafinin, hətta heç bir digər dövlət başçısının
şəxsi əmlakı ola bilməz. Buna görə də hər hansı bir xalqın təbii sərvətinə
qarşı mübarizə aparmaq və həmin xalqın neft yataqlarını bombardman
etmək ən ağır cinayətdir!
Aprelin 20-21-də NATO qüvvələri Cadu və Avilya şəhərlərindəki
neft yataqlarını ələ keçirdilər. «Arabian Qulf Oyl Kompani» neft şirkəti
neft müəssisələrində itkiyə və zədələrə görə NATO hərbi qoşunlarını
günahlandırdı.
14 iyul 2011-ci ildə Liviya hökumətinin rəsmisi İbrahim Musa belə
bir açıqlama yaydı:
«Biz öz torpağımız və neftimiz uğrunda şəhid olanadək döyüşəcəyik.
Neft bizimdir, amerikanların deyil. Öz neftimizə sahib çıxmaqdan
ötrü neftimizi əlimizdən zorla almaq istəyənlərə qarşı ölüm-dirim savaşına
girmişik. Biz başa düşürük ki, ABŞ Liviyaya demokratiya qurmaq üçün gəlməyib,
o, neftimizə sahib çıxmağa gəlib».
23 avqust 2011-ci ildə Liviyanın Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindəki
səfiri Arif Əli Hayət Liviyanın Əz-Zaviyədəki butun neft sənaye kompleksinin
məhv edildiyini vurğuladı.
Lakin bir neçə gündən sonra neft şirkəti belə bir bəyanat yaydı:
«Yaxın bir həftə ərzində ölkədə sutkada 500-600 min barrel neft istehsal
ediləcək».
Qeyd edək ki, Liviyanın ümumi neft ehtiyatı 36 milyard barreldən
çoxdur. Neftin bir barrelinin qiymətinin 103,15 ABŞ dolları məbləğində
olduğunu nəzərə alsaq, neft ehtiyatının 3,8 trilyon ABŞ dollarına bərabər olduğunu görərik.
Qaz ehtiyatı isə 1,2 trilyon kub metrdir ki, bu da hər min kub metri
306 ABŞ dolları olmaqla, cəmi 370 milyard ABŞ dolları təşkil edir.
Комментариев нет:
Отправить комментарий